سعید جعفری پویا: بیجی آزاد شد، بمباران آمریکا به کاروان رهبران داعش صورت پذیرفت و بغدادی هم کشته و یا دست کم زخمی شده است. اینها اخباری است در چند روز اخیر پرامون موضوع تقابل گروه موسوم به دولت اسلامی در حوزه عراق صورت پذیرفته است. میدان سوریه همچنان در بن بست است و تحول مهمی در این حوزه صورت نپذیرفته است. قاسم محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه و کارشناس جهان عرب در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید تا زمانی که تفاهم سیاسی با گروه های سنی مقیم موصل و حومه صورت نپذیرد هرگونه عملیات نظامی برای آزادی این شهر بی فایده خواهد بود.
اوضاع در حوزه میدانی و عملیاتی در عراق چگونه است؟
بعد از اینکه ائتلاف به رهبری آمریکا و همراهی کشورهای عربی منطقه مواضع داعش را به صورت هوایی بمباران کرد و همچنین تحولاتی که در بغداد رخ داد و با تفاهمی سیاسی که میان گروه های مختلف عراقی شکل گرفت شرایط در این کشور تغییر کرد و نزدیکی بیشتری میان گروه های قومی و مذهبی ایجاد شد و اوضاع به ضرر داعش تغییر وضعیت پیدا کرد. بر همین اساس هم از سرعت پیشروی این گروه کاسته شد و هم نیروهای عراقی و ائتلاف توانستند داعش را به عقب نشینی وادارند و امروز شرایط نسبت به چند ماه قبل به نحو محسوسی به سود گروه ائتلاف، آمریکا و عراق تغییر یافته است.
بیجی هم از داعش پس گرفته شد، این منطقه از چه منظر حائز اهمیت است و چه دست آوردهایی در ادامه مسیر مبارزه با داعش برای دولت عراق به همراه خواهد داشت؟
مهمترین امری که آزادسازی بیجی را حائز اهمیت کرده است وجود پالایشگاه های نفتی در این منطقه است. بر این اساس وجود عامل نفت باعث شده بسیاری از تمرکزها برای آزادی بیجی متمرکز شود. ضمن اینکه باید توجه کرد بیجی می تواند پلی برای آزادسازی موصل هم به شمار آید و به این منطقه به نوعی نقطه ارتباط و اتصال میان شمل و مرکز عراق به حساب می آید.
وضعیت بغداد در حال حاضر چگونه است؟ آیا با فتوحاتی که دولت عراق و نیروهای ائتلاف کسب کرده اند خطر سقوط بغداد مرتفع شده است؟
هرچند خیلی دقیق و با تخمین بالا نمی توان در این خصوص نظر داد اما عموم گمانه ها و ارزیابی ها نشان می دهد که تا اندازه ای زیادی موضوع سقوط بغداد کنار رفته است. چرا که اولا از یکسو آمریکا و جریان ائتلاف سنگرها و نیروهای داعشی را بمباران کرده اند و صدمات زیادی به آنها وارد آورده اند و از سوی دیگر داعش دیگر نتوانسته قدرت و نفوذ خود را بر مناطق پیرامونی پایتخت عراق حفظ کند. همه این مولفه ها در کنار ما هم می تواند ما را به این نتیجه برساند که بغداد به دست داعش نخواهد افتاد، اما باز هم نمی توان با قاطعیت در این خصوص نظر داد و پیش بینی کرد.
در خصوص مرگ، زخمی شدن و یا فرار احتمالی ابوبکر بغدادی اخبار متناقضی به گوش می رسد و حتی در مورد بمباران کاروان رهبران گروه داعش از سوی آمریکا هم اطلاعات دقیقی در دست نیست. شرایط در حوزه رهبری گروه موسوم به دولت اسلامی چگونه است؟
موضوع بمباران و انجام شدن آن که حتما صورت پذیرفته است. چون هم آمریکایی ها، هم دولت عراق و هم منابع داعش این موضوع را تایید کرده اند، اما در مورد اینکه این عملیات دقیقا کجا بوده تردیدهایی وجود دارد. چرا که همانطور که شما هم اشاره کردید اخبار متناقضی در خصوص زخمی و یا کشته شدن ابوبکر بغدادی به گوش می رسد و بخشی از این اتفاق نشان از جنگ روانی دارد که دو طرف می خواهند ایجاد کنند. ضمن اینکه چون نه خبرنگار مستقلی می تواند به این گروه دسترسی داشته باشد و نه این جریان به صورت شفاف اطلاع رسانی می کند در نتیجه شنیده شدن چنین اخبار ضد و نقیضی چندان دور از ذهن به نظر نمی رسد.
وضعیت میدانی در سوریه به چه شکلی در آمده است؟ آیا داعش در این حوزه هم عقب نشینی داشته است؟
وضعیت در سوریه چندان تغییر نکرده است. داعش نتوانسته کوبانی را بگیرد و درگیری ها در این منطقه همچنان ادامه دارد. نمی توان گفت داعش به طور کلی از کوبانی خارج شده است و ولی بخش قابل شهر از دست نیروهای متخاصم خارج شده است و تنها بخشی از شرق کوبانی یا همان عین العرب در دست آنها باقی مانده است. در مورد وضعیت تقابل با دولت هم شرایط تا اندازه ای به سود دولت مرکزی تغییر کرده است و اسد توانسته برخی مناطق حومخه دمشق و حلب را آزاد کند. هرچند این مناطق خیلی بزرگ نیستند اما به هر حال نوعی پیروزی برای دولت و ارتش به شمار می آیند و صدماتی به داعش وارد کرده است.
وضعیت در موصل چگونه است؟ چه اتفاقی می تواند به آزادسازی این منطقه بینجاند؟
شاید بتوان گفت وضعیت در موصل پیچیده تر از دیگر نقاط است و تنها اقدامات نظامی نمی تواند منجر به آزادسازی این شهر شود. همانطور که در دیگر موارد شاهد نوعی اجماع سیاسی بودیم در مورد موصل هم ابتدا باید نوعی گفتگو و تعامل با نیروهای سنی مقیم موصل و اطراف آن صورت گیرد در غیر این صورت هر حمله نظامی تنها به تلفات بیشتر منجر می شود. به عبارت دیگر همانطور که در مورد بغداد دیدیم بعد از تشکیل دولت و کنار رفتن مالکی و تفاهم سیاسی که میان گروه های مختلف قومی و مذهبی این کشور شکل گرفت در جبهه نظامی هم گشایش هایی ایجاد شد.
52308
نظر شما