سعید جعفری پویا - اردوغان گویی راه خود را شناخته است؛ بی‌آنکه توجهی به جامعه مدنی و روشنفکری ترکیه داشته باشد، با عنایت به طبقات اجتماعی فرودست و البته طبقه متوسطی که خود آن را پدید آورده مسیر را طی می‌کند. رجب طیب حالا به راحتی روزنامه‌نگاران را دستگیر می‌کند و آن‌ها را به اتهام همکاری با دولت سایه فتح‌الله گولن به زندان می‌اندازد. دکتر جعفر حق پناه استاد دانشگاه معتقد است در این منازعه پیروز رجب طیب خواهد بود و گولن ابزاری برای شکست دادن رئیس‌جمهور ترکیه ندارد. در ادامه مشروح گفتگوی خبر آنلاین با کارشناس مسائل ترکیه را می‌خوانید:
حمله نیروهای امنیتی به روزنامه زمان واکنش‌های فراوانی را با خود همراه داشته است. دلیل این اقدام و دستگیری روزنامه‌نگاران چه بوده است؟
مقامات آنکارا برای دستگیری این تعداد خبرنگار که احتمالاً بیشتر هم می‌شوند اعلام کرده آن‌ها درصدد تشکیل و تقویت دولت سایه بوده‌اند. اصطلاحی که در ترکیه معروف است و در ادبیات آقای اردوغان برای مخالفان دولت عدالت و توسعه به کرات استفاده می‌شود. دولت ترکیه اعلام کرده این خبرنگاران تلاش داشتند از طریق فضاسازی رسانه‌ای و نفوذ در مراکز دولتی اقدامات زیرزمینی خود را پی گیرند و کار دولت را با اخلال مواجه سازند. موضوع قابل‌توجه این دستگیری تقارن زمانی با سالگرد ماجرای هالک بانک و رسوایی مالی که یک سال پیش دامن مقامات بلندپایه کابینه اردوغان را گرفت، است. همزمانی که می‌تواند بسیار معنادار باشد. از سوی دیگر این بازداشت باز هم با اعلام آمادگی گولن برای ملاقات با اردوغان صورت گرفت. گولن اظهار داشته بود که حاضر است با شروطی رو در روی اردوغان قرار بگیرد و با او گفتگو کند. در حالی که دولت ترکیه حکم بازداشت او را صادر کرده است.
این اقدامات اردوغان به افزایش مخالفت‌های داخلی منجر نخواهد شد؟ به عبارت دیگر آیا اساساً اعتراضات جامعه مدنی و روشنفکر ترکیه برای رئیس‌جمهور اهمیتی دارد؟
اردوغان درصدد تقویت و تثبیت هرچه بیشتر در میان طبقات محافظه‌کار و سنتی در ترکیه است. قشری که اردوغان با ایجاد آن‌ها می‌خواهد در مقابل مسلمانانی که در منطقه آناتولی به نوعی نیروهای بازار و اقتصادی جریان گولن هستند قرار بگیرد. گروه‌هایی که از اصلاحات سیاسی و اقتصادی اردوغان منتفع شده‌اند و طبقه متوسط جدیدی را شکل داده‌اند. به این معنا که اردوغان با اتکا به این طبقه متوسط جدید نیازی به طبقات روشنفکری و فرهنگی و سکولار ندارد. اگر روند تحولات در ترکیه را مطالعه کنید می‌بینید که بیشترین اعتراضات نسبت به انسداد سیاسی از سوی گروه‌های سکولار شنیده می‌شود؛ احزابی مانند ج.ه.پ که مهم‌ترین حزب مخالف دولت است و احزاب رسانه و فعالین مجازی که به سخت‌گیری‌های بیشتری در رسانه ترکیه اعتراض دارند، بر این اساس اردوغان بر این باور است که این گروه‌ها نمی‌توانند تأثیری در اداره حکومت او داشته باشند و عملاً اردوغان وقعی به جریان‌های مخالف نمی‌نهد.
این رفتارهای اردوغان باعث افزایش اعتراضات در درون حزب عدالت و توسعه نخواهد شد؟
قرائن و شواهد در این زمینه آشکار نیست ولی قرابت فکری جماعتی‌ها و ا.ک.پ مشخص است و این دو ایده‌ها و اهداف مشترکی را در این سال‌ها داشته‌اند.ولی فعلاً شرایطی پیش‌آمده که گولن و اردوغان با یکدیگر سرشاخ شده‌اند و این قضیه مصداق بارز دو پادشاه در یک اقلیم نمی‌گنجند است. شاید کمی زود باشد که از اعتراضات درون‌حزبی علیه اردوغان سخن بگوییم، هرچند شاید استمرار رفتارهای رئیس‌جمهور که نباید خیلی در امور حزبی دخالت داشته باشد باعث افزایش اعتراضات نسبت به اردوغان شود.
درخواست گولن برای ملاقات با اردوغان را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آن‌هم در شرایطی که رئیس‌جمهور حکم بازداشت او را صادر کرده است؟
این‌ها بیشتر مانورهای تبلیغاتی است که قصد دارد فضاسازی افکار عمومی را با خود به همراه داشته باشد و به نظر نمی‌رسد میانجی بتواند این دو را به هم نزدیک کند. رویکرد دو طرف نشان می‌دهد تمایلی به آشتی میان این دو نیست و اردوغان نه تنها بخش رسانه‌ای که اتاق‌های فکری، جماعتی‌ها و کلاس‌های آموزشی و مدارس امام خطیب را نشانه گرفته است. گولن هم از همه حربه‌های خود برای تضعیف ا.ک.پ استفاده می‌کند، اما طبیعی است که اردوغان در این مسیر دست پایین را دارد و قدرت دست اردوغان است. در این فضا گولن نمی‌تواند حتی در میان‌مدت دست آورد چندانی به دست آورد مگر اینکه رخدادهای پیش‌بینی‌نشده به وقوع تحولات داخلی و بحران‌های درون‌حزبی منجر شود و اردوغان را با مشکل مواجه کند.
49308
نظر شما