سعید جعفری- بحران در اوکراین هنوز هم ادامه دارد. ظاهرا تلاش های منطقه ای و بین المللی هم قرار نیست نتیجه ای در بر داشته باشد. در حالی که تحلیلگران از کنفرانس امنیتی مونیخ به عنوان مکانی برای حل و فصل و یا دست کم مرتفع شدن اختلافات میان دو طرف یاد می کردند به نظر می رسد تنها دست آورد این نشست تعیین نشستی تازه در مینسک بلاروس با حضور سران کشورهای روسیه اوکراین و آلمان و فرانسه است. نشستی که به باور مرتضی مکی می تواند نقطه عطفی در منازعه اوکراین به شمار آید. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل اوراسیا را می خوانید.
شرایط کلی در مناقشات اوکراین را چگونه می بینید؟ آیا تلاش های بین المللی برای مرتفع شدن بحران در این منطقه نتیجه بخش بوده است یا خیر؟
بن بست سیاسی در روند مذاکرات حل بحران اوکراین موجب شد تنش ها در عرصه میدانی گسترش یابد و در هفته گذشته درگیری های شدیدی میان نیروهای اوکراینی و جدایی طلب روس تبار شرق این کشور افزایش یابد. این روند به حدی بود که حتی موجبات گسترش شکاف میان آمریکا و اروپا هم گردید و ما شاهد بودیم دو طرف بر سر نحوه خوانش و برخورد با تحولات اوکراین با یکدیگر به اختلاف نظر رسیدند.
این اختلاف نظر را بیشتر شرح می دهید؟ در چه حوزه ای اروپا و آمریکا نظرات متفاوتی با یکدیگر دارند؟
واقعیت مسئله این است که آمریکا خواستار کمک تسلیحاتی به اوکراین است و از کشورهای اروپایی خواسته است که این کمک ها به دولت اوکراین صورت گیرد. آقای پروشنکو رئیس جمهور این کشور هم تاکید کرد که آمادگی دارد سلاح های آمریکایی را تحویل بگیرد و حتی از این امر بسیار هم استقبال کرد. اما در سوی مقابل رئیس جمهور فرانسه آقای فرانسوا اولاند و صدر اعظم آلمان خانم آنگلا مرکل با این ایده مخالف هستند و بر این باورند موضوع مناقشه اوکراین راه حل نظامی ندارد و باید از مسیر گفتگو و تعاملات دیپلماتیک منازعه حل و فصل شود.
اقدامات عملی هم از سوی رهبران فرانسه و آلمان در این راستا انجام شده است؟
بله. در پی ادامه بحران در اوکراین، آقای اولاند و خانم مرکل عازم اوکراین و روسیه شدند و در مذاکرات کوتاه اما بسیار فشرده ای که با آقای ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و همچنین آقای پروشنکو رئیس جمهور اوکراین داشتند تلاش کردند راه حلی برای کنترل بحران پیدا کنند. اخبار و گزارش ها حاکی از آن است که از درون این گفتگوها مرکل و اولاند نتوانسته اند اوکراین و روسیه را متقاعد به پیدا کردن راهی مشخص برای حل بحران و خروج از وضعیت فعلی بنمایند. با این حال خانم مرکل با وجود شکست تلاش های دیپلماتیک تاکید کرد اوکراین هیچ راهی جز دیپلماسی ندارد. آقای اولاند هم بر این نکته تاکید ورزید و در واقع نوعی پیام به آمریکا داد که قرار نیست اتفاقات اوکراین عرصه درگیری بیشتر با روسیه شود.
انگلستان به عنوان یکی از متحدین کلاسیک آمریکا در این راستا چه مواضعی را از خود اتخاذ کرده است؟ آیا لندن هم به واشینگتن هم نظر است یا ترجیح می دهد بحران اوکراین با دیپلماسی حل و فصل شود؟
به نکته خوبی اشاره کردید. اساسا همواره نظرات انگلیسی ها در قبال موضوعات مختلف سیاسی و امنیتی با آمریکایی ها مشابهت های زیادی داشته است. اما واقعیت این است که این بار انگلیس هم همراه با فرانسه و آلمان از تلاش های دیپلماتیک و گفتگو محور استقبال کرده و کمتر از ایده اقدامات نظامی و تسلیحاتی برای خروج از منازعه اوکراین حمایت کرده است. بر این اساس شکاف سنتی که در داخل اروپا میان اروپاگرایان و آتلانتیک گرایان بوده حالا کم رنگ تر شده است.
این دسته بندی را بیشتر شرح می دهید؟ کدام کشورها بیشتر آتلانتیک گرا هستند؟
این دسته را بیشتر باید در میان کشورهای شرق اروپا که بنیه ضعیف تری دارند جستجو کرد. این کشورها عموما طرفداران اقدام نظامی در اوکراین بودند و از این مسیر تلاش می کنند نوعی توازن بین روسیه و قدرت های بزرگ اروپایی ایجاد شود. اما موضوع اینجاست در جایی که انگلیس با آمریکا همراهی نکند دیگر آتلانتیک گرایان هم راهی ندارند جز اینکه از ایده غالب اروپاگرایان پیروی کنند.
برخی از کارشناسان مسائل اوراسیا انتظار داشتند در کنفرانس امنیتی مونیخ گشایشی در موضوع بحران اوکراین ایجاد شود اما ظاهرا این امر محقق نشده است. دلیل این اتفاق را در چه می دانید؟
بله همانطور که اشاره کردید این انتظار وجود داشت در مونیخ راهکاری برای این بحران پیدا شود. رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ حتی تاکید کرده بود احتمال اینکه توافقی میان روسیه و کشورهای غربی و اوکراین برای حل این مناقشه پیدا شود را مطرح کرده بود. حالا هم به نظر می رسد اجلاس ۴ جانبه ای که قرار است در مینسک بلاروس برگزار شود نتیجه رایزنی هایی است که دد مونیخ صورت گرفته و اروپایی ها در تلاش هستند راهکاری برای آتش بس موقت در این منطقه ایجاد کنند و توافقنامه ای که بین روس تبارهای شرق اوکراین و دولت اوکراین امضا شده را به عنوان توافق موقت به اجرا در آورند تا در میان و بلند مدت راهکاری اساسی برای این بحران ایجاد کنند.
آیا قرار است تحولی در مینسک ایجاد شود؟
ببینید واقعیت این است که یکی از اصلی ترین موضوعایت که امروز روسها در اوکراین به دنبالش هستند مسئله فدرالی شدن اوکراین است. طبیعی است که مسکو با این ایده می خواهد نفوذ خود را در این منطقه حفظ کند. از آن سو فرانسه هم از این ایده حمایت کرده و آقای اولاند در کرملین بر این امر تاکید کرد باید خودمختاری بیشتری به روس تبارها اعطا شود. به نظر می رسد با عنایت به این امر که نشست مینسک در بالاترین سطح برگزار می شود احتمال اینکه توافقی اجمالی میان روسیه و اوکراین به عنوان دو طرف درگیر و آلمان و فرانسه به عنوان دو میانجی قدرتمند دور از ذهن نیست.
49308
نظر شما