چالش های فراروی سبسی

زهرا رمضانی

برخی بر این اعتقادند که تونس با برگزاری موفقیت آمیز انتخابات ریاست جمهوری و برگزیدن یک رئیس جمهور سکولار قدم در راهی گذاشته است که می تواند نوید دهنده یک الگوی موفق بعد از تحولات موسوم به بهار عربی محسوب شود و عده ای هم بر این اعتقادند که سبسی تونس را به دوران بن علی خواهد کشاند و اوضاع هیچ تغییری نکرده است.
اما به نظر می رسد ورای تمام این حرفها که انقلاب تونس بر باد رفته است یا قرار است به الگوی جهان عرب تبدیل شود توجه به این نکته لازم است که سبسی 88 ساله امروز رئیس جمهور منتخب کشوری است که سه سال از انقلاب تحول خواه مردمش گذشته است و راه پر دردسری در پیش دارد.لذا سوال مهم این است که چالش های اصلی فراروی سبسی چه می تواند باشد و چه تدابیری را می طلبد که نیروهای سکولار بتوانند تونس را از مرحله گذار به سلامت عبور دهند؟
برای پاسخ به این سوال در وهله اول توجه به اوضاع و شرایط داخلی تونس لازم است.در نگاه اول توجه به آمار رای دهندگان به رئیس جمهور منتخب حاوی نکات مهمی است و شاید بتوان اولین چالش را در آن جست. از سویی سبسی در حالی منتخب تونسی ها شده است که کمترین میزان رای دهندگان آن جوانان بوده اند و این در حالی است که جوانان،منصف مرزوقی،دیگر کاندیدای این انتخابات که مورد حمایت النهضه نیز بود را برگزیدند. آمارها حاکی از آن است که اغلب حامیان باجی قائد سبسی به ترتیب کهنسالان، زنان، مردان و سپس جوانان
بوده اند.این مسئله از آن جهت می تواند دردسرساز شود که ادامه شرایط همچنان شکننده و بی ثبات اقتصاد تونس می تواند به عنوان پاشنه آشیلی برای دولت سبسی به حساب آید.اقتصاد و راحتی و آسایش مردم این روزها در این کشور حرف اول را می زند و اگر سبسی نتواند پاسخگوی مطالبات جوانان باشد،شاید بوعزیزی دیگری سر برآورد.
و اما مسئله دومی که می تواند برای دولت آینده تونس چالش برانگیز باشد، تعامل آنها با سایر نیروهای سیاسی علی الخصوص نیروهای اسلام گرا (النهضه) می باشد.النهضه به عنوان رقیب حزبی ندا، در حالی قدرت در قوه مجریه را وانهاده است که همچنان در پارلمان دارای قدرت است و دولت ناگزیر از برانگیختن حمایت النهضه است.همچنان که سبسی با وقوف بر این امر دست به انتخاب حبیب الصید،دولتمرد قدیمی دولت بن علی و همکار دوران نخست وزیری حمادی الجبالی از جریان اسلام گرایان؛ برای نخست وزیری زده است.در این میان شاید بتوان گفت که تونس یک خوش شانسی بزرک داشت و آن این بود که تجربه مصر را به عنوان آینه عبرت در کنار خود داشت و رفتار اسلام گراها آنچنان که الغنوشی نیز مدام تکرار می کرد سعی بر آن داشت تا با عدم تکرار اشتباهات اسلام گرایان مصری در مسیر عقلانیت باشد.عدم ارائه کاندیدا،میانداری الغنوشی در جنجال سبسی و مرزوقی که تونس را به مرز جدایی طلبی شمال و جنوب کشاند و در نهایت اعلام بی طرفی النهضه در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری همگی حاکی از عقلانیت نیروهای اسلام گرا بود.لذا ادامه این مسیر عقلانی به نحوه تعامل سبسی در انتخاب نخست وزیر و چیدن کابینه به عنوان اولین اقدامات دولت،بستگی دارد.
و اما چالش سوم که به نحوی تمام تونس را در مقابل دارد، شرایطی است که در لیبی برقرار است.کشوری که از آن به عنوان سوریه دوم نام می برند که البته توجهی به آن نمی شود . تونس در حالیکه چنین آشفتگی همسایگی را در مرزهای خود دارد که در داخل نیز با نیروهای تکفیری ای روبرو است که رسماً اعلام وجود می کنند ،دست به ترور می زنند و حتی برای انتخابات ریاست جمهوری خط و نشان می کشند. زمانی که گروه انصارالشریعه، بیعت خود را با گروه تروریستی تکفیری داعش اعلام می کند و برای اولین بار به دست داشتن خود در قتل شکری بلعید، فعال چپگرای تونسی اعتراف کرده و تهدید به افزایش عملیات تروریستی در تونس می کند؛ می توان گفت که خطر ناامنی و بی ثباتی مانند سایه این روزهای تونس را دنبال می کند و چه بسا بتوان گفت هم پای شرایط اقتصادی توانایی به چالش کشیدن تونس را دارد.
در مجموع آنچه می توان گفت این است که مجموع برآوردها در تونس نشان می دهد که این کشور امروز شرایط خوبی دارد و و اگر به همان میزان که اسلام گرایان در خصوص تصمیم های سیاسی شان با عقلانیت قدم براشتند،به همان میزان نیز نیروهای سکولار این مسیر را با مدارا و هم اندیشی بردارند تونس می تواند علاوه بر تفوق بر تمامی چالش های برشمرده شده،به الگوی موفق دموکراسی در جهان عرب تبدیل شود. دوران گذار تونس همچنان ادامه دارد و طی کردن این مسیر امروز می تواند بوته آزمایشی برای نیروهای سکولار محسوب شود؛کما اینکه در ادامه مسیر تعامل همه گروههای سیاسی لازم است.

4949