بازی امنیتی ترکیه با کُردها و کوبانی

عرفان قانعی فرد: جنگ در کوبانی است و یگان های مدافع خلق کرد (YPG) در جبهه جنگ سرگرم جنگ با کشوری که سیاستش درمقابل کردها به ندرت در طی تاریخ معاصر، انسانی بوده است. سخن نویسنده فقید کُرد - عصمت شریف وانلی - را در یکی از دیدارهایم با وی در کافه ای در سویس به یاد می آورم که می گفت : " سیاست ترکیه در مقابل کردها، احمقانه است! و عاقبت هم سزایش را خواهد دید چه من زنده باشم چه نه "....امروز هم جنگ در کوبانی علیه درنده ترین دشمن انسان و مدنیت در قرن حاضر است.

یک سال قبل از 1984 و شناخته شدن پ ک ک به عنوان سازمانی چریکی که به صورت مسلحانه علیه دولت ترکیه اقدام کند، از نظر مقامات نظامی و امنیتی آنکارا ؛ پ ک ک پدیده ای خارجی بود که در بقاع لبنان و سوریه و عراق پایگاه دارد و تورگوت اوزال، نخست وزیر وقت ترکیه، سوریه را لانه فساد و ترور نامید و حتی پ ک ک را ملعبه دست ایران و سوریه. اما بنا به رای و نظر اکثر سیاسیون ، رهبران سوریه از سالها قبل تسیهلاتی برای پ ک ک فراهم کرده بودند و این گروه با سازمان آزادیبخش فلسطین ارتباط برقرار کرد و اعضایش در اردوگاههای فلسطینی دوره های آموزش نظامی طی می کردند و بعدها در ارمنستان هم پایگاه داشتند و دارند. دولت دمشق ه به منظور فشار بر آنکارا با کارت پ ک ک بازی می کرد و در رسانه هایش اعلام می شد که "مبارزه پ ک ک برای خودمختاری کردستان و حقوق فرهنگی و سیاسی کردها در ترکیه است ". پ ک ک هم برگ برنده ای شد که هرگز سوریه از آن چشم بر نداشت، برگه ای که با آن هم بر همسایه اش فشار می آورد و هم از مشکل کردهای خود و مسائل امنیتی مرتبط با آنان هم رها می شد. در ماجرای جنجال سوریه هم پ ک ک، صراحتا حامی سوریه و تائید کننده حکومت بشار اسد ش و حتی اعلام کرده در صورت حمله ترکیه به سوریه، ما از خاک و وطن خود دفاع می کنیم! ترکیه نگران شد و دوباره مدعی شد که ایران هم در این راستا با سوریه همگام شده و پ ک ک را تحریک کرده!. ترکیه هم وارد موضوع تحریک بارزانی و حزبش علیه پ ک ک شد. قطعاً نزدیک شدن مسعود بارزانی به ترکیه و دور شدن تدریجی اش از ایران ، در آن ایام، او را به این مسیر می برد که مقابل پ ک ک ایستادگی کند. اما کارشناسان سیا می گفتند تقویت پ ک ک ، اقدام مناسب استراتژیکی است که دوباره ایران از آن سود می جوید و کارشناسان میت ترکیه هم بر این عقیده پای فشردند که ایران در تحریک کردهای ترکیه نقش دارد.

گرچه پ ک ک را در غرب و ترکیه و آمریکا به عنوان گروهی تروریستی می شناسانند و می شناسند اما امروزه به عنوان یکی از نیروهای اول نظامی در سیاست کردهای خاورمیانه ، توانایی و استعداد جنگی خود را مقابل داعش به نمایش گذاشته است. همچنین در شنگال هم به همکاری اتحادیه میهنی کردستان عراق شتافت و کردستان عراق را از سقوط حتمی نجات دادند که دوباره رئیس تمدید شده اقلیم در کنار چادری لب مرز، کاسه چکنم چکنم دست بگیرد تا به همان خانه کاه گلی راژان در نزدیکی سردشت در قبل از 1991 بازگردد. گرچه پرچم به اهتزاز در آوردند و مایه نگرانی بارزانی و حزب متبوعش شد اما شاید حضور قدرتمندانه نظامی در عراق توسط این نیرو به نوعی از نظر امنیتی، سیاست ملی گرایانه کردها و حفظ منافع کردی قلمداد شود.
رهبر حزب سیاسی اصلی کردهای سوریه هم در این گیر و دار راهی ترکیه شد تا با مقام‌های اطلاعاتی این کشور به صورت محرمانه دیدار و گفت‌وگو کند. "صالح مسلم" رهبر "حزب اتحادیه دموکراتیک" (PYD) به ترکیه رفت که کوبانی زیر باران گلوله داعش است. به گفته رسانه‌ها صالح مسلم با مقام‌های آژانس اطلاعاتی میت ترکیه در آنکارا دیدار کرد.که شاید آنکارا از کردها و دفاع از کوبانی ، حمایتی کند. اما مقام‌های ترکیه، حزب اتحادیه دموکراتیک وابسته و مرتبط به پ‌ک‌ک و صالح مسلم را ترغیب فرموده اند تا از پ‌ک‌ک فاصله بگیرد و علیه سوریه موضع گیری کند و به نیروهای ارتش آزاد سوریه که با نیروهای بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه می‌جنگند، بپیوندد و نیروهایش را هم تحت اختیار ارتش آزاد سوریه - یعنی همان داعش - قرار دهد .زیرا رجب طیب شاه (اردوغان)هوس زنده کردن امپراتوری ترکیه را دارد و می خواهد عزل نظام بشار اسد را با رقص عربستان سعودی و قطر ، جشن بگیرد.

صالح مسلم ساده دل هم در این نشست از مقام‌های آنکارا خواسته تا نخست مزاحم کردهای مشتاق جنگ علیه داعش و اتحاد با کردهای سوریه نشود و هم بگذارند تا پ‌ک‌ک از طریق ترکیه برای کوبانی کمک ارسال کند. اما ترکیه خوب می داند که شهر مرزی کوبانی، از اختیار کردهای سوریه خارج شود، گلوگاه تحرک پ ک ک و کردهای سوریه مسدود می شود. و صالح مسلم شاید توجه نکرد که 3 اکتبر 2014 احمد داود اغلو گفت که برای کوبانی هر کاری ضروری باشد، دریغ نخواهند کرد و نمی گذارند که کوبانی در اختیار داعش قرار گیرد و روز 28 سپتامبر بود که اردوغان هم گفت که ارتش کشورش بنا به قرارداد بین المللی می تواند منطقه ای ارام در مرز ترکیه و سوریه تاسیس کند تا به محافظت از اوارگان کرد در جنگ با داعش اختصاص یابد " و البته داعش و پ ک ک و احزاب اقماری اش را هم از یک قماش خواند ! انگار هنوز سیاست مصطفی کمال آتاتورک در دهانشان می چرخد ! که روزگارانی او در ایام عثمانی، که افسری ساده بود در دیاربکر با ریش سفیدهای کرد می نشست و دست بر قران می نهاد و به شرفش قسم می خورد که از صمیم قلب عاشق کردهاست و خواهان احقاق حق کردها، اما از هیچ جنایتی علیه کردها دریغ نکرد و پس از وی هم هزاران کرد در میان چرخ دنده های سیاست ترکیه، قربانی شدند. صدها نفر اعدام شدند، صدها نفر تیرباران شدند و هزاران نفر هم آواره کوه و بیابان و یا در گوشه زندان. و تاریخ معاصر کردهای ترکیه خود بزرگترین گواه این داستان هاست که ترکیه از هیچ سیاستی ددمنشانه روی گردان نبوده . امروز هم اغلو و اردوغان آمدند و اوجالان را به زندان افکندند و سپس مسعود بارزانی را همراه خود کردند که هم در کردستان سوریه اقلیمی دیگر شکل نگیرند و هم اینکه داعش را یاری دهند تا در زمینه ای فراهم شده در جهت سیاست ترکیه گام بردارند و هم ثروت و سامان کردستان عراق در بانک های ترکیه انباشه شود.

به قول ایوب بارزانی در نوشته اش : ترکیه از طریق حزب دمکرات کردستان عراق نتوانست سیاست خود را عملی کند، از داعش استفاده کرد ! با گرفتن موصل و شنگال، داعش روش خود را تغییر داد. هدف آنکارا هم این بود که حرکت کردها را در هم بشکند و خود نظارت و کنترل خاصی بر کردستان عراق و سوریه داشته باشد. و از طریق داعش کردها را در مشکلاتی شکفت غرق کند تا مبادا در کردستان سوریه اتفاقی بیفتد که به دلخواه ترک نباشد. اول بنا به شیوه کلیپتوکراسی حزب بارزانی این بود که با ترکیه فکر می کردند که هم پیمانی ترکیه - داعش - بعث و بارزانی موجب بهم ریختن ایران و شیعه می شود و تقویت سنی اما وقتی داعش شنگال را گرفت، توازن سیاسی کردستان بهم ریخت و ترکیه بیشتر از پیش سیاست اش آشکارتر شد. زیرا ترکیه اول می خواست که کرکوک از دست اتحادیه میهنی کردستان خارج شود.
مسعود بارزانی وقتی که داعش به کردستان حمله ور شد نخست با هواپیمای شخصی اش راهی ترکیه شد اما وقتی با دست رد ترکیه روبرو شد، به طرف ایران پناه برد و بعد رئیس دفترش - فواد حسین - در نوشته ای گفت که از ترکیه ناامید شده ایم هرچند نچیروان بارزانی سعی داشت که موضوع مخالفت با ترکیه چندان در میان رسانه های کردستان عراق، پررنگ نشود. اما پس از رخدادهای ماه ژوئن در عراق و تسخیر شدن موصل - که البته رسانه ها به جلسه ترکیه و داعش و نماینده حزب بارزانی در اردن اشاره کردند و کسی هم تکذیب نکرد - مسئول دفتر بارزانی راهی واشنگتن می شود و سپس در یکی از مراکز اندیشکده سیاسی واشنگتن می گوید : "عراق تمام شد ! ، اکنون همسایه دولتی جدید هستیم ! " (طبعا منظورش دولت خلافت داعش بود نه همان دولت کردی که قبل از رفتن مالکی وعده اش می دادند. ) اما کسی از فوادحسین نپرسید که کردها در ترکیه به چه حقوقی دست یافته اند که ترکیه موافق احقاق حق کردهای عراق باشد ؟ و قبل از رخداد موصل هم ، فلاح مصطفی - مسئول ارتباطات خارجی اقلیم کردستان عراق، بادی به غبغب انداخت و با غرور به شرق الاوسط گفت که "ما نیازی به آمریکا نداریم و امریکا محتاج ماست ! "
نیروهای پیشمرگه کردستان به هر تعبیری که بکار برده شود - عقب نشینی کرد، فرار کرد، استراتژی بود، شکست خورد، بارزانی دستور داد، جنگ نکرد، توان نداشت و صرفا تبلیغات بی پشتوانه بود و ..... - مغلوب شدند و انگار ایمان و اعتقادی هم به مبارزه با این میهمان ناخوانده نداشتند که چنین متصور بودند کاری به کردستان ندارد و " در عراق هم هرچه شد که شد ! مالکی سقوط می کند و جنگ شیعه و سنی هم به ما مربوط نیست !و ..." تفکراتی که تو گویی خود را جزو عراق نمی دانند. این تفکرات شگفت و خوانش غلط و محاسبه نادرست موجب شد تا کردستان شکست بخورد اما پس از چند روز بارزانی، سینه صاف کرد و گفت : ماده 140 قانون اساسی عراق اجرا شد و خلاص ! .. سخنی که در آن بحران نه کسی جدی گرفت و نه کسی شنید و باور کرد. کل نیروهای پیشمرگ کرد نتوانستند با داعش روبرو شوند، 3000 فدایی و جان نثار بارزانی که رفتند، و پیشمرگه هایی که 23 سال است هزینه صرف آنان می شود، 23 دقیقه هم دوام نیاوردند و ایران به عنوان خالق اصلی اقلیم کردستان عراق ، وارد ماجرا شد و با وجودتبلیغات رسانه ای ایران هراسی توسط برخی شبکه ها و سایت های اقلیم به کمک کردها شتافت تا از سقوط حتمی رهایی یابند هرچند هنوز هم شنگال و برخی مناطق دیگر در اختیار داعش است و کردها توان پیشروی نداشته اند ! و آن همه سلاح هم اغراق نیست اگر بگویم توسط حزب بارزانی احتکار می شود و فعلا جنگ رسانه ای و عکس گرفتن در فیس بوک مقامات امنیتی و نظامی است و خود را قهرمان واقعی جنگ نشان دادن. اگر هم پیشروی صورت گرفته تنها به خاطر جنگ هالیودی و سیاست آمریکا و این بمباران های پراکنده بوده که در دراز مدت هم سیاست درستی نیست و چنین شد که سخن " ما نیازی به آمریکا نداریم و امریکا محتاج ماست ! " در گوش مخاطب سخن سنج، پژواک دارد ! هرچند که داعش وقتی به موصل آمد، راهی بغداد شد، آمریکایی ها ندیدندو بی خیال طی کردند اما وقتی که به اربیل نزدیک شدند، ماجراها ساختند که نه برای دل کردو کردستان بود بلکه به خاطر سرمایه گذاریهای چندصد میلیون دلاری است که در قراردادهای نفتی با اقلیم کردستان منعقد کرده اند ! و بعد هم بمب باران کردن داعش را راه چاره دیدند.

در این زمان که اتحادیه میهنی کردستان مراقب پیوند شیعه و کرد است و بارزانی هم به دنبال روابط پیدا و پنهان با سنی ها و بعثی ها و حزب تازه ظهور یافته گوران - تغییر - هم لب فروبسته و سکوت را ترجیح داده و تو گویی آن همه وعده ها و شعارهای رنگی اش، را فعلا بخاطر منافع و مصالح حزبی - مالی فراموش کرده. اما پیشمرگه های ساده دل و زحمتکش هم بدون هیچ امکاناتی به دفاع از آب و خاکش پرداخت و سیاستمدارهای کرد هم همچنان به سیاست بهم پشت درهای بسته ادامه می دهندو گاه پیشمرگه خود را برای آب و خاک اجدادی و کیانش قربانی می کند و گاه سیاستگزاران کرد در خدمت مافع و مصالح این کشور و آن کشور و قبیله و حزب خود، دعوای زرگری دارند. پیشمرگه حقوقی ندارد و منتظر پاسخ بغداد است و با دعا روز و شبش را بهم گره می زند اما فلان مقام سیاسی کرد هم مراقب است که بداند در کدام وب سایت و روزنامه عکس تکاوری اش منتشر شده و رسانه های حزبی و قلم به دستان استخدام شده اش چگونه مدح و ثنا می نویسند. و اگر کسی دارای شم سیاسی و یا نگاه امنیتی باشد کاملا پراکندگی آرا ، تشتت فکری و نبود استراتژی کردها را می بیند و حس می کند و تنها دل به آواز قهرمانی و افسانه ای خوش کرده اند و 5 میلیون کرد عراق هم هاژ و واژ، انگشت حیرت به دهان گزیده اند که کی از بحران رها می شوند !
کردها در طی تاریخ محنت و سیه روزی و فراز و نشیب زیاد بخود دیده اند و صدها هزار نفر قتل و عام شده اند اما امروز هم تاریخ کردها شاهد این روزگار سیه روزی و محنت است. در سوریه یکی خود را منجی می داند و در ترکیه همه منتظر آزادی ناجی اند و در شمال کردستان عراق هم یکی خود را برادر بزرگ همه می داند و اگر کسی زبانم لال، نقدی کرد، قطعا فرستاده و مامور و جاسوس دشمن کرد و کردستان است. یعنی هر کدام خود را عین کرد و کردستان می خوانند نه یک سازمان سیاسی کردی. جنگ رسانه ای فرسایشی هم در کردستان برقرار است و گاه تلویزیون و سایتی هم بجای دفاع از کردها و یا انعکاس همین روزگار پر مصیبت کردهای سوریه، و بخاطر مشکلات سیاسی مثلا با YPG، زبان و ارگان رسمی داعش می شود . چیزی که در میان قبایل عقب مانده آفریقا هم مرسوم نیست. یعنی رسانه مکانیسم و ابزاری برای شکستن و خرد کردن استخوان های طرف مقابل و ترور شخصیتی هم اولین هدف و کار روزانه حضرات روزنامه نویس و خود خبرنگار خوانده اش. دیگر در این اوضاع کدام نزدیکی و اتحاد و باور و یقین مشترک ؟ کدام خانه کرد؟خانه ای که هر کسی مدعی ریاست است با کدام استراتژی و برنامه و هدف ؟ خانه ای که کس، دیگری را قبول ندارد ! و ان یکی هم که پول بیشتر دارد سیاست عشیره و قبیله خود را بر همه تحمیل می کند و بازرگانی کردن با کرد و کردستان را شیوه اش ساخته و ثروت و سامان کردستان را به حراج گذاشته تا همه را حذف کند و خود یکه تاز میدان سیاست کردستان شود! و طبقه عوام ناآگاه و مستمند هم دهن گشاد و چش بسته منتظر کرامت و معجزه این شیخ خانقاه ندیده !

در اکثر جنگ های این مدت، نیروهای پ ک ک و YPG به همراه اتحادیه میهنی شرکت کردند و کسی هم از کشور دیگری سوال نکرد که چه کنیم ؟ چطور رفتار کنیم و ...و گاه انبارهای خود را هم خالی از فشنگ و سلاح های زنگ زده کهنه کردند تا کیان خود را از خانقین تا شنگال و کوبانی حفظ کنند و امروز هم کوبانی در این محاصره خطرناک و هر لحظه امکان سقوط به دست تروریست های کافر کیش ضد بشر. داعش با توپ و تانگ و زره پوش و... برای سوزاندن و ویران کردن کوبانی در پیشروی است . مدتهاست کوبانی در این خطر است اما تازه از دیروز، همان سایت و شبکه تلویزیونی هوادار میت ترکیه که به زبان کردی در کردستان عراق فعالیت دارند، مرحمت فرموده و خبری کوتاه نوشته اند : حمله به کوبانی را محکوم می کنیم ! . [سایت ها و شبکه هایی که کارشان متهم کردن همه به همکاری با ایران و ترویج شبانه روزی ایران هراسی است و این هم دستوری نوشته از طرف میت ترکیه است که اجرا می شود.]

حزبی که خود در هماهنگی و دوستی با داعش دست در دست نهاد تا تاراج و اختلاس نفت عراق اش از ذهن ها دور بماند و حتی نفت های تحت کنترل داعش را هم به ثمن بخث می خرند و به ترکیه می فروشند تا بلکه در این واسطه گری هم انبانی پر شود ! اما امروز هم خواهان سرگرمی پ ک ک و YPG در سوریه است با این هوس که شنگال و بقیه مناطق را رها کنند و به سوریه بروند و دایره فرمانروایی اش گشادتر شود. چون در فرهنگ سیاسی کردها جایی برای محاکمه و پاسخ دادن و قضاوت نیست، همه بی هیچ غصه ای از انجام هر عملی رویگردان نیستند و اگر هم نقدی کرد، خود را خادم کرد و کردستان می دانند و دلسوز و کشته و مرده خلق کرد! اما برای منافع و مصالح خود حاضرند کل کردستان را فدا کنند . شیوه ای که در عالم سیاست آن را Kleptocracy, / cleptocracy می نامند ! و براستی بازیچه دست سیاست ترکیه شدن، چه سودی برای کردو کردستان دارد ؟ آیا کوبانی قربانی سیاست ترک هاست ؟ سوالی که با هم بازی امنیتی ترکیه با کُردها، پاسخش روشن است.