دانشگاه آزاد و افزایش ظرفیت پذیرش دکتری

افزایش ظرفیت دکتری در دانشگاه آزاد گرچه ذاتا عملی خوشایند است و فرصت های شیرینی را در اختیار بعضی از جویندگان علم قرار می دهد، اما فقدان ساختارهای آموزشی و پژوهشی مناسب آسیب های جبران ناپذیری به فرایند علمی کشور وارد خواهد کرد.

اخبار متواتر حاکی از آن است که امسال دانشگاه آزاد ظرفیت پذیرش دوره دکتری را چندین برابر افزایش داده است. به عنوان مثال، گفته می شود، در برخی از رشته های حقوق (از جمله حقوق عمومی و حقوق خصوصی) تعداد ورودی های دکترا بالغ بر 300 نفر است. شناخت مستقیم نویسنده از وضعیت رشته حقوق عمومی در دانشگاه آزاد بویژه در واحدهای شهرستانی مانند بندر عباس، کرمانشاه، اراک، زاهدان، سیرجان، رفسنجان، اصفهان، نجف آباد، قم، شیراز، تبریز، سمنان، مرودشت، قشم، بیانگر آن است که این واحدها به شدت با کمبود هیات علمی متخصص روبرو هستند. درد جانکاهی که صدای اعتراض فرزندان عزیز این مرز و بوم را درآورده، این است که این واحدها در بسیاری از موارد برای جبران کمبود هیات علمی از اساتید غیرمتخصص (بخصوص در رشته حقوق عمومی) بهره می گیرند. بسیاری از این واحدها حتی یک استاد تمام وقت متخصص در رشته حقوق عمومی ندارند، ولی تعداد دانشجویان دکتری آنها بیش از 10 نفر است. در مقطع کارشناسی ارشد هم متاسفانه پذیرش دانشجو بسیار آسان شده و تعداد قبولی ها بعضا به 40 نفر هم می رسد. هنگامی که داوطلبی به راحتی وارد کلاس های تحصیلات تکمیلی می شود انتظار دارد به همان راحتی نیز فارغ التحصیل شود. پس نظام آموزشی یا باید به صورت خودکار اعطای مدرک به این عزیزان را تضمین کند یا باید به ارتقای کیفیت علمی-آموزشی بپردازد. اما آیا دانشگاهی که حتی یک هیات علمی تمام وقت یا نیمه وقت هم ندارد، عملا قادر به ارتقای کیفیت علمی-پژوهشی خود خواهد بود؟ اساتید متخصص مدعو هم با توجه به انبوه مشکلات و بویژه، حق التدریس ناچیز، چندان رغبتی به حضور در این واحدها نشان نمی دهند.

در حال حاضر، کیفیت تحقیقات و پایان نامه های کارشناسی ارشد به شدت پایین آمده و با رشد قارچ­گونه موسسات پایان نامه نویسی، نظارت بر آنها دشوار شده است. تعداد قابل توجهی از پایان نامه های دفاع شده در این دانشگاه هیچ ارزش افزوده ای برای ادبیات رشته مربوطه ندارند. نگرانی بنده به عنوان معلمی که سال هاست با دانشجویان دانشگاه های دولتی و آزاد مانوس است، این است که رفته رفته دوره های دکتری هم ارزش علمی خود را از دست بدهند و رساله ها نیز تبدیل به گزارش های سطحی و تکراری شوند. نگرانی وقتی دوچندان می شود که گاه به دلیل کمبود استاد، راهنمایی پایان نامه ارشد یا رساله دکتری بر عهده متخصصین غیرمرتبط با رشته گذاشته می شود. مثلا، متخصص حقوق خصوصی هدایت پایان نامه یا رساله حقوق عمومی را بر عهده می گیرد. در هر حال، فرونشاندن عطش مدرک گرایی، جلوگیری از خروج ارز از کشور یا کسب درآمد دلیل کافی و موجه ساز برای افزایش ظرفیت ها و نادیده انگاشتن شاخص های معتبر آموزش و پژوهش نیست.

در پایان ذکر دو نکته ضروری است: نخست اینکه تاسیس دانشگاه آزاد یکی از افتخارات کشور ماست و چنین تلاش عظیمی را نمی توان و نباید نادیده گرفت. هنر بزرگ این دانشگاه گسترش ساختارهای آموزشی در سراسر کشور بود. اما این امر نباید ما را از نقد آسیب ها و تهدیدهای احتمالی آن دور سازد. پس باید نقدها را مطرح کرد تا شاید به تدریج فرایند آموزش و پژوهش در این دانشگاه ارتقا یابد.

دوم اینکه ایرادهای یادشده نباید دانشجویان علاقه­مند را ناامید سازد. در دانشگاه آزاد هم بسیارند دانشجویانی که با جان و دل به تحقیق و یادگیری می پردازند و از لحاظ علمی در سطوح بالایی قرار دارند. نقد اصلی ما متوجه الگوی پذیرش و مدیریت آموزشی-پژوهشی است که این تصور را به وجود آورده که هرکسی با هرسطح علمی می تواند وارد دانشگاه آزاد شود و الزاما هم دانشگاه آزاد باید به چنین شخصی مدرک دانش آموختگی دهد. دانش آموخته ای که گاه معلومات او چندان با معلومات مقطع پیشین تفاوتی نکرده است.

امید است، ریاست محترم دانشگاه آزاد که دارای حسن نیت و خود از فرهیختگان و پیشکسوتان این دانشگاه است، زمینه ای را فراهم کند که اشکالات مهلک این سیستم به تدریج از میان برداشته شود و گسترش دوره های تحصیلات تکمیلی شوق نهان دانش و اندیشه ورزی را در این مرز و بوم نخشکاند.

 

نگارنده بارها با دانشجویان محترمی در دانشگاه آزاد روبرو شده که پس از دوبار امتحان در یکی از درس ها و عدم توفیق در کسب نمره قبولی، استاد را مقصر اصلی دانسته و فرموده اند که شما "نمی خواهید به ما نمره بدهید". یعنی حتی برخی از این عزیزان به نقاط ضعف خویش معترف نیستند و بدون کمترین تلاشی انتظار گرفتن نمره های آنچنانی دارند. در کنار دانشجویان فرهیخته و دلبسته آموزش و پژوهش، برخی از این بزرگواران هیچ انگیزه ای برای آموختن ندارند و صرفا برای گرفتن مدرک و استفاده از آن در محیط کار به تحصیلات تکمیلی روی آورده اند.

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 376975

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 7 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 18
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۰۴:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    47 2
    دانشگاه دولتی هم خیلی دارن زیاده روی می کنن تو دکتری گرفتن، دانشگاهای بسیاری هستن که تو رشته من یعنی مکانیک حدود 10 نفر دکتری می گیرن ولی تو هیت علمیشون حتی یک استاد کامل هم ندارن
  • بی نام IR ۰۴:۱۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    36 5
    کاملا موفقم . بواسطه شغلم با دانشجویان ارشد و دکترای تمام رشته ها در ارتباطم متاسفانه جز یکی دو دانشگاه دولتی بقیه بی سواد و پرمدعا هستن فقط تعداد فازغ التحصیلان را افزایش دادیم بدون بالا بردن سواد و شعور
  • زهرا A1 ۰۴:۱۹ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    33 3
    اتفاقا من کم سوادی را می شناسم که بدون ذره ای درس خواندن پذیرفته شده....
  • بی نام A1 ۰۴:۴۶ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    7 1
    ما هم که خوندیم و درصد بالا زدیم و قبول شدیم. دیگه چه فایده؟ همه رو دارن میگن بی سواد
  • بی نام IR ۰۴:۵۰ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    25 1
    دو سال دیگه دکتری آزاد بدون کنکوره حالا ببینید.
  • حف A1 ۰۵:۰۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    18 1
    »ن خود داور خارجی یکی از این پایان نامه های تمام کپی و سرقت علمی شده در یکی از واحدهای دانشگاه آزاد بودم در مقابل نظر من مبنی بر ضرورت بازنویسی پایان نامه متاسفانه دیگران لابی کردند و پایان نامه مورد قبول قرار گرفت
  • م IR ۱۶:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    15 1
    دانشگاه آزاد سمنان تا سال گذشته فقط یک رشته دکتری داشت، اما امسال 18 رشته دکتری گرفته کی می خواد جلوی ذبح علم در ایران رو بگیره الله اعلم
  • بی نام IR ۱۸:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۲
    12 3
    خدارو شکر فرجی دانا استیضاح شد چون طبق گفته آیت ا... هاشمی قرار دشتند ظرفیت را n برابر کنند هرچند که نجفی هم با میرزاده همراهی کرد.البته کامران دانشجو اصول گرا هم ظرفیت رو تو ارشد و دکتری ترکوند خدا از کسانی که کیفیت آموزش عالی رو به این جا رسوندن نگذره چه چپ چه راست
  • بهمن A1 ۱۱:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۳
    12 4
    همین جوری هم فرایند علمی کشور ناجور هست. راه رو باز گذاشتند و خیلیها با تقلب استاد بچه های مردم شدند. آخه اونایی که مصاحبه می کنند تو کلشون چی میگزره؟ منی که کارشناسی و ارشدم مهندسی سخت افزار بودم و معدل اول ارشد هم بودم و دوتا مقاله هم داشتم در مصاحبه دکترا منو رد کردن و اونوقت توی رشته ی نرم افزار کسی که لیسانس الکترونیک بوده و ارشد مدیریت اطلاعات و ارتباطات اونوقت دکترای نرم افزار قبول شده. اون هم در دانشگاهی که تا دوسال پیش اصلا ارشد نرم افزار نداشت حالا دکترای نرم افزار آورده
  • بی نام IR ۱۰:۱۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۴
    5 3
    بحث حقوق نیست . تا دیروز صف برای لیسانس بود الان فوق و دکترا . افراد دانشجو شاغل حساب می شوند پس برای دولت بهتره که همه دانشچو باشند و پولی هم از ایشان گرفته شود. مطمئن باشید برای این افراد دکتر شده هم کار ایجاد میشه چطوری؟ بله دانشگاه های جدید دوره های جدید فوق فوق فوق دکترا و ... دید مسئولین دولت های ما تا بحال فرار از مشکلات بوده و این بهترین راهه
  • بی نام DE ۱۱:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۴
    2 2
    فقط فاجعه. دکانی شده برای یک عده استاد نما. راست و چپ هم ندارد.
  • بی نام A1 ۱۵:۲۸ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۴
    1 1
    این جوریاست می خواین بخواین نمیخواین نخواین.هر تصمیمی گرفته شد حرف نزنید فقط نظاره گر باشید
  • علی A1 ۲۰:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۴
    5 16
    بنظرم این رویه‌‌ی اشتباهی نیست که دانشگاه آزاد در پیش گرفته. این رویه به توجه به شرایط عمومی و اجتماعی کشور در پیش گرفته شده. با توجه به میزان پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی این میزان افزایش پذیرش در مقاطع بالاتر نه تنها اشتباه نیست، بلکه بنظرم "واقعی‌ست". بنظرم جوی که بوجود اومده علیه دانشگاه آزاد بیشتر شبیه یک موج سواری رسانه ای بدون در نظر گرفتن واقعیتهای عمومی و جمعیتی کشوره. بر موج سوار شدن هم کار آسانیست. هر کاری که در کشور و توسط یک سازمان و اداره ایرانی انجام میشه والله لزوما بد نیست البته این یه نظر شخصی از طرف شخصیه که نه در دوره کارشناسی و نه ارشد دانشجوی دانشگاه آزاد نبوده.
  • قدرت رادمنش A1 ۱۸:۲۱ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۶
    1 3
    گل گفتی استاد عزیز متاسفانه خیل روی آوردن ، به مدرک گرایی صرف روز به روز در جامعه ما بیشتر میشه و حداقل آفتی که این موضوع میتونه بدنبال داشته باشه اینه که جامعه بطور کاذب از نظر علمی اشباع میشه بدون این که آثار مثبت علم ودانش رو در جامعه شاهد باشیم.
  • ندا صادقی IR ۰۷:۱۰ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۶
    1 4
    سلامتی دانشگاه ازاد که اگه نبود خیلی از دوستانی که الان ژست دکتر شدن برداشتند، امروز دیپلم داشتن
    • بی نام IR ۰۷:۴۲ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
      2 1
      شما هم میتونی برو بخون.بی سوادی و بی مدرکی شما تقصیر دانشگاه ازاد هستش؟؟؟
  • بی نام IR ۰۶:۵۱ - ۱۳۹۴/۰۷/۰۵
    1 2
    در پاسخ اون دوست عزیزی که میگن بی سوادی و بی مدرکی شما تقصیر دانشگاه ازاد هستش؟؟؟ باید عرض کنم من فقط منظورم این بود که یه زمانی مدرک گرفتن واقعا ارزش داشت نه مثل حالا که با پول هر کاری میشه کرد، وگرنه من مدرکم رو سال 71 از دانشگاه تهران گرفتم . اون موقع نه آزاد بود نه غیر انتفاعی و ...
  • moradi A1 ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۴/۰۸/۱۹
    0 0
    خواهشا یک انسان شریف پیدا شه و منابع دکتری دانشگاه آزاد حقوق عمومی رو معرفی کنه،به خدا ثواب داره،نمی دونم دانشجوی بیچاره باید چقدر وقت بذاره تا منابع رو در بیاره.