بررسی روند مذاکرات ایران و گروه پنج به علاوه یک، پس از توافق ژنو

1- نخستین دور مذاکرات کارشناسی در ژنو نهم و دهم دی ماه 1392

مذاکرات کارشناسی بین ایران و 1+5 که صبح روز دوشنبه نهم دی ماه 1392  در ژنو آغاز شد و تا 7 صبح  روز سه شنبه 1392 به وقت محلی  ادامه داشت. آقای عباس عراقچی سخنگوی هیات مذاکره کننده ایرانی در باره این مذاکرات به ایسنا گفت ، پیشرفت‌های نسبتا خوبی صورت گرفته است  اما برخی مسائل هنوز باقی مانده است که باید در سطح سیاسی حل و فصل شود .(1)

2- مذاکرات معاونین وزرای خارجه در ژنو  19  و 20 دی ماه 1392

مذاکرات معاونین وزیران خارجه ایران و گروه پنج به علاوه یک، درروزهای نوزدهم و بیستم دی ماه 1392 به منظورمذاکره درباره نحوه اجرایی شدن توافق ژنو ، با شرکت عباس عراقچی ، خانم هلگا اشمید معاون خانم اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ووندی شرمن معاون وزیر امورخارجه  آمریکا ، در شهر ژنو برگزار شد. دو طرف در این مذاکرات در باره تاریخ شروع اجراء توافق ژنو به توافق رسیدند. پس ازپایان مذاکرات کارشناسی ایران و کشورهای ۱+۵ ، دوطرف از نتایج آن ابراز رضایت کردند و گفتند دراین باره به توافقی رسیده‌اند که باید در پایتخت این کشورها تایید شود. پس ازآنکه راه‌حل‌های توافق شده در پایتخت‌ها مورد تائید نهایی قرار گرفت، اجرای گام اول توافقنامه  ژنو از سی ام دی ماه 1392 آغاز شد. (2)

فقط دو مورد از موارد توافق شده در موافقت‌نامه ژنو در روز سی ام دی ماه  اجرا نمی‌شود و اجرای آنها در مدت 6 ماه از این تاریخ به‌صورت مرحله به مرحله صورت گرفت. عراقچی در توضیح این دو مورد گفت:

« مورد نخست از طرف ایران تبدیل اورانیوم غنی‌شده 20 درصد به اکسید و رقیق‌سازی آن است که قرار است در 6 ماه آینده  انجام شود. زیرا باید تجهیزات لازم برای این اقدام ساخته شود. متقابلا طرف مقابل نیز آزادسازی مبلغ 4.2 میلیارد دلاراز دارایی‌های ایران را در طول 8 ماه و به‌ صورت گامهای متقابل و متعادل انجام خواهد داد.»(3)

3- نخستین دور مذاکرات وین در سطح ظریف و اشتون در روزهای  28 و 29 بهمن 1392

اولین دور مذاکرات ایران و گروه کشورهای پنج به علاوه یک با شرکت محمد جواد ظریف و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از توافق ژنو در روزهای 28 و 29 بهمن 1392 در وین برگزار شد. البته طرف های اصلی مذاکرات در سطح معاونین وزرای خارجه شش کشور و عباس عراقچی معاون آقای طریف مذاکرات را طی دو روز کاری فشرده  برگزار کردند.

آنگونه که پس از پایان مذاکرات اعلام شد  طرفین در این مذاکرات درباره «دستور کار مذاکرات آتی» و نیز «تعیین موضوعات» با یکدیگر گفتگو کردند. در واقع، آنها در این دور از مذاکرات فهرستی از موضوعاتی را که قرار است در مذاکرات آتی درباره آنها بحث و گفت و گو شود ، تهیه کردند.با توجه به اختلاف نظرهای موجود بین دو طرف  بر سر  توان هسته ای ایران و طول مدت  اعتبار توافق تعیین راهکارهایی برای حل  این موضوعات و فهرست کردن آنها در این دور از مذاکرات مورد توجه بود که قرار شد در دور بعدی مذاکرات به جمع بندی در باره آنها دست پیدا کنند. (4)

4- دومین دور مذاکرات کارشناسی در وین چهاردهم و پانزدهم اسفند 1392

دومین دورمذاکرات کارشناسی بین ایران و گروه پنج به علاوه یک  که از روز چهارشنبه 14 اسفند ماه 1392 در مقرآژانس بین المللی انرژی هسته ای در شهر وین آغاز شده بود پس از دو روز گفتگوهای فشرده در روز پنج شنبه 15 اسفند ماه 1392 به پایان رسید .

در این مذاکرات از طرف ایران حميد بعيدی‌نژاد، مديرکل سياسی و بين‌المللی وزارت امور خارجه ايران واز طرف اتحادیه اروپا  استفان کلمنت، دستيار ارشد کاترين اشتون، مسئول سياست خارجی و امور دفاعی اتحاديه اروپا، رياست نشست کارشناسی را بر عهده داشتند. مهم ترین ویژه گی این دور از گفتگوهای دو طرف جو عمومی مذاگکرات تحت تاثیر بحران اوکراین و انضمام کریمه به خاک روسیه قرار داشت. اگرچه هیچ تغییری درمواضع روسیه بخاطر بروز اختلاف هایش با غرب مشاهده نشد. دوطرف  درگفتگوهای دو روزه رئوس مسائل مورد بحث در مذاکرات آتی وزیران خارجه را مشخص کردند. قرار شد این مذاکرات برای رسیدن به راه حل ها در آینده نزدیک ادامه یابد. (5)

4- دومین دور مذاکرات وین درسطح ظریف و اشتون در روزهای 27 و 28 اسفند 1392

این دور از مذاکرات در وین که دومین دور گفتگوهای ایران  کشورهای پنج به علاوه یک پس از توافق ژنو برگزار می شد ، تحت تاثیر دیدار خانم اشتون با نرگس محمدی و خانم گوهر عشقی مادر ستار بهشتی در تهران ، قرار گرفت.  بطوریکه آقای ظریف برنامه شام کاری با خانم  اشتون را در اعتراض به این اقدام لغو کرد. به نظر می رسید دیار خانم اشتون از تهران بیش از آنکه به روند مذاکرات کمک کند در عمل موجب شد حداقل دور دوم مذاکرات به هیچ نتیجه ملموسی نرسد. (6)

5- سومین دور مذاکرات کارشناسی در وین روزهای 14و 15و 16 فروردین 1393

با شروع سال جدید در کشور، تیم کارشناسی ایران به سرپرستی آقای حمید بعیدی نژاد چند روز قبل ازسومین دورمذاکرات اصلی درسطح  آقای ظریف و خانم اشتون و معاونین وزرای خارجه شش کشور، تلاش  جدیدی را برای ارائه پیشنهاد ها برای رفع اختلاف های موجود در وین آغازکردند.

 این دور از مذاکرات به گفته آقای بعیدی نژاد به جلسات نهايی و کار بروی پيش نويس جامع برای حل مناقشه هسته ای جمهوری اسلامی نزديک شد.درواقع بیان این موضوع بیشتراشاره به تعیین چارچوب معینی برای شکل دادن به مذاکرات نهایی در راستای تدوین برنامه جامع همکاری ها داشت.

حميد بعيدی نژاد همچنين در خصوص اين مذاکرات گفت:

« طی اين سه روز نشست مباحث خيلی خوب فنی صورت گرفت ، طرفين خيلی جدی بودند و همه اعضا با آمادگی درجلسه شرکت کرده بودند ، مطالعه ای روی مسائل مختلف کرده بودند و ما توانستيم نتايج بررسی های همه هيات را مرور کنيم و خوشبختانه در ذيل اين مباحث يک ايده های نسبتا خوبی در واقع شکل گرفت که نياز است بيشتر روی ان کار شود از لحاظ فنی.» (7)

می توان گفت این جلسه کاری مواد اصلی را برای پخت و پز نهایی مذاکرات در دور بعدی در سطح معاونین که در فاصله هیجدهم تا بیستم فروردین برگزار شد ، اماده کرد.

6- سومین دور مذاکرات وین در سطح ظریف و اشتون هیجدهم تا بیستم فروردین 1393

در پایان سه روز مذاکرات نفس گیر که در فاصله روزهای دوشنبه هیجدهم تا چهارشنبه  بیستم فروردین ( هشتم آوریل 2014)  برگزار شد دو طرف اعلام کردند  در خرداد ماه آینده  تدوین توافق نهایی را شروع می کنند.  در این ارتباط دو طرف در بیانیه مشترک  گفتند توافق کردند به منظور تلاش درباره عوامل ملموس توافق جامع احتمالی 23 اردیبهشت 1393 ( 13 مه 2014 ) باردیگر  در وین حاضر شوند. دراین بیانیه تاکید شد :

 « برای از میان برداشتن اختلافاتی که در این مرحله مذاکرات به صورت طبیعی وجود دارد، تلاش فشرده لازم است .» به علاوه ظریف به رسانه های اتریشی اعلام کرد در مرحله جدید دو طرف با یک طرح نهایی به مذاکرات نمی آیند. بلکه بر عکس کاری مشترک بر اساس احترام متقابل و برابری صورت می گیرد .» وی گفت:‌

« آنچه که روی میز مطرح است این است که ایران به برنامه اتمی خود ادامه می دهد و این برنامه کاملا صلح آمیز خواهد بود. مثل همیشه درباره جزئیات اختلاف نظر وجود دارد اما من توافق را ممکن می دانم .» (8)

احتیاط در کلماتی که  اشتون و ظریف در مصاحبه های مطبوعاتی خود بکار می بردند کاملا مشهود بود. زیرا دو طرف می کوشیدند نشان دهند این دور از گفتگوها بی نتیجه نبوده است اما در واقع آنها فقط تاریخ  آینده  مداکرات را مشخص کردند و بر این نکته تاکید داشتند آنچه که بعد از سه ماه مذاکرت بی نهایت پیچیده تاکنون طی شده مهم است.

7- چهارمین دور مذاکرات کارشناسی در نیویورک در روزهای 15و 16 اردیبهشت 1393

به دلیل سفر هیات کارشناسی ایران به نیویورک برای شرکت در نشست مقدماتی بازنگری در معاهده منع گسترش سلاح های اتمی (ان پی تی) این دور از مذاکرات کارشناسی بین ایران و گروه کشورهای پنج به علاوه یک درنیویورک مقرسازمان ملل برگزارشد. طی دو دورمذاکرات، کارشناسان دو طرف  در روزهای  دوشنبه و سه شنبه 15و 16 اردیبهشت 1393 ( پنجم و ششم می 2014) ، با هدف تعیین دستور کار مذاکرات مقام های ارشد گروه ۱+۵ انجام شد  و دراین مرحله به گفته مقام های کشورها به مراحل حساس رسید. در این باره ماری هارف سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفت هنوز کار تهیه پیش نویس توافق اتمی آغاز نشده و در سه ماه آینده مذاکرات خیلی سختی صورت خواهد گرفت و مسائل بسیار پیچیده ای پوشش داده می شود. او گفت: من نمی خواهم کسی فکر کند که رسیدن به توافق قریب الوقوع است: «ما پیشرفت داشته ایم اما کار بسیار زیادی - برای رسیدن به توافق- باقی مانده است.» ماری هارف در همین حال گفت آمریکا برای تهیه پیش نویس توافق جامع اتمی آماده است. او گفت در سه دور نخست مذاکرات درباره تمامی مسائل صحبت شده، و اتفاق نظرهایی در برخی حوزه ها وجود دارد، و آمریکا به روشنی گفته است که در کدام بخش ها ممکن است مذاکرات سخت تری صورت بگیرد. ماری هارف گفت ما احساس می کنیم می توانیم کار روی تهیه پیش نویس توافق نهایی اتمی را آغاز کنیم و احساس می کنیم می توانیم آن را تا ۲۰ ژوئیه -  ۲۹ تیر - به انجام برسانیم، فکر می کنیم که توانایی آن را داریم اما نمی دانیم که این کار حتما انجام خواهد شد یا نه. (9)

8 - چهارمین دور مذاکرات وین در سطح ظریف و اشتون روزهای 23 تا 26 اردیبهشت 1393

دور چهارم مذاکرات در هتل کوبورک وین بین هیات ایرانی به ریاست آقای ظریف وزیرخارجه و هیات اتحادیه اروپا به سرپرستی خانم اشتون و معاونین وزرای خارجه آمریکا و روسیه در مقایسه با مذاکرات قبلی در فاصله چهار روز در جوی نسبتا سنگین و دشوار برگزار شد

دلیل دشواری مذاکرات زیاده خواهی طرف غربی در باره محدود سازی هرچه بیشتر توان هسته ای ایران دراستفاده صلح آمیزازانرژی هسته ای و در مقابل مقاومت سرسختانه هیات ایرانی در برابر این خواست غیر مشروع غربی ها بود. البته عملیات روانی غرب در باره توان موشکی ایران نیز مزید بر علت شده بود.

آقای ظریف و همکارانش به طرف مقابل نشان دادند دنبال توافق با غرب هستند اما نه به هر قیمتی ، بویژه آنکه اصولا نه مایل هستند و نه می توانند در باره توان دفاعی و موشکی ایران که خارج از موضوع مذاکرات است وارد گفت و گو شوند.

شاید بخاطرهمین موضع قاطع بود که درعمل نوشتن متن "برنامه جامع همکاری های هسته ای" بازهم به تعویق افتاد. دوطرف می کوشیدند به رسانه های گروهی بگویند دنبال به اصطلاح"توافق بد" نیستند  اما برای دستیابی به یک "توافق خوب" بازهم مذاکره می کنند. اما مشخص بود که تعریف یک توافق خوب از نگاه دو طرف کاملا متفاوت است .

9-  مذاکرات کاری ظریف اشتون در استانبول دوشنبه پنجم خرداد 1393

پس از آنکه  چهارمین دور مذاکرات وین بدلیل زیاده خواهی آمریکا و سرسختی ایران به نتیجه مورد نظر دو طرف منجر نشد . آقای ظریف در مصاحبه ای گفت غرب ممکن است به دلیل زیاده خواهی هایش سرنوشت مذاکرات را به سال 1384 بازگرداند . این اشاره کافی بود تا خانم اشتون بخوبی اهمیت این مساله را درک کند که اگر وارد اقدام جدیدی نشود، ممکن است ایران مجددا به مواضع قبل از آذر ماه 1392 بازگردد. اشاره آقای ظریف به این واقعیت بود که ایران در سال 1384 بعد از انکه بیش از دوسال از توقف داوطلبانه  غنی سازی اورانیوم در جهت  اعتماد سازی نتیجه ای نگرفت؛ مجبور شد با شکستن پلمپ های مراکز هسته ای خود زیر نظر آژانس بین المللی هسته ای ، فعالیت های غنی سازی را در راستای مقاصد صلح جویانه از سر بگیرد. به همین دلیل ابتکار برگزاری یک مذاکرات کاری از سوی  اشتون درهتل چراغان استانبول ترکیه  و برگزاری یک شام کاری از سوی کنسولگری  ایران دراستانبول، شرایط مناسبی را برای شروع دورجدیدی از مذاکرات در وین فراهم ساخت. آقای ظریف در حالی که عازم الجزیره برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه کشورهای عدم تعهد بود ، در سرراه خود در استانبول توقف کرد و با شرکت  درشام کاری با خانم  اشتون طی دو ساعت و نیم مذاکرات غیر رسمی در باره چهارچوب جدید برای مذاکرات بحث کرد. سرانجام مقرر گردید مذاکرات کارشناسان دروین حداکثر یک هفته تا ده روز بعد برگزارشود و در نهایت دور بعدی مذاکرات در وین حداکثر در سه هفته بعد از آن برگزار گردد. آقای ظریف در راه سفر به استانبول به ایرنا خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی گفت:

« من کماکان بدبین نیستم. فکرمی کنم اگر طرف مقابل دنبال زیاده طلبی نباشد و این درس را آموخته باشد که با فشار و تحریم کاری به پیش نمی رود، به نتیجه خواهیم رسید. طرفین باید به دنبال انتخاب های جدید باشند یا روش هایی که طرف مقابل را قانع کند. چنانچه در این مدت به نتیجه نرسیم، ۶ ماه دیگرهم فرصت داریم البته هنوز هدف ما این است که تا پایان این دو ماه به نتیجه برسیم.» (10)

10- پنجمین دور مذاکرات کارشناسی در وین  14و 15 خرداد

طبق معمول این دور از مذاکرات وین باردیگر هیات ایرانی به سرپرستی حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران و استفان کلمنت مشاور ارشد کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ریاست  دورپنجم مذاکرات کارشناسان  را دروین برعهده گرفتند . با این تفاوت که اینبار در مذاکرات دو روزه دقیقا موارد اختلاف بین دو طرف مشخص گردید و در باره راههای بر طرف شدن این اختلاف ها نیز راهکارهایی برای اجلاس وزیران خارجه پیشنهاد شد.

موارد اختلاف در متن پیشنهادی به میزان قابل توجهی بود که کارشناسان نتوانستند به راهکارهایی که مورد توافق دو طرف باشند ، دست یابند . به همین دلیل ترجیح دادن متن پیشنهادی با پرانتزهای زیاد که نماینگر موارد اختلاف بود به نشست پنجم وزیران و معاونین وزراء در وین ارجاع داده شود.

11- پنجمین دورمذاکرات وین درسطح ظریف و اشتون در فاصله روزهای 26 تا30 خرداد 1393  

پس از آنکه بدلیل مباحث انحرافی در مذاکرات وین چهار بویژه در باره درخواست برای مذاکره در باره توان موشکی ایران در عمل این مذاکرات عقیم ماند ، دور پنجم مذاکرات در شرایطی در وین شروع شد که کشورهای غربی حداقل در سطح تبلیغاتی از حجم درخواست ها برای توسعه موضوع مذاکرات به برنامه های دفاعی ایران ، خود داری کردند. انچه که از موضع گیری های مقام های آمریکایی هم در این دور مشخص شد ، آنها در عمل دیدند اگر بخواهند سیاست غلط خود را ادامه دهند در عمل مذاکرات به بن بست کشیده می شود به همین دلیل موقتا سیاست گفتگو در باره صرف مسائل هسته ای را که خواست برحق ایران بود ، در پیش گرفتند.

نکته دیگری که در این مذاکرات جلب توجه می کرد شروع مذاکرات در سطح فنی و حقوقی در کنار مذاکرات معاونین وزرای خارجه بود.

هیات آمریکایی هم با تقویت مذاکره کننده گان خود سعی کرده بود با اعزام"ویلیامز برنز" قائم مقام وزیرخارجه ، "بروک اندرسون" مشاور ارشد امورخاورمیانه شورای امنیت ملی آمریکا و معاون مشاورامورسیاسی درمذاکرات هسته‌ای، "جیمز تیمبی" مشاورارشد شرمن درامور کنترل سلاح و امنیت بین‌الملل، "پائول اروین" مدیرعدم اشاعه شورای امنیت ملی،"آدام زوبین" مدیردفتردارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا، "ریچارد نفیو" معاون هماهنگ‌ کننده امور تحریم‌های وزارت خارجه، و"کوین ویل" مدیرامنیت وحفاظت هسته‌ای وزارت انرژی آمریکا یک گروه کاری تخصصی را برای پیشبرد مقاصد زیاده  خواهانه خود راهی وین کرده بود .

اما این حرکت دیپلماتیک با پاتک گروه مذاکره کننده ایرانی روبرو شد و در عمل نتوانست کاری از پیش ببرد . زیرا در مذاکرات افراد نقش تعیین کننده دارند اما نمی توانند سیاست های دقیق و مشخص شده را در راهبرد های کلان را تغییر دهند . بویژه انکه هیات ایرانی در کلیه مراحل مذاکرات خود ضمن حفظ مواضع اصولی و روشن خود حاضر نبود در باره سیاست های تحمیلی از طرف مقابل از خود انعطاف نشان دهند. ایران در واقع با اجرای دقیق توافق ژنو به شهادت گزارش های آمانو در طول چند ماه گذشته درعمل علاقه خود را برای رسیدن به تفاهم به اثبات رسانده بود بنابراین اکنون نوبت طرف مقابل بود که با دست برداشتن از مواضع زیاده خواهانه خود در عم نشان دهد خواهان دستیابی به توافقی جامع بر اساس سیاست برد برد است.

در نهایت دور پنجم مذاکرات وین بدون دستیابی به نتیجه مشخصی به پایان سید اما گفته شد سرانجام متن نویسی شروع شد بدون انکه پرانتزهای بی شمارکه نشان دهنده اختلاف ها بود،کاهش یافته باشند .

12- ششمین دور مذاکرات وین در سطح وزیران امورخارجه، معاونین و کارشناسان از11 تا 29 تیرماه 1393

طولانی ترین دوره مذاکرات در شش سالی که از زمان آغاز گفتگوهای ایران با گروه 1+5 می گذرد (11) در شرایطی از یازدهم تیرماه 1393 آغاز شد که دو طرف می دانستند برای رسیدن به توافق نهایی زمان زیادی در اختیار ندارند. به همین جهت یک ماراتن مذاکراتی در سه سطح کارشناسان ، معاونان و وزیران امور خارجه طی هیجده روز برگزار شد.

با وجود آنکه وزیران امور خارجه روسیه و چین بدلیل ضرورت حضور در اجلاس سران گروه بریکس در برزیل نتوانستند در این مذاکرات شرکت کنند اما چهار کشور دیگر در فاصله زمانی یک تا دو روزه در این مذاکرات شرکت کردند تا اراده خود را برای رسیدن به توافق نشان دهند.

از همان ابتدا مشخص بود که هنوز آمریکا و متحدانش در باره سیاست غلط " فشار و مذاکره" تجدید نظرنکردند. دقیقا  به خاطر برآورد غلطی که در باره اثر بخش بودن تحریم ها در تغییر رفتار ایران داشتند ، در عمل مانع از رسیدن به یک توافق جامع با ایران شدند.

با این حال مذاکره کنندگان ایرانی تلاش کردند با ارائه راهکارهای تمدید مهلت مذاکرات به راه حل مشترکی برای ایجاد فرصت چهار ماهه به منظور پیدا کردن راه حلی برای رفع اختلاف ها دست یابند. بر اساس این توافق مقرر گردید :

« 1 -  پس از آنکه روشن شد رسیدن به توافق نهایی تا موعد مقرر (20 جولای 2014، 29 تیر1390) مقدور نیست ، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 تصمیم به تمدید دوره گام اول برنامه اقدام مشترک ژنو گرفتند .

2- مذاکرات فشرده ای درخصوص شرایط و چگونگی این تمدید صورت گرفت . نهایتاً یک سند توضیحی یک صفحه ای به صورت غیر رسمی (non-paper) آماده گردید که طی آن طرفین نحوه ی تمدید دوره ی گام اول توافق ژنو را بیان نموده اند .

3- در این سند مقرر گردیده است که دو طرف به اجرای مؤثر و به موقع اقدامات مندرج در برنامه اقدام مشترک همچنان ادامه دهند .

4- علاوه بر این دولت آمریکا متعهد شده است با همان شرایط و ضوابط تفاهم ژنو که در واقع آزادسازی مبلغ 2/4 میلیارد دلار را در مقابل رقیق سازی و اکسیدسازی مواد بیست درصد مقرر ساخته بود ، این بار مبلغ دو میلیارد و هشتصد میلیون دلار از دارایی های مسدود شده جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور را ظرف این چهار ماه آزاد نماید .

5- این مبلغ در چهار قسط 500 میلیون دلاری و دو قسط 400 میلیون دلاری ، در فواصل زمانی تقریباً هر سه هفته یک بار به شرح زیر پرداخت خواهد شد :

قسط اول : 500 میلیون دلار در روز 10 مرداد 1393 (اول اوت 2014)

 قسط دوم: 500 میلیون دلار در روز 3 شهریور 1393 (25 اوت 2014)

  قسط سوم: 400 میلیون دلار در روز 26 شهریور 1393 (17 سپتامبر 2014)

  قسط چهارم 500 میلیون دلار در روز 18 مهر 1393 (10 اکتبر 2014)

   قسط پنجم : 500 میلیون دلار در روز 12 آبان 1393 (3 نوامبر 2014)

   قسط ششم : 400 میلیون دلار در روز 2 آذر 1393 (23 نوامبر 2014)

 5- آمریکا در این سند توضیحی پذیرفته است که پرداخت به موقع این مبالغ را به نحوی ممکن نماید که از بروز اشکالات و تأخیراتی که در شش ماهه گذشته رخ داده بود خودداری گردد.

6- علاوه بر این کشورهای اروپایی و آمریکا پذیرفتند که در اجرای مؤثرتر لغو تحریم های بیمه ، شرایطی را در نظر بگیرند که با توجه به کوتاه بودن تمدید چهار ماهه تفاهم ژنو ، چنانچه خسارتی در طول دوره چهار ماهه رخ دهد ، پرداخت مربوطه بعد از چهار ماه نیز بتواند صورت گیرد . این تـعهد جدیـد از سوی آمریکا اطمینان خاطر بیشتری برای شرکت های بیمه گزار ، به خصوص برای بیمه حمل و نقل دریایی از جمله بیمه نفتکش ها برای حمل نفت ایران، ایجاد خواهد کرد و برخی از تردیدهای آنها را پوشش خواهد داد .

7- براساس این سند توضیحی ، جمهوری اسلامی ایران نیز اعلام نموده است که برنامه از پیش طراحی شده ی خود را برای تهیه سوخت راکتور تحقیقاتی تهران ادامه خواهد داد و به طور مشخص 25 کیلو از اکسید بیست درصد خود را به صفحه های سوخت برای مصرف راکتور تهران تبدیل خواهد کرد .

8- ایران همچنین براساس برنامه طراحی شده خود ، مواد غنی شده زیر دو درصد خود را ، که اضافات ناشی از فرآیندهای ناقص قبلی می باشد ، به هگزافلوراید اورانیوم طبیعی برخواهد گرداند تا آماده غنی سازی مجدد گردند .

9- دو ابهام مشخص در اجرای توافق ژنو که نسبت به نحوه ی دسترسی آژانس به کارگاه های ساخت قطعات و نیز تولید سانتریفیوژهای جدید بود نیز در این سند توضیحی ، به گونه ای که هیچ تعهدی فراتر از توافق ژنو برای جمهوری اسلامی ایجاد ننماید ، مرتفع گردیده است . » (12)

پی نوشت ها 

1-  خبرگزاری ایسنا ذهم دی ماه 1392

2-  خبرگزاری ایرنا 20/10/1392

3-   خبرگزاری تسنیم 23/10/92

4- خبرگزاری ایرنا  29/11/1392

5-  خبرگزاری ایرنا 15/12/92

6-  خبرگزاری مهر 29/12/1392

7-  واحد مرکزی خبر 16/1/93

8-  واحد مرکزی خبر به نقل از فرانس پرس  20 /1/93

9-  خبرگزاری رویترز 16/2/93

10-  خبرگزاری ایرنا 5/3/93

11-  اولین دوره این مذاکرات با شرکت آقایان سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد ایران و خاویر سولانا مسئول و.قت سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان شش کشورآلمان،  آمریکا ، انگلیس ، چین ، روسیه و فرانسه در 29 تیر ماه سال 1387 (نوزدهم جولای 2008) در شهر ژنو سوئیس برگزار شد.

12-  به نقل از گزارش مطبوعاتی که در پایان مذاکرات منتشر شد