محمود فاضلی
در ماههای اخیر گزارشهای متعددی از وضعیت کنونی تعدادی از جهادگرایان اسپانیایی که در عراق و سوریه در کنار نیروهای «دولت اسلامی» (داعش سابق) به جنگ مشغولند در اسپانیا انتشار یافته است.
طبق این اخبار، در حال حاضر تعدادی از شهروندان اسپانیایی با گذرنامههای این کشور مشغول فراگرفتن آموزش نظامی هستند. آنها که ابتدا به جبهه النصره (یکی از شاخههای القاعده) پیوسته بودند، هم اکنون تحت پرچم سازمان تحت رهبری البغدادی فعالیت دارند. دلیل پیوستن این افراد «دولت اسلامی» نیز «اصول خالصتر و سلاح و قدرت بیشتر» دولت اسلامی اعلام شده است. گفته میشود بیش از 1200 مراکشی به دولت اسلامی ملحق شدهاند که در صفوف آنها پنجاه نفر با ملیت اسپانیایی و یا خارجی مقیم در اسپانیا وجود دارد. طبق اعلام وزارت کشور اسپانیا، 51 تبعه اسپانیایی در صفوف جهادگرایان در عراق و سوریه مشغول به فعالیت هستند.
بسیاری از رسانههای اسپانیایی اخبار و تحلیلهای مختلفی از اهداف دولت اسلامی به عنوان یکی از قویترین سازمانهای تروریستی منتشر ساخته و مدعیاند اعضای این گروه رویای آزادسازی اندلس (اسپانيا) را در سر میپروراند. بزعم آنها این منطقه که مسلمانان را به یاد نقطه اوج شکوه خود میاندازد، فقط محدود به اندلس نمیشود، بلکه به جزیره ایبری و بخشی از سواحل کانتابریا (استانی در شمال اسپانیا) و بخش کوچکی از جنوب شرقی فرانسه را نیز در بر میگیرد. اظهارات برخی از رهبران داعش که مدعیاند اسپانیا هشت قرن تحت حکومت اسلامی بوده و زمان تشکیل امت اسلامی فرا رسیده است و یا اظهارات ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی مبنی بر اینکه «اگر احتیاط را از دست بدهیم، مطمئن هستم دولت اسلامی در یک ماه به اروپا و طی یک ماه دیگر به آمریکا خواهد رسید»، بازتاب وسیعی در رسانههای اسپانیا داشته است.
هواداران داعش در اسپانیا بعضا پوسترها و تصاویری از بناهای معروف دوره اسلامی اسپانیا را همراه با شعارهایی به زبان عربی به این مضمون که «ما همه دولت اسلامی هستیم» و «زنده باد دولت اسلامی» در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند. یکی از این پوسترها کاخ اسلامی الجعفریه را همراه با پرچم سیاه گروه داعش نشان میدهد. این کاخ ساخته شده در دوران پیش از رنسانس، در شهر ساراگوسای اسپانیا واقع است. کمپین انتشار پوسترهایی در حمایت از «داعش» پس از آن برپا شد که داعش با انتشار ویدیویی عهد کرد «اندلس» را از دست غیرمسلمانها آزاد، و به خلافت اسلامی خود منضم کند. پیام ویدیویی را یک جنگجوی جهادی به زبان اسپانیولی قرائت کرد و مدعی شد:«به تمام دنیا هشدار میدهم ما تحت لوای اسلام و خلافت اسلامی زندگی میکنیم، و برای حفظ خلافت اسلامی و آزاد کردن سرزمینهای اشغالی از جاکارتا تا اندلس جان خود ایثار میکنیم. اعلام میکنم که اسپانیا سرزمین آبا و اجداد ماست و به قوه الهی آن را بازپس میگیریم».
تشدید خشونتها و تهدید دائم دولت اسلامی نشان میدهد که اندلس کانون توجه آنها است و مادرید مدعی است نیاز به پاسخی هماهنگ و قوی در جبهههای سیاسی، انسانی و نظامی وجود دارد که کشورهای غربی و کشورهای عربی باید در آن شرکت کنند. اظهارات جهادگرایان مبنی بر اینکه «اسپانیا سرزمین اجدادی ما است و ما آن را، به خواست و قدرت خدا، آزاد خواهیم كرد»، بازتاب وسیعی در این کشور داشت. ایمن الظواهری، رهبر فعلی اما تضعیف شده القاعده نیز چندی پیش خواستار «بازگرداندن اندلس» گردیده بود و حتی شهرهای «سئوتا و ملیلیه» را با چچن تحت «اشغال روسیه» مقایسه کرد. گروهی از تحلیلگران اسپانیایی معتقدند دولت اسلامی، با وجود اظهارات آتشین، تلاش خود را بیشتر صرف تحکیم نمودن قدرتش در سوریه و عراق نموده است. ابوبکر بغدادی سرکرده داعش، صحبت از تسخیر بغداد، پایتخت خلافت عباسی، و دمشق، پایتخت اموی کرد، اما هیچ اشارهای به کوردوبا، پایتخت خلافت در غرب نکرده است. اما گروهی دیگر اعتقاد دارند اندلس فقط یک فضای جغرافیایی نیست، بلکه مسئله فراتر از اینها است.
وزیر کشور اسپانیا تاکید کرده است سرویس اطلاعاتی کشور هم از تعداد اسپانیاییهای مشغول در کنار جهادگرایان و هم از تعداد افرادی که به کشور بازگشتهاند، کاملا آگاهی دارد. هیچ امنیت صد در صدی در این زمینه وجود ندارد و هر آن ممکن است جهادگرایان دست به سوء قصد بزنند. هر عملياتی كه بتواند اين جنبش بیثبات كننده را متوقف كند از حمايت و مشاركت دولت اسپانيا بهرهمند خواهد بود. دولت اسپانیا یک استراتژی علیه داعش به تصویب خواهد رساند. این استراتژی شامل مبارزه با آموزش مجازی تروریستهای داعش نیز خواهد شد.
از دیدگاه وی هیچ کشوری در هیچ زمانی مصون از بمب گذاریها نیست و به این دلیل نگرانیها رو به افزایش است. کشورهای اروپایی یک نگرانی فزاینده از این موضوع دارند که جنگجویان مناطق جنگی نظیر سوریه یا عراق، با تعلیمات، آموزشها و تجربیات بسیار جنگی به کشورهای اروپایی مبداء اعزامشان بازگردند و به طور بالقوه مرتکب حملات تروریستی شوند. از دیگر کشورهای اروپایی، صدها جنگجو به مناطق جنگی نظیر عراق، سوریه یا مالی اعزام شده و دهها تن از آنها به این کشورها بازگشتند؛ در حالی که از اسپانیا ده ها نفر اعزام شدهاند. برخی از جنگجویانی که از اسپانیا عازم سوریه شدند در حملات انتحاری و برخی دیگر در نبرد با ارتش سوریه کشته شدند و همه آنها در شبکههای اجتماعی اینترنتی، اماکن دینی و مذهبی و یا در زندانها تعلیم دیدند. اسپانیا به دلیل جنگ با شبکه تروریستی اتا (جدایی طلبان ایالت باسک) و همچنین به این خاطر که از چند سال قبل همکاریهایی با سازمانهای جاسوسی آمریکا و اروپا برقرار کرده، تخصص درازمدتی در مبارزه با تروریسم دارد.
دادستانی کل اسپانیا افراد و گروههای مرتبط با سازمانهای تروریستی شمال آفریقا مخصوصا «القاعده مغرب اسلامی» و «جنبش برای توحید و جهاد در غرب آفریقا» افزون بر شبکههای تروریستی با ریشه آسیای مرکزی به عنوان اصلیترین منابع تهدید اشاره و مدعی است دستگیر شدگان و زندانیان القاعده و داعش، علاوه بر گروههای تندرو که در اسپانیا هستند، در دراز مدت منبع بالقوه دیگر تهدید خواهند بود. وی به وجود خطر از سوی افراد یا گروههای مستقل که تروریسم جهانی را دنبال میکنند اما وابسته به سازمانهای تروریستی و آن دسته از تروریستهایی که از مناطق جنگی یا جبهههای تعلیم آموزشهای تروریستی باز میگردند، اشاره کرده است. فعالیت تبلیغاتی از طریق صفحات اینترنتی و شبکههای اجتماعی که امکان تندروگرایی و تشکیل بازیگران مستقل بالقوه را افزایش داده است از دیگر نگرانیهای اسپانیا بوده است.
وزیر دفاع اسپانیا نیز اعتقاد دارد کشورش در حال جنگ علیه تروریستهای داعش و القأعده در بسیاری از کشورهای جهان همچون افغانستان، لیبی، سومالی و مالی است و باید علیه این تهدید جهانی جنگید اما ابتدا باید اوباما نقشه خود را در کنگره آمریکا مطرح کند و سپس وضعیت منطقه در ناتو بررسی شود. اکنون تروریسم داعش به بزرگترین عامل بیثباتی در جهان تبدیل شده است. نقشههای تروریستهای داعش در فتح «اندلس» یک هدف «خارج از واقعیت» است که فقط برای خوراک ایدئولوژی پیروانش به کار میبرد.
به دنبال این تهدیدات، نیروهای امنیتی اسپانیا نظر به خطر وقوع سوء قصدهای تروریستی از سوی جهادگرایان، اقدام به افزایش تمهیدات کنترلی در فرودگاهها، ایستگاههای قطار، ساختمانهای دولتی، بیمارستانها، ساختمانهای دولتی و دیگر زیرساختهای حساس این کشور نمودهاند. هدف از این مجموعه اقدامات، حفاظت از آن دسته تاسیساتی اعلام شده که ضربه به آنها ممکن است ارائه خدمات عمومی در این کشور را مختل نماید.افزایش یک پلهای سطح هشدارهای امنیتی در اسپانیا در برابر حملات احتمالی تروریستی نشانگر همین نگرانیها است.
تمامی شواهد نشان میدهد اگرچه مادرید در ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا برای متوقف نمودن داعش مشارکت خواهد کرد اما ماریانو راخوی نخست وزیر اسپانیا نمیخواهد وارد یک درگیری مستقیم با این گروه و یا برنامه ارسال سلاح برای کردهای عراق شود و ترجیح میدهد مشارکتش در این ائتلاف در پشت صحنه باشد. چراکه هرگونه مداخله نظامی در دیگر کشورها، بدون مجوز سازمانهای بینالمللی، هیچ شک و تردیدی برای مادرید در اجتناب از ورود به آن باقی نگداشته است.
در این ائتلاف بینالمللی برای هر کشور یک نقش ویژهای وجود دارد و مشارکت در این ائتلاف الزاما با کمک مستقیم و غیرمستقیم نظامی تجلی نمییابد و کمکهای انساندوستانه و امور اقتصادی نیز در چنین ائتلافی پیش بینی شده است. بنظر میرسد اسپانیا از موضع سیاسی کشورهایی همچون انگلستان، اتریش، ایتالیا، فرانسه و آلمان فاصله گرفته است. مادرید ممکن است در این راستا اقدام به مشاوره و کمک نظامی به کشورهای مورد تهدید داعش نماید. ارسال کمکهای انساندوستانه و اقتصادی، همکاری سرویسهای اطلاعاتی و یا آموزش ارتش عراق در چارچوب برنامههای ناتو از جمله مواردی هستند که اسپانیا میتواند با ورود به آنها، نقش خود را در ائتلاف بینالمللی مقابله با داعش ایفا نماید.
به گفته آقای «مانوئل گارسیا مارگالو» وزیر خارجه اسپانیا «مادرید همیشه از تهدید تروریستهای داعش و القاعده آگاه بوده است و به این جهت در عملیات نظامی در کشورهایی نظیر افغانستان، لیبی، سومالی، مالی و جمهوری آفریقای مرکزی حضور دارد. نبرد علیه داعش فقط از راه نظامی نیست و اسپانیا در اتحاد تمدنها برای پیشگیری از تنشها شرکت خواهد کرد. آنها هنوز نمیدانند سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) چه طرحهایی دارد یا این که با چه کسانی، چه موقع و چگونه میخواهد این طرحها را عملیاتی کند. از دیدگاه مادرید علاوه بر اجماع بینالمللی، لازم است دولت در عرصه داخلی شامل اجماع داخلی احزاب سیاسی اسپانیا، مجوز شورای وزرا و مجوز پارلمان را بگذراند. اسپانیا اکنون در مرحلهای است که هنوز نخستین نقطه آن که اجماع بینالمللی است، به دست نیامده و در نتیجه پیشرفت در این مورد امری زودرس و غیر قابل پیش بینی است.
نتایج مشارکت اسپانیا در جنگ علیه عراق در سال 2004 و همراهی واشنگتن و لندن در حمله به عراق عملا منجر به حملات تروریستی در مارس 2004 و تعداد بالای قربانیان آن در مادرید شد و همین امر خشم افکار عمومی اسپانیا را برای مشارکت دولت وقت برانگیخت و در نهایت شکست حزب مردمی در انتخابات سراسری را درپی داشت. مداخله اسپانیا در جنگ عراق و حملات تروریستی 11 مارس 2004 در حافظه تاریخی مردم اسپانیا به عنوان یک رویداد تلخ سیاسی و امنیتی باقی مانده است.
4949
در ماههای اخیر گزارشهای متعددی از وضعیت کنونی تعدادی از جهادگرایان اسپانیایی که در عراق و سوریه در کنار نیروهای «دولت اسلامی» (داعش سابق) به جنگ مشغولند در اسپانیا انتشار یافته است.
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 375305
نظر شما