آقای دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به دیدار آقای الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان روز چهارشنبه 21 آبان 1393 به باکو سفر کرد. این سفر تلاش دیگری از سوی ایران برای توسعه مناسبات با کشورهای همسایه تلقی می شود .اما باید دید دولت آقای علی اف متقابلا قدر این ابتکار را از سوی دولت روحانی بخوبی می شناسد؟
درسالهای اخیر دولت آقای علی اف نشان داده است بیش ازآنکه دنبال توسعه مناسبات دوکشوربراساس منافع متقابل باشد ، دنبال ایجاد نوعی توازن در مناسبات خود با ایران در برابر غرب و روسیه است.
از زمان دیدار روسای جمهوری دو کشور در حاشیه اجلاس مجمع اقتصادی داووس در سوئیس فرصت جدیدی برای جبران اشتباه های گذشته فراهم شد. دیدار آقای علی اف از تهران در فروردین امسال و در پی آن افزایش نسبی آمد و شد های مقام های دوکشور بین تهران و باکو ، اکنون باردیگر انتظار ها برای رفع موانع موجود برای توسعه مناسبات همه جانبه افزایش یافته است.
درسالهای طولانی فضای رسانه ای و تبلیغاتی جمهوری آذربایجان بیشتر بر محور تخریب مناسبات دو کشور بوده است. این درحالی است که مقام های رسمی و دولتی در جمهوری آذربایجان در همه دیدار ها و مذاکرات خود بر اهمیت توسعه مناسبات دو کشور همسایه تاکید دارند.
دردو دهه اخیر آنچه که در فضای رسانه ای جمهوری آذربایجان در باره ایران مطرح می شود از یکسو به اتهام حمایت ایران از ارمنستان درجنگ با جمهوری آذربایجان مربوط است و این ایده مرتب تبلیغ و ترویج می شود، تا به یک باورعمومی تبدیل گردد. از سوی دیگر با طرح ادعاهای واهی از سوی پان آذری های فراری از ایران در باره اتحاد به اصطلاح آذربایجان جنوبی و شمالی معطوف شده است.
این درحالی است که مناسبات ایران با ارمنستان در چهار چوب روابط دو کشور همسایه مطرح است و این واقعیت قابل انکار نیست که ایران نمی تواند مناسبات خوب خود را با همسایگانش، قربانی تبلیغات دروغین رسانه های گروهی در جمهوری آذربایجان کند.
ایران در حال حاضر با برقراری ارتباط زمینی بین خاک اصلی جمهوری آذربایجان با منطقه جدا مانده نخجوان بیشترین و بهترین خدمت را از لحاظ حمل و نقل زمینی در اختیار مردم منطقه قرار داده است. بنابراین راهبرد اصلی ایران کمک به حل و فصل مشکلات موجود در روابط دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان و برقراری امنیت و ثبات در منطقه است که منافع همه کشورهای منطقه را تامین می سازد.
در اختیار قرار دادن امکانات تبلیغاتی به ورشکسته گان سیاسی فراری از وطن در باکو که تعداد آنها به چند صد نفر هم نمی رسد، در عمل جزء ایجاد بدبینی بین مسئولین و القاء فکر تعارض در حرف و عمل مسئولین آذری ، نتیجه ای در بر نخواهد داشت.
موضوع مناسبات باکو با دولت توسعه طلب تل آویو نیز یکی دیگر از مسائل تاثیرگذار در روابط دوکشور در سالهای اخیر بوده است . این یک واقعیت است که جمهوری آذربایجان مثل هر کشور مستقل دیگر می تواند در باره مناسبات با هر دولت دیگری تصمیم بگیرد . ایران همانگونه که گره زدن مناسبات تهران - باکو را به روابط ایروان - تهران غلط می داند ، مایل نیست در باره مناسبات باکو -تل آویو به عنوان عامل مخرب در مناسبات خود با جمهوری آذربایجان ، مداخله کند . اما این واقعیت را هم نادیده نمی گیرد که نباید خاک جمهوری آذربایجان مکانی برای طراحی توطئه ها و امکانی برای تخریب مناسبات دو کشور همسایه شود.
بنابراین می توان از فرصت بوجود آمده در دیدار متقابل روسای جمهوری دو کشور استفاده کرد تا مجموعه موارد یاد شده را به عنوان عوامل مخرب در مناسبات دوستانه دو کشور همسایه مهار و در نهایت از میان برداشت.
ایران و جمهوری آذربایجان به یکدیگر نیاز متقابل دارند. ایران برای دسترسی به قفقاز و حضور در بازارهای منطقه به همکاری همه جانبه با این کشور نیاز دارد . جمهوری آذربایجان نیز برای آنکه بتواند به نخجوان دسترسی داشته باشد به راههای ارتباطی ایران نیاز حیاتی دارد. بنابراین برای افزایش همکاری های آینده باید نگاه رو به جلو داشت و از فرصت ها استفاده کرد.
دیدار آقای دکتر روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران از باکو دراین مسیر راهگشا خواهد بود به شرط آنکه مقام های جمهوری آذربایجان در عمل نشان دهند اراده کافی را برای توسعه مناسبات متقابلا سودمند بین دو کشور همسایه را دارند.
شاید بتوان گفت دیدار آقای روحانی آغاز مرحله جدیدی از روابط ایران و جمهوری آذربایجان است . به شرط آنکه طرف مقابل نیز به اهمیت استفاده از این فرصت به اندازه کافی توجه کند. ایران در دولت تدبیر و امید با انجام دیدارهای متقابل در عالی ترین سطح به کشورهای همسایه، نشان داده است اولویت اول برنامه ریزی خود در سیاست خارجی خود را توسعه روابط با همسایگان قرار داده است و در عمل نیز نشان داده در همکاری های خود با دیگران به عنوان یک شریک مطمئن قابل اتکاء است .
نظر شما