پزشکی اجتماعی

پدیده های اجتماعی که عمدتاً در رفتارهای افراد جامعه تجلی می یابد همچون بیماریهای جسمی از پیچیدگی و علل گوناگونی برخوردار است که پزشکان اجتماعی باید دانش درمان آن را بیاموزند.
البته دانش پزشکی اجتماعی را باید هم در آموزه های دینی و هم منابع علمی جستجو کرد اگرچه به اعتقاد نگارنده هیچ تعارضی بین آموزه های دینی و علمی نیست. همچنین شناخت ریشه های ناهنجاری های اجتماعی می تواند ما را به راهکارهای جامع برای اصلاح آن ها رهنمون کند چه در پدیده های اجتماعی ریشه های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نمی تواند نادیده گرفته شود.
سالهاست که بحث حجاب و بدحجابی به عنوان یکی از مباحث جدی در محافل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است و تقریباً همواره راهکارهایی مبتنی بر افراط و تفریط در پیش گرفته شده است. تردیدی نیست که حجاب یک واجب دینی است که ملت ما برای آن مبارزه کرده اند و شهیدان ما برای تحقق آن جان باخته اند، اما به عنوان یک رفتار اجتماعی باید با توجه به پیچیدگیهای موضوع در ترویج آن کوشید.
یادآوری سخنان رهبر حکیم انقلاب در این زمینه در جمع روحانیون خراسان شمالی بیانگر نگرش عمیق ایشان به این پدیده است.ایشان در مورد جذب جوانها می فرمایند:

«با روی خوش پذیرا باشید؛با سماحت، با مدارا، فرمود «وسنه من نبیه»، که ظاهراً عبارت است از «مداراه الناس»؛مدارا کنید، ممکن است ظاهر زننده ای داشته باشد؛ داشته باشد.
بعضی از همین هایی که در استقبال امروز بودند و شما الان در این تریبون ازآنها تعریف کردید، خانمهایی بودند که در عرف معمولی به آنها می گویند «خانم بدحجاب»؛ اشک هم در چشمش دارد میریزد، حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته ی به این اهداف و آرمانهاست. او یک نقصی دارد،مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص های این حقیر باطن است؛ نمی بینند، « گفتا شیخا هر آنچه گویی هستم / آیا تو چنان که می نمایی هستی؟» ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم می کند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت.»
این سخنان نشان می دهد که باید به پدیده بد حجابی به عنوان یک نقص نگاه کرد نه یک جرم! بنابر این آنچنان که رئیس جمهور تاکید کرد راه مقابله با آن ون و پاسبان نیست! شیوه تذکر نیز نباید منجر به نتیجه معکوس گردد چرا که رفتار های اجتماعی با «اقناع» شکل می گیرند نه با ترس و اجبار و نفرت!
همچنان که در ارتباط با پدیده های مدرنیته از جمله فضای مجازی نیز باید در جستجوی درمانی از جنس«پزشکی اجتماعی» بود وگر نه دیوار و فیلتر چاره ساز نیست.
علاوه بر این باید اولویت های اصلاح اجتماعی را بخوبی شناخت ؛آیا اگر دروغ، تهمت و افترا، حرام خواری و دست اندازی به بیت المال، خیانت در امانت در جامعه ریشه کن شود.بسیاری از ناهنجاری هائی که امروز نگران آن هستیم اصلاح نخواهد شد!

*این یادداشت پیشتر در شماره 27 هفته نامه فراخبر منتشر شده است.