عدم همراهی آنکارا با ائتلاف ضد داعش به رهبری ایالات متحده آیا به قیمت ناکارآمدی و شکست آن تمام خواهد شد؟. مشخص نیست. نبود ترکیه اتفاق بسیار مهمی ست. لکن باید دید چه انتظاری از این ائتلاف وجود دارد؟ نابودی ارتش داعش یا نابودی دولت اسلامی عراق و شام.

رجب طيب اردوغان رئيس جمهور تازه به قدرت رسيده تركيه تمايلي به پنهان كردن اين اين احساس در مخاطب خود كه سياستمداري متفاوت و جنجالي ست ندارد.نكته اي كه نه تنها مخالفان بلكه از ديد موافقان وي نيزپنهان نمانده است.سياست هاي نخست وزير سابق و رئيس جمهور فعلي تركيه بسياري از سياستمداران و استراتژيست هاي منطقه را با اين سوال روبرو كرده كه وي در نهايت چه برنامه وهدفي را در منطقه خصوصا عراق دنبال ميكند و به دنبال چيست؟ اين چيست ،نه صرفا به اعتبار آنچه اردوغان براي آينده كشورش مد نظر دارد اهميت پيدا كرده ،بلكه عمدتا از آن جهت است كه او اساسا متاثر در يك برگرفتگي خود ساخته "ايدئولوژيك اينترناسونال " كه ابعاد آن ازحوزه جغرافيائي تركيه فراتر مي رود  قرار دارد كه داراي رويكردي منطقه اي در خاورميانه عربي و غرب آسياست.اردوغان پروژه خود را سالهاست با 2 شيوه قوي آغاز كرده است.اول يكسان سازي آسفالتي در حاكميت سياسي و همگون سازي ملي در ساختار اجتماعي تركيه ،دوم ايجاد اتحاد با طيف وسيعي از دولت ها يا نيروهاي سياسي كه قابليت تاثير گذاري بر تحولات را دارند. اوكه به دنبال تجلي سازي اراده "اينترناسونال خود ساخته" فارغ از محدوده جغرافيائي تركيه است،حداقل طي 4 سال گذشته با تكيه بر "بن مايه اي ايدئولوژيك" فلات امنيتي و منافعي كشورش را تا آخرين سرحدات خاورميانه عربي وغرب وميانه آسيا نشانه گذاري كرده است.شايد پذيرش اين نگاه قدري سخت باشد ،امايك تحليل گر ارشد امنيت بين المللي در آنكارا ميگويد" دولت تركيه و شخص آقاي اردوغان بر خلاف سنت هاي حاكم بر كشورشان كه اولويت برنگاه به درون با تكيه برآتاتركيسم و نگاه به خارج حداكثردر محدوده اروپا و ناتوبود، با چرخشي آشكار به سمت نگاه اين دولت به درون بر اساس ايدئولوژي مذهبي و نگاه هژمونيك به خارج با رويكرد اتحاد و همگني با دولت هاي منطقه خصوصا اعراب سرخورده از بحران هاي خاورميانه معطوف شده است". به گفته اين تحليل گر ارشد" نكته اصلي آنجاست تركيه آقاي اردوغان در اين راه خود را محدود به همكاري با اين دولت ها نكرده وبراي تامين منافع خود حتي با نيروهاي سياسي حاشيه اي نيز پيمان اتحاد و همكاري بسته است.شايد فكر ميكند آينده منطقه عربي در نهايت متعلق به آنهاست".
قضاوت در باره اينگونه تحليل ها چندان آسان نيست .اما حتي اگر لازم نباشد تا بدين حد بد بين باشيم ،متقابلا جاي اين سوال وجود دارد، چرا تركيه حاضر به همراهي با اتحاد بين المللي 40 كشور به رهبري ايالات متحده عليه ارتش و دولت اسلامي داعش نشد و بيانيه پاياني روز 5 شنبه نشست امنيتي رياض را امضاء نكرد. در همين زمينه روزنامه آلماني دي ولت در شماره ديروز خود مي نويسد" ابتدا ما باید این نکته را مد نظر داشته باشیم که ترکیه در عراق و سوریه اهداف جنگ شخصی خود را دنبال می کند. سال هاست که آنکارا روی ضعف و در صورت امکان سقوط دولت ها در این دو کشور تاکید دارد.احمد داوود اغلو وزیر امور خارجه سابق و نخست وزیر جدید ترکیه نیز در یکی از نوشته های خود تاکید کرده بود ترکیه به زیستگاهی در شرق نیاز دارد".در توجيه عدم امضاي معاهده نامه رياض اوغلو مدعي ست اولويت ها و ملاحظات تركيه به گونه ي ديگريست،اما نمي گويد اين ملاحظات دقيقا چيست؟.عدم همراهي آنكارا در ائتلاف ضد داعش بيش از عدم وجود نام ايران در چنين ائتلافي موجب جلب توجه محافل سياسي شد. البته نبود تهران در چنين تركيبي دستكم از نگاه ديپلمات هاي فوق ارشد ايراني قابل توجيه است، آنجا كه آنها ميگويند "چگونه مي توان از اين ائتلاف انتظار معجزه داشت زماني كه حداقل چند كشور عربي منطقه خليج فارس عضو اين ائتلاف، از حاميان اصلي دولت اسلامي داعش به شمار ميروند".عبداللهيان معاون پر نفوذ ظريف در امور عربي و افخم سخنگوي وزارت خارجه ايران بدون نام آوردن از كشوري صراحتا به اين نكته اشاره كرده اند ، اما به اعتقاد ديپلمات هاي مقيم منطقه مسلما منظور آنها عربستان،امارات و خصوصا قطر بوده است.
عدم همراهي آنكارا با چنين ائتلافي آيا به قيمت ناكارآمدي و شكست آن تمام خواهد شد؟. مشخص نيست. نبود تركيه اتفاق بسيار مهمي ست. لكن بايد ديد چه انتظاري از اين ائتلاف وجود دارد؟ نابودي ارتش داعش يا نابودي دولت اسلامي عراق و شام.
تركيه هر چند حاظر به همراهي نظامي با چنين ائتلافي نشده ،لكن موضوع به همين جا ختم نمي شود. آنكارا با حمايت دولت هاي متحد عربي عضو ائتلاف، بي شك و در آينده نزديك همزمان با حل بحران ارتش داعش ونيز آرامش مشروط عراق بحران زده، سهم خود را قطعا مطالبه خواهد كرد . اينكه تصور كنيم ترك ها از بازي كنار خواهند كشيد حتما يك ناپختگي سياسي محض است. به باور من مطالبات آتي تركيه بر گرفته از يك تقسيم كاري سياسي و نظامي ميان آنكارا با پايتخت هاي عربي، در آينده عراق دير يا زود  مطرح خواهد شد كه شايد هدف اصلي آن: اولا بيرون كشيدن يك نيروي سياسي از درون ارتش اسلامي داعش براي حضور در فرآيند سياسي عراق باشد، شبيه تلاش هائي كه در افغانستان در رابطه با طالبان صورت مي گيرد. ثانيا دولت مركزي عراق را با اعمال فشار سياسي از زير سايه كشوري قدرتمند و تاثير گذار مثل ايران خارج كند . در واقع داعش به مثابه شمشير دامكلس!. سكوت تامل برانگيز آنكارا در قبال دولت كنوني عراق به خودي خود سوال برانگيز شده است. بله درست متوجه شده ايد،در عراق بازي تازه شروع شده استmatinmos@gmail.com

 

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 375224

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 15 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 4
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • رضا A1 ۱۶:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۲۲
    8 0
    اردوغان تركيه را به بيراهه ميكشد
  • بی نام IR ۱۷:۳۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۲۲
    5 1
    کشورهایی که تا همین دیروز اوامر امریکا رو بدون چون و چرا اجرا میکردند، حالا جرات مخالفت پیدا کرده اند، ایا قدرت سیاسی امریکا درحال کاهشه؟
  • بی نام IR ۰۸:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۲۳
    8 0
    موافقم. اصولا حرکت امریکا در منطقه خیلی از معادلات سیاسی ترکیه را بهم ریخته و امریکا هیچگاه اجازه نخواهد داد که ترکیه جای او را در منطقه بگیرد.
  • بی نام A1 ۰۸:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۲۵
    1 0
    ترکیه امروز به ریشه ی اصلی تروریسم و حمایت از کشتار مردم بیگناه در کشورهای همسایه به خصوص عراق و سوریه و ... شده است. این ننگ تا سالهای سال در کارنامه ترکیه ماندگاره و در چند سال اینده شدیدتر از امروز هم خواهد شد