ملازهی: مشرف می‌خواهد به قدرت بازگردد

سعید جعفری پویا

ژنرال همه کار می کند تا دوباره به قدرت برسد. از بازگشت دوباره به پاکستان تا حمله به نخست وزیر. پروزی مشرف در تازه ترین اظهاراتش دولت نواز شریف را به مسامحه بیش از حد در مقابل دولت به زعم او اسلام ستیز نراندرای مودی در هندوستان متهم کرده است. مشرف که حتی حزب هم تشکیل داده، فعلا در حصر خانگی به سر می برد و اجازه مشارکت در انتخابات به او داده نشده است. پیرمحمد ملازهی معتقد است مشرف دیگر از جایگاه پیشین برخوردار نیست و جامعه پاکستان خواهان نقش آفرینی ژنرال ها در حوزه های نظامی هستند. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل پاکستان را می خوانید:

ابتدا باید دید پرویز مشرف در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد، سپس در مورد اظهارات او قضاوت کرد و سپس ارزیابی کرد که این موضع گیری تا چه اندازه بر اساس منافع ملی پاکستان است. در وضعیت شخصی او به نظر می رسد مشرف دو ویژگی مشخص دارد. یکی اینکه او متعلق به قوم مهاجرینی است که از دهلی نو به پاکستان آمده اند. آن مهاجرین هرچند در اقلیت بودند اما سالهای طولانی در راس قدرت حضور داشتند و بسیاری از ژنرال های ارتش وابسته به آن گروه بودند. دوم اینکه مشرف یک ژنرال است و سابقه نظامی دارد. در ذهنیت نظامیان و ارتش پاکستان هم، هندوستان اصلی ترین دشمن پاکستان شناخته می شود.

با سیاست جهادی که ارتش پیگیری کرد نوعی برخورد مذهبی میان هندوها و مسلمانان در هند و پاکستان پدید آورده است. بنابراین طبیعی است که مشرف چنین اظهاراتی را بر زبان بیاورد. ضمن اینکه به یاد داشته باشیم، مشرف در 1991 طی کودتایی نواز شریف را از قدرت کنار کرد. بنابراین از هر زاویه که به مسئله بنگیریم می بینیم، حزب مسلم لیگ شاخه نواز قدرت را در دست دارد و تلاش می کند نقش ارتش در معادلات قدرت پاکستان کاهش دهد و در این مسیر بتواند مشکلات پاکستان با همسایگانی چون هندوستان و افغانستان را حل و فصل نماید.

در نتیجه واضح است که موضع گیری مشرف نمی تواند بر اساس منافع ملی تفسیر شود بلکه معادله قدرت و رقابت های بخش سیاسی باعث این اظهارات شده است. دیگر اینکه مشرف الان در حالت حصر خانگی است و با حکم دادگاه رو به رو است. بنابراین مشرف می خواهد با حمله به نواز شریف و مورد انتقاد قرار دادن سیاست های او در قبال هند، با استفاده از بخشی از افکار عمومی که با هند مخالف هستند از این فضا استفاده و کند و خود را به عنوان یک فرد ملی مطرح کند. در حالیکه همه می دانند این معادله سیاسی است و مشرف هم اساسا به همین دلیل به پاکستان بازگشت تا در انتخابات شرکت کند.

آقای مودی جز جریان راست بنبادگرای مذهبی هندوستان است. ایشان متهم است در مشکلاتی که بین مسلمانان و هندوها ایجاد شده و طی آن حدود 2000 نفر در گچرات کشته شدند، مقصر بوده است. هرچند ایشان از زمان به قدرت رسیدن سعی می کند مناسبات خود را با مسلمانان هند اصلاح کند و دیگر مانند سابق دیدگاه های تند ندارد. در ارتباط با پاکستان هم سعی می کند با مسلم لیگ هند مناسبات متعادلی برقرار کند و چون آنها می دانند مشکل پاکستان و هند به راحتی حل و فصل نمی شود. اما دو طرف به این نتیجه رسیده اند که اجازه ندهند مشکلات و مسائل مذهبی فیمابین شدت یاید. به هر حال مودی نخست وزیر با زمانی که خارج از دولت بوده و نهایتا به عنوان فرماندار فعالیت می کرد تفاوت های عمده ای دارد. نخست وزیر هند این روزها تمایل بیشتری نسبت به گذشته دارد که روابط سازنده و متعادلی با پاکستان برقرار سازد و بر تنش هایی که مدت هاست بر روابط دهلی - اسلام آباد سایه افکنده غلبه نماید.

واقعیت این است ارتش پاکستان تنها نهادی است که در این کشور مردم به آن اعتماد دارند. بقا و امینت پاکستان در ارتباط با قدرت نظامی تفسیر می شود و افکار عمومی هم روی ارتش حساب باز کرده و می داند اگر ارتش به قدرت نرسد امینت این کشور می تواند مورد تهدید واقع گردد. ولی تجربیات سالهای اخیر نشان داده وقتی قدرت سیاسی مطرح است مردم این کشور هوشیارانه بخش سیاسی را انتخاب کرده اند، چون می دانند هرچند نظامیان می توانند امنیت را حفظ کنند اما در بخش سیاسی دیده شده نظامیان نوعی انحصار طلبی با خود داشته اند و این باعث شده نظام دموکراتیک در این کشور شکل نگیرد. مردم پاکستان تا اندازه ای هم از تجربه هند درس گرفته اند. در هندوستان ارتش جایگاه نظامی مربوط به خود را دارد و نهادهای سیاسی هم جایگاه خود. ولی در پاکستان عرصه ناآرام باعث شده نظامیان کودتا کنند و به قدرت برسند. اما به نظر می رسد مردم این کشور دیگر از آن مدل طرفداری نمی کنند و ترجیح می دهند نظامیان در جایگاه خود قرار گیرند و در معادلات سیاسی حضور نداشته باشند.

مشرف امروز دیگر به عنوان یک ژنرال در عرصه سیاسی پاکستان مطرح نیست چرا که بازنشسته شده است. هرچند هنوز هم مناسبات سطح بالایی با مقامات ارتش دارد ولی همینکه از ارتش خارج و بازنشسته شده و وارد عرصه سیاسی شده و حزب تشکیل داده، نشان می دهد که می خواهد به عنوان یک فرد سیاسی مطرح شود. البته به او اجازه شرکت در انتخابات داده نشد و اگر این اجازه صادر می شد دقیقتر می شد در خصوص جایگاه حقیقی او اظهار نظر کرد، اما در مجموع به نظر نمی رسد او دیگر مانند گذشته وضعیت مطلوبی نزد افکار عمومی پاکستان داشته باشد. 

52308