سعید جعفری - بالاخره توافقی میان روسیه و اوکراین امضا شد. توافقی که البته پیشتر هم امضا شده بود اما نتیجه ای در بر نداشت. در تفاهم مینسک، آلمان و فرانسه هم میانجیگری فراوانی کردند تا پایانی بر این مناقشه بحرانی شده دهند. حالا و در حالیکه باید امید بر فضای این منازعه حاکم شده باشد همچنان تحلیلگران در خصوص عملی شدن مفاد این توافق و توقف آتش بس ابراز تردید می کنند. دکتر محمود شوری معتقد است بحران اوکراین پیچیده تر از اینهاست و ظاهرا طرفین علاقه ای به حل شدن موضوع از طریق روش های مسالمت آمیز ندارند. در ادامه گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل اروپا را می خوانید.
توافق میان روسیه، اوکراین و همچنین فرانسه و آلمان به امضا رسید و طرفین در بلاروس به تفاهمی در خصوص آتش بس در شرق اوکراین دست یافتند. شرایط را چگونه می بینید؟
قبلا هم در ۱۹ سپتامبر سال ۲۰۱۴ توافق آتش بس بین طرفین امضا شده بود در آن مقطع آن توافقنامه می توانست گام مهمی در حل و فصل بحران و درگیری ها در شرق اوکراین باشد اما آنچه شاهدش بودیم این بود که مجددا پس از مدتی آتش درگیری ها شدت یافت و عملا در هفته های گذشته شاهد تشدید درگیری ها بودیم. این توافقنامه هم بعد از گفتگوهای گسترده ای که بین رهبران ۴ کشور اوکراین، روسیه و همچنین میانجیگری های آلمان و فرانسه حاصل شد. ابعاد مختلفی در این توافقنامه مورد توجه قرار گرفته شد.
به نظر شما این توافقنامه می تواند آتش درگیری ها را خاموش کند؟
در اینکه توافق مینسک تا چه اندازه می تواند آتش درگیری ها را خاموش کند هنوز تردیدهای بسیار جدی وجود دارد و هر دو طرف نسبت به اینکه این توافقنامه بتواند موفقیت آمیز باشد ابراز تردید کردند. هم رهبران اوکراین و هم جدایی طلبان در این مورد که با این توافقات بتوان مسئله شرق اوکراین را حل و فصل کرد تردید دارند ولی تا همینجا هم گام مهمی از سوی طرفین برداشته شده و از آغاز روز یکشنبه آتش بس جاری شد و این موضوع می تواند فضا را برای ادامه گفتگوهای میان طرفین که در این چارچوب توافق تاکید شده، فراهم کند. بر این اساس احتمالا با اعطای برخی از خودمختاری ها و امتیازات به مناطق شرقی، درگیری ها می تواند حداقل برای مدتی کاهش یابد و دو طرف به سمت راه حل و حل و فصل مسئله پیش روند.
در توافق مینسک دقیقا به چه مسائلی اشاره شده است؟
در توافق میسنک بندهای مختلفی وجود دارد. یک بندش به ایجاد یک منطقه حائل میان طرفین درگیری اشاره دارد و تاکید کرده باید این منطقه حائل در فاصله ۱۵۰ کیلومتری دو طرف ایجاد شود. در بندهای دیگر این توافقنامه توافق شده تا پایان سال ۲۰۱۵ دولت اوکراین با اصلاح قانون اساسی و برگزاری رفراندوم برخی خودمختاری ها را به این منطقه واگذار کند و در ازای آن کنترل مرزهای روسیه و اوکراین در اختیار نیروهای ارتش اوکراین قرار گیرد.
عموم تحلیلگران نسبت به نتیجه بخش بودن این گفتگوها و همچنین پایدار ماندن آتش بس تردید دارند. این تردید در کجا ریشه دارد؟
به هر حال گفتگوها در روز پنجشنبه به نتیجه رسید. اما اینکه آتش بس می تواند پایدار باشد یا خیر همانطوری که شما اشاره کردید تردیدهای جدی وجود دارد و این تردید هم دلایل مختلفی دارد. واقعیت این است که صحته عملیاتی نبرد، متاثر از اتفاقات بیرونی است و اینکه تا چه اندازه روسیه و غرب در مناقشات کلانی که با هم دارند می توانند به اهداف خود برسند در نوع واکنش ها موثر است. اگر یکی از طرفین احساس کنند آنچه به دست آورده قابل قبول نیست احتمال از سرگیری درگیری ها به شدت دیده می شود و آنچه برسر موافقتنامه ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۴ آمد بر سر این توافق هم خواهد آمد.
با توجه به این شرایط تجزیه نامحسوس اوکراین می تواند در میان مدت محتمل باشد.
به هر حال در این توافقنامه آتش بس، خطی بین نیروهای جدایی طلب و دولت مرکزی تعریف شده که این خط موجود می تواند مبنایی برای این باشد که در آینده طرفین بخواهند بر آن اساس عمل کنند و زمینه های جدایی شرق اوکراین فراهم شود. حتی اگر آنچه که موافقتنامه آتش بس بر آن تاکید کرده و اصلاح قانون اساسی اوکراین و اعظای خودمختاری بیشتر به مناطق شرقی است می تواند به نوعی تجزیه غیر رسمی اوکراین باشد. چون آنطور که رهبران مخالفین تاکید دارند خواهان این هستند که نیروهای مسلح خود را تحت کنترل داشته باشند و عملا کنترل محدودی از سوی دولت مرکزی اوکراین بر این مناطق حاکم باشد و نوع روابط بیشتر با روسیه باشد تا اوکراین. بنابراین حتی اگر این توافقنامه اتش بس امضا شود کنترل دولت مرکزی اوکراین بر مناطق شرقی کامل نخواهد بود و بیشتر کنترل ها روسی است.
در حالی که این توافقنامه امضا شده اما همچنان صدای شلیک گلوله در مناطق مختلف شنیده می شود.
طبق توافق مینسک از آغاز روز یکشنبه توافقات میان طرفین اجرایی شده و قرار است ادامه هم داشته باشد. اما همینکه تا آخرین لحظات درگیری ها ادامه داشته نشانه خوبی نیست و می تواند نوید یک آینده نامطمئن و ناآرام را داشته باشد. بر این اساس من بر این باورم که بحران اوکراین با وجود پیچیدگی های فراوانی که دارد به سادگی قابل حل نیست و طرفین درگیری علی رغم ادعاها و اظهارات چندان علاقه مند به یک صلح در منطقه نیستند و بیشتر به نظر می رسد راه حل های نظامی به عنوان آخرین راه حل از سوی طرفین دنبال می شود.
49308
نظر شما