امید کریمی: در سال ۲۰۰۱ زمانی که بن لادن در یک حمله تروریستی، برج های دوقلوی مرکز تجارت جهانی را در خاک آمریکا نابود کرد، کمتر کسی در ایران می دانست اصلا چنین برج هایی با این نام در نیویورک وجود دارد و البته کارکردش چیست. هرچند که تعدادی ایرانی هم در آن حمله تروریستی کشته شدند.
اما از دو سه سال پیش، در جنوب شرقی میدان فردوسی تهران، همانجایی که پاتوق دلار فروش ها و سکه فروش هاست، گودالی کنده شد و مدتی در آن ساختمانی سر برآورد که حالا نام مرکز تجارت جهانی فردوسی را بر خود دارد. شاید در نگاه اول، خیلی از مردم گمان می کردند این ساختمان از سوی نهادی دولتی یا حکومتی ساخته می شود که این نام پر طمطراق و پر مدعا را بر خود گرفته است، اما پس از اعتراضاتی که در چند هفته گذشته یکی از اعضای شورای شهر تهران نسبت به ایمنی این ساختمان داشت، مشخص شد که این مجتمع را بخش خصوصی می سازد.
مرکز تجارت جهانی فردوسی چیست؟
در جنوب میدان فردوسی تهران، خبری از برج های دوقلوی بلند مرتبه نیویورک نیست. ظاهرا هم قرار نیست خاطره آن برج ها را زنده کند. ساختمانی است ۷ طبقه که ظاهرا به شیوه تمام بساز و بفروشی های تهران ساخته شده و قرار است از مدتی دیگر بنگاه های اقتصادی متعددی را در خود جا دهد.
در پایگاه اینترنتی شرکت سازنده درباره مشخصات نهایی این ساختمان چنین آمده است: «مرکز جواهرات، مرکز صرافی های ایران، بانک سنتر، ۱۲۰۰ پارکینگ در ۴ طبقه، اولین سالن حراج، سالنهای همایش، مدیریت هوشمند BMS، اینترنت وایرلس، ده لاین آسانسور، دو لاین پله برقی، اولین بانک سنتر شامل سی و هفت شعبه بانکی» و دیگر هیچ.
هرچند که توضیح داده شده است: «هدف از احداث بنای کم‌نظیر و بیادماندنی مرکز تجارت جهانی فردوسی به عنوان اولین مجتمع مدرن تجاری بین المللی با معماری کلاسیک و فاخر، ضمن رعایت استانداردهای جهانی، ایجاد نگاهی نو و بدیع در زمینه ساخت این قبیل مراکز در ایران در سطح و اندازه جهانی می باشد» و همچنین: «مرکز تجارت جهانی با توجه به زیر ساخت های در نظر گرفته شده و رعایت استانداردهای امنیتی مکانی مناسب برای صرافی های تهران فراهم می آورد.»
سازنده این ساختمان، آقای ابوالفضل کلایی، مدیرعامل شرکت ساختمانی «ارتفاع گستران ساختمان» است. او ظاهرا پروژه های دیگری در تهران، شمال و البته اسپانیا دارد. گفته شده بخش هایی از این مرکز در اردیبهشت ۹۴ افتتاح می شود.
پیش بینی هایی که مالک برای این ساختمان داشته است، نشان از حجم مراجعه بالا برای این ساختمان پس از پایان تمام فازهای ساخت دارد. برآورد شورای شهر نشان می دهد ممکن از در ساعت هایی از روز تا ۸هزار نفر هم در این مجتمع تردد کنند.
آنجا امن است؟
حدود دو هفته پیش بود که محمدمهدی تندگویان، نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر پرده از نا ایمن بودن ساختمان مرکز تجارت جهانی فردوسی برداشت.
او در جلسه غیرعلنی شورای شهر که روزهای یکشنبه برگزار می شود، در تذکری به شهردار تهران بابت ایمن نبودن مجتمع تجاری «تجارت جهانی» خواستار توقف تبلیغات مربوط به این پروژه در رسانه‌ها شد: «از همین جا اعلام می‌کنیم که این پروژه فاقد الزامات ایمنی است و هر لحظه امکان ریزش آن وجود دارد.» (اینجا)
تندگویان دو روز بعد و در جلسه علنی شورای شهر گفت: «در مرحله فعلی امکان اصلاح ساختمان مرکز تجارت جهانی در خیابان فردوسی برای به منظور تامین امنیت ساختمان امکان پذیر است.» (اینجا)
این هشدار، البته در زمانی داده شد که هنوز ماجرای پاساژ علاءالدین و تخریب دو طبقه آن به دلیل غیرمجاز بودن، نداشتن پارکینگ و ناتوانی سازه ساختمان، اتفاق افتاد و البته مانور رسانه ای گسترده شهرداری را هم در پی داشت.
اما ظاهرا موضوع مشکلات سازه ای مرکز تجارت جهانی فردوسی، یک شبه پدید نیامده. آنطور که تندگویان اعلام کرده، از حدود ۷ ماه پیش گزارش هایی درباره تخلفات سازه ای در این ساختمان مرکز تجارت جهانی فردوسی به کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر رسیده و از همان زمان پیگیری ها آغاز شده است.
او دراین باره به ایسنا می گوید: «در حدود هفت ماه قبل، بررسی فنی این مجتمع در دستورکار کارشناسان کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران قرار گرفت. این مجتمع در موضوعات مختلف از جمله تخلفات ساختمانی ماده 100 نیز مشکلاتی دارد، علیرغم برگشت پرونده ملک از کمیسیون مذکور برای رفع تخلفات و اخذ جرایم به منطقه، متاسفانه نه تنها رفع تخلفات بنا اعمال نشد!! بلکه صاحب ملک توانسته نسبت به اخذ پروانه اقدام کرده!! و همچنان به ادامه کار بپردازد.»
به گفته نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر، توجه به حساسیت موضوع بارها از مالک درخواست شد که نقشه‌ها و مدارک طراحی سازه را جهت بررسی بیشتر در اختیار کارشناسان این کمیسیون قرار دهد: «متاسفانه، پس از بررسی و بازدیدهای صورت گرفته از پروژه در حال ساخت، در کمیسیون به قطعیت دریافتیم که در پروسه ساخت و ساز، آیین نامه ها و مقررات ملی ساختمان نه تنها به طور کامل رعایت نشده بلکه در مواردی کاملاً مغایر است.»
پروانه داریم، ایمن هم هست، مشکلی نیست
تندگویان درحالی از بدون مجوز بودن این ساختمان می گوید که مالک در نشستی خبری گفته همه مجوزها وجود دارد: «نامه‌های ارائه شده از شهرداری موجود است و مشکلی وجود ندارد و ابهامات این پروژه به دلیل فعالیت همان گروه اخاذ بوده است، اینکه می‌گویند سازه دچار مشکل است باید بگوییم که آخر مرداد ماه امسال دوباره پروانه گرفته‌ایم و این درحالی است که اخاذان از ما درخواست مبالغی همچون 5 میلیارد تومان داشته و از مقامات می‌خواهیم به جای اینکه با ما برخورد کنند پاسخ آنها را بدهند.»
و همین نکته ای است که تندگویان به آن اشاره کرده است: «کارشناسان پس از بررسی دقیق نقشه به این جمع‌بندی رسیدند که نقشه ارائه شده، نقشه‌ای صوری بوده که برای اخذ پیش پروانه مورد استفاده قرار گرفته است و نقشه ملاک عمل در ساخت نیست.»
گاوصندوق سنگین نیاورید لطفا
مالک ساختمان تجارت جهانی فردوسی درحالی از ایمنی ساختمانش می گوید که به گفته نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر یکی از شروط واگذاری واحدهای تجاری این ساختمان، نیاوردن گاوصندوق های سنگین وزن بوده است: «جمع بندی ها نشان داد این پروژه از لحاظ سازه ایمن نیست و استناد به گزارشات و اتفاقات واصله و حتی اظهارات خریداران مبنی بر اینکه به آنها اعلام شده بود که گاوصندوق بالای 250 تا 300 کیلوگرم نیاوردند، موضوع بارگزاری سازه در طراحی پروژه را زیر سوال می‌برد.»
تندگویان همچنین می گوید که باید این ساختمان مقاوم سازی شود: «با بررسی زوایای مختلف و پوشیده در روند ساخت این مجتمع، اعلام کردم تنها راه چاره برای فعالیت مجدد مرکز تجارت جهانی فردوسی، مقاوم سازی آن است. مقرر شد که سازمان نظام مهندسی ساختمان عیوب سازه را به طور کامل بررسی کرده و پس از آن شرکت های مهندسان مشاور دارای صلاحیت در زمینه مقاوم سازی مورد تایید، سازمان روی ایمنی سازه متمرکز و از فونداسیون تا سقف را بررسی کنند. البته مهندسان نظام مهندسی براساس مشاهدات، توانستند مغایرت‌های فنی این ملک را تشخیص دهند؛ اما فرض اولیه بر این استوار است که امکان ایمنی سازی سازه وجود دارد.»
مالک مرکز تجارت جهانی فردوسی اما چنین چیزی را رد می کند: «باید نقشه‌های ما را ببینند. هرگز بحث مقاوم‌سازی وجود نداشته است. به دلیل بافت فرسوده تا صفر خیابان دیوار حائل ایجاد کرده‌ایم.»
البته او گفته که اگر حکم به ایمن سازی ساختمان داده شود، او می پذیرد. ولی نکته اینجاست که مالک هیچ نقشه ای به شورای شهر و سازمان نظام مهندسی ارائه نداده تا ایرادات سازه ای مشخص شود.
مالک همچنین گفته است که برای این پروژه هیچ پرونده ای در کمیسیون ماده ۱۰۰ وجود ندارد: «ما پرونده‌ای نداریم و تخلفی صورت نگرفته است. مشکلی با شهرداری نداریم و پروژه متوقف نیست و نامه‌ای هم دراین رابطه دریافت نکرده‌ایم.»
فعلا اجازه فعالیت ندارد
دراین باره تندگویان به خبرآنلاین می گوید: «اگر مشکلی ندارد، ما هم مشکلی نداریم. وقتی ماشین حریم بانی شهرداری که یک ماه است پارک شده مقابل ورودی ساختمان و نمی گذارد کسی تردد کند و اجازه فعالیت به ساختمان نمی دهد، یعنی مشکلی وجود دارد. اما به نظر مالک اگر مشکلی نیست، ما هم مشکلی نداریم و ماشن ین حریم بانی آنجا می ماند. ضمن اینکه نیاید شکایت کند که حریم بان شهرداری ایستاده و شهرداری اجازه فعالیت نمی دهد.»
همه آنهایی که در دو سه سال گذشته پشت چراغ قرمز میدان فردوسی و چهارراه پایینی آن معطل شده اند، حتما سری به راست چرخانده و پروژه مرکز تجارت جهانی را دیده اند و البته می دانند که در طبقات این ساختمان مانند همه خانه ها و ساختمان های معمولی که در یکی دو دهه گذشته در تهران ساخته شده، به جای بلوک های سفالی در سقف ها، از یونولیت استفاده شده است. همان چیزی که بارها آتش نشانی تهران نسبت به آتش زا بودن و غیر ایمن بودنش هشدار داده است. اما این یونولیت در ساختمان مرکز تجارت جهانی فردوسی هم استفاده شده است. همین تخلف و مواردی مانند آن از نکاتی است که شورای شهر روی آن دست گذاشته است.
به گفته نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر، در ۷ ماه گذشته بارها از مالک مرکز تجارت جهانی فردوسی درخواست شده تا نقشه های سازه و لیست مصالح استفاده شده را ارائه بدهد: «۷ ماه است می گوییم شما به ما نقشه سازه را بدهید که نظام مهندسی بررسی کند، اما مدام نقشه های تکراری ارائه می شود. نظام مهندسی می گوید وقتی نقشه سازه ای ندارم، چگونه بگویم ایمن هست یا نه؟ ما روی متریال ساختمان، مدل سازه ای و ... بحث داریم.»
او درباره بلاتکلیف ماندن این پروژه و زمان مقاوم سازی آن می گوید: «زمانش مهم نیست. مهم جان شهروندان شهر است. کیست که بپذیرد، ساختمانی بدون اینکه ایمن شده باشد، به بهره برداری برسد؟ هرچند برآورد ما برای فعالیت های ایمن سازی و مقاوم طولانی نیست.»
۴۷۴۷
نظر شما