سعید خالوزاده*:
دکتر ظریف طی سفری همراه با هیئتی از دیپلمات های وزارت خارجه به سه کشور اروپایی سفر کرد. سفری که می تواند تاثیرات قابل تاملی در آینده روابط دو طرف داشته باشد.
هیات ایرانی به ریاست دکتر ظریف وزیر امور خارجه از تاریخ 10 لغایت 12 شهریور ماه جاری عازم سفر به سه کشور اروپایی بلژیک، لوگزاموبرگ و ایتالیا شد. دکتر عراقچی و دکتر روانچی معاونین بین الملل و اروپا - امریکا وزیر نیز ایشان را همراهی می کردند. ایشان جدای از سه کشور اروپایی فوق بخصوص با مقامات اتحادیه و پارلمان اروپایی در بروکسل دیدار و گفتگو داشتند. این سفر رسمی در مقطع زمانی فوق حائز اهمیت بسیاری است. بنظر می رسد در این سفر سه محور عمده در مذاکرات هیات ایرانی با طرفین اروپایی مطرح بوده است. قطعا پیگیری موضوعات مربوط به پرونده هسته ای ایران و ادامه رایزنی ها برای رسیدن به توافق جامع یکی از مهمترین محورها و شاید هم اصلی ترین موضوع گفتگوهای طرفین بوده است. نشست های دوره ای دکتر ظریف با خانم کاترین اشتون رییس دیپلماسی اروپایی به نقطه ای رسیده که همگان انتظار رسیدن به یک راه حل نهایی دارند. خانم اشتون از طرف شورای امنیت سازمان ملل نمایندگی گروه 1+5 در گفتگوها پیرامون پرونده هسته ای با جمهوری اسلامی ایران را بعهده دارد. نقش ایشان بلحاظ هماهنگی و نزدیک کردن دیدگاه های کشورهای اروپایی، گروه غرب با روسیه و چین و نهایتا با طرف ایرانی از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است.
از طرفی تبادل نظر پیرامون همکاری های دوجانبه ایران و اتحادیه اروپایی در شرایط کنونی اهمیت فوق العاده ای دارد. طرفین بعداز چند سال تجربه رکود سنگین در روابط و فریز شدن مناسبات سیاسی دیپلماتیک و حتی همکاری های اقتصادی خود را آماده ورود به دور جدیدی از همکاری ها می کنند. همکاری های که طی سالهای گذشته با موانع و چالش های بسیار زیادی روبرو شد و دیوار بی اعتمادی ارتفاع زیادی گرفت. و اما اینک فضای سیاسی روابط متحول شده و ذهنیت ها برای باز تعریف روابط و آغاز دور جدید از مناسبات گسترده تر فراهم شده است.
تحولات منطقه ای یکی از موضوعات مهم در گفتگوهای بین ایران و مقامات اروپایی است. در مذاکرات بین دکتر ظریف با مقامات اروپایی، تبادل نظر نسبت به قدرت گیری گروه های تروریتسی چون داعش، القائده و ... در سوریه و عراق، و همچنین شرایط جدید در اوکراین.... مورد بحث و تبادل نظر طرفین بوده است. قدرت یابی گروه تروریستی داعش در شامات (عراق و سوریه) اهمیت همکاری با جمهوری اسلامی را برای کشورهای غربی و اروپایی بیشتر از هر زمانی برجسته کرده است. این مسائل بار دیگر اهمیت قدرت منطقه ای ایران را در نزد اروپاییان برجسته می سازد.
دیدارهای دکتر ظریف با مقامات عالیرتبه اروپایی طیف بسیار گسترده ای را در بر می گیرد و اهمیت زیادی دارد. دکتر ظریف در این سفر سه روزه رسمی با خانم کاترین اشتون نماینده عالی شورا و باصطلاح وزیر خارجه مشترک اروپایی، هرمان وان رمپوی رئیس شورای اروپا، مارتین شولتز رییس سوسیالیست پارلمان اروپایی، المار بروک رییس کمیسیون سیاست خارجی امنیتی پارلمان اروپا، همچنین رییس پارلمان بلژیک، وزیر امور خارجه بلژیک، وزیر امور خارجه لوگزامبورگ دیدارهای جداگانه داشت و شامگاه سه شنبه راهی رم پایتخت ایتالیا شد. ایتالیا در شش ماه جاری میلادی و تا پایان دسامبر آینده ریاست دوره ای شش ماه اتحادیه اروپایی را بعهده دارد. این در حالی است که وزیر امور خارجه ایتالیا خانم فدریکا موگرینی جدای از ریاست شورای وزیران اتحادیه اروپایی در این شش ماه، اخیرا از سوی سران اتحادیه اروپایی به جانشینی خانم اشتون انتخاب شده است و از ماه نوامبر رسما کار خود بعنوان رییس دیپلماسی اروپایی را آغاز می کند. وی همواره در جهت حل مساله هسته ای ایران ابراز خوشبینی کرده و معتقد است پس از دستیابی به یک توافق نهایی، اوضاع در منطقه خاورمیانه نیز تغییر خواهد کرد. بطور کلی، ایتالیا از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپایی است که بطور سنتی دیدگاه مثبت تری نسبت به ایران و ارتقاء روابط با جمهوری اسلامی ایران دارد.
طیف وسیع دیدارها و مذاکرات صورت گرفته بیانگر اهمیتی است که هر دو طرف مایلند به روابط فیمابین خود و حل وفصل قضیه هسته ای بدهند. این سفر که در پاسخ به سفر اسفندا ماه گذشته خانم اشتون به ایران است بنوعی نقطه عطفی در مناسبات جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپایی طی سال های اخیر است. شرایط سیاسی روابط ایران و اروپا اینک تغییر یافته است. ما اینک و هر روز شاهد عزیمت یک هیات بلند پایه سیاسی، اقتصادی - تجاری و یا پارلمانی از کشورهای اروپایی به ایران هستیم و یا هیات هایی از ایران عازم کشورهای اروپایی می شوند.
البته خاطر نشان می شود در روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپایی موانع و اختلافات زیادی نیز وجود دارد که باید در مذاکرات فیمابین حل و فصل شود و البته به مقدار زیادی منوط به حل و فصل نهایی مسئله هسته ای است. توسعه روابط با اتحادیه اروپائی چندان سهل و آسان نیست و یک فرایند دقیق و همه جانبه و در طول زمان خواهد بود که در این فرایند، اعتمادسازی اهمیت بسیار زیادی دارد و این در حالی است که اساسا زمینه های مشترک و مورد علاقه طرفین برای همکاری ها بسیار بیشتر از زمینه های اختلاف برانگیز است. با نگاهی مثبت به فضای ایجاد شده کنونی بنظر می رسد برغم برخی اختلافات، شرایط بیشتر از هر زمانی برای رایزنی، همکاری و تعامل سازنده بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی فراهم آمده است.
استاد دانشگاه و پژوهشگر ارشد مطالعات اروپا
30849
نظر شما