شاید کم نباشند تحلیل گرانی که در یک خطای محاسباتی استراتژیک معتقدند اختلافات روسیه با اروپا و ایالات متحده بر سر اوکراین ممکن است بتواند به تقویت موضع تهران در مذاکرات هسته ای کمک کند. اما این عده فراموش کرده اند نه تنها ریابکف مذاکره کننده ارشد روس در مذاکرات 1+5 بلکه لاروف وزیر خارجه روسیه دستکم دو بار طی ماه های ژوئن و جولای تاکید داشتند موضوع اوکراین هیچ تاثیری بر روند مذاکرات اتمی ایران نخواهد داشت

اينكه آياتهران و مسكو بالقوه مي توانند به متحداني استراتژيك  تبديل شوند ؟يا صرفا به لحاظ تاريخي و موقعيت ژئو پوليتيكي به گونه اي محتاط و ضرورتي،مجبور به همزيستي مسالمت آميز با يكديگر هستند؟بسته به اينكه در مسكو،تهران يا يكي از پايتخت هاي غربي باشيد پاسخ متفاوت است. ولي پاسخ هرچه باشد يك نكته قطعي ست. نگاه اين دو به يكديگر از كيفيت يكساني نسبت هم برخوردار نيست.در واقع مشكل بتوان پذيرفت از ديد مسكو روابط با تهران داراي همان اهميتي است كه تهران براي چنين روابطي ممكن است به آن قائل باشد ،والبته بالعكس.
مسئله اصلي در روابط ايران و روسيه از ديد كارشناسان سياست خارجي اكنون اين است كه ظرفيت روابط و منافع مشترك دو كشور تا چه حد داراي آن قابليت خواهد بود تا بتواند از اين دو ،متحداني وفاداردر عرصه بين المللي بوجود بياورد. ظريف در مسكو طي مصاحبه ي مشترك مطبوعاتي خود با لاروف، صرفا آنچه را كه "نگاه هاي مشترك راهبردي دو كشور " خواند به خبرنگاران گوشزد كرد . اين اگرچه عبارت  بسيار مهمي در عرف ديپلماتيك تلقي مي شود اما معتقدم او زيركانه از هيچ واژه اي كه منعكس كننده وجود يا ايجاد اتحادي استراتژيك كشورش  با روسيه باشد استفاده نكرد.شايد وزير خارجه ايران به خوبي متوجه اين نكته بود ماهيت روابط دو كشور مستقل از اينكه سرنوشت مناسبات روسيه با اروپا و ايالات متحده بر سر بحران اوكراين به كجا ختم خواهد شد، در ذات خود داراي آن ظرفيت و قابليت پايدار نيست تا قادر باشد ازآنها در بلند مدت متحداني استراتژيك و وفادار بوجود بياورد.اين كاملا نكته درستي ست كه بحران خونين و ويرانگر اوكراين ومتعاقبا رفتار خشن روسيه در حوزه اروپاي شرقي و حتي آسياي ميانه، كه موجي از نگراني هاي امنيتي و سياسي راموجب شده، كرملين را رودروي اروپا و ايالات متحده قرار داده است. اما اين روياروئي الزاما به معناي وجود زمينه اي براي ايجاد اتحاد استراتژيك دو كشور نيست.شايد كم نباشند تحليل گراني كه در يك خطاي استراتژيك محاسباتي معتقدند اختلافات روسيه با اروپا و ايالات متحده بر سر اوكراين ممكن است بتواند به تقويت موضع تهران در مذاكرات هسته اي كمك كند. اما اين عده فراموش كرده اند نه تنها ريابكف مذاكره كننده ارشد روس در مذاكرات 1+5 بلكه لاروف وزير خارجه روسيه دستكم دو بار طي ماه هاي ژوئن و جولاي تاكيد داشتند موضوع اوكراين هيچ تاثيري بر روند مذاكرات اتمي ايران نخواهد داشت. جين ساكي سخنگوي وزارتخارجه ايالات متحده نيز در همين زمان تاكيد كرد روسيه به طرف هاي مذاكره كننده با ايران در 1+5 اطمينان هاي لازم را داده است.روسيه اكنون و عميقا خود را درگير بحراني سخت كرده و شرايط نشان ميدهد اگر هم بخواهد به اين سادگي قادربه عقب نشيني از آن نيست.در حال حاضر مشخص شده دليل مسكو براي به بحران كشاندن اوكراين و تجزيه اين كشور به لحاظ اخلاقي چندان اقدامي قابل دفاع و درست نبوده ،مطلقا،ونتيجه آن تنها به مخاطره افكندن امنيت بين المللي بوده است. صرف تكيه بر حمايت نظامي ،لجستيگي و تبليغاتي  از كساني كه كرملين آنها را روس تبارهاي شرق اوكراين ميخواند در شرايط كنوني به اين نگراني هاي جدي درساير مناطق اروپاي شرقي و آسياي ميانه كه داراي جمعيت زيادي از روس تبارها هستند دامن زده "كه حاكميت سياسي و ارضي آنها در آينده تا چه حد مي تواند از سوي مسكو با بهانه هاي مشابهي مورد تهديد قرار گيرد".اشتباه مسكو شايد اين باشد تصور ميكند مجازات ها و تحريم هاي اقتصادي نهايت روياروئي غرب با تصميمات كرملين خواهد بود.اما اگر هم اينگونه مي انديشد -  ظاهر به اشتباه غير از اين نمي انديشد-در اثباتي ترين حالت چنين تصوري تنها به نزديك شدن متحدان غرب درميان پايتخت هاي اروپاي شرقي و بعضي كشورهاي آسياي ميانه به ناتو منجر خواهد شد .ناتو و سازمان امنيت و همكاري اروپا هم طبيعتا و ضرورتا در قبال رفتار كرملين  موضع سخت تري اتخاذ خواهند كرد.يعني همان تصميمي كه اوكراين امروز به آن مي انديشد و ليتواني همسايه روسيه از آن حمايت جدي كرده است.به هر صورت صلح جهاني با مخاطره جدي روبرو شده است.
در چنين بحران جدي و خطر ناكي ست(از نوع بحران هاي دوران جنگ سرد) كه موضوع مناسبات تهران با مسكو مي توانداز جنبه منافع و امنيت ملي ايران با اهميت مضاعف مورد توجه و ارزيابي قرار گيرد.اين كه تهران در بحراني اينچنين آيا قادر است ميان روسيه و غرب قرار گرفته و منافع خود را به دست آورد؟ سوالي است پر ابهام  و دستگاه ديپلماسي ايران بايد به آن پاسخ دهد.اما اگر تجربه تاريخي و سياسي حتي نه چندان دورمي تواند به عنوان بخشي از ديپلماسي  منافعي مورد توجه باشد(كه نمي تواند نباشد) پس يافتن پاسخي روشن در اين زمينه كارچندان دشوار ي نيست. matinmos@gmail.com

 

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 372997

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
5 + 13 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 8
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۱۷:۳۰ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۹
    22 5
    يادمان نرود كه روسيه دشمن ايران است و نه رقيب . مخصوصا" كه تفكرات ديكتاتور مابانه پوتين بر اين كشور حكومت مي كند ، اتفاقآ"‌اگر قرار باشد اين بحرانها براي ما نفعي داشته باشد آن منافع در دوري كردن از روسيه شكل مي گيرد
  • بی نام A1 ۱۸:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۹
    6 2
    با این حساب معلوم شد که از تنور اختلافات روسیه با اروپا و آمریکا بر سر اوکراین و یاهر جای دیگر تکه نانی برای ایران بیرون نمی آید
  • بی نام A1 ۰۴:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۰
    10 6
    اسم روسیه باعث میشه حالت تهوع مفرط بهم دست بده حتی بیشتر از اسرائیل. مطمئنم تمام بد بختی های خاورمیانه زیر سر این روسیه است
  • تنهادرخانه IR ۰۴:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۰
    8 7
    برای من خیلی عجیبه با اینهمه سابقه بد کشور روسیه درتاریخ ماازجداکردن بخش زیادی ازکشوردرعهدنامه ترکمانچای وگلستان...تا به توپ بستن مجلس وجریان پیشه وری درآذربایجان چرا هیچوقت هیچ سیاستمداری درجمهوری اسلامی موضع خاصی نسبت به این رویدادهای تاریخی که بی شک تاثیرعمده ای درحال وروز فعلی ما داشته نمی گیره وبه هرنحوی باز می خوان غش کنن توبغل رفیق پوتینآقای روحانی ما به هزار امید به شما رای دادیم...
  • رامین IR ۰۶:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۰
    10 3
    به نظرمن نبایدبه روسیه اعتمادکنیم .همین روسیه بودکه نصف ایران را ازایران جداکرد.ازدامن امریکادرامدیم ونبایددردامن روسیه بیفتیم.چون روسیه هزاران بارازامریکاخطرناکتراست
  • بی نام A1 ۱۲:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۰
    4 8
    روسیه دشمن ایران نیست البته دوست یا همکار استراتژیک هم نیست
  • بی نام IR ۱۸:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۱
    3 8
    به طور طبیعی کسی که در برابر زورگویی های علنی آمریکا میایستد و نوکر نیست ، دوست داشتنی است
  • بی نام A1 ۱۰:۳۶ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۳
    3 5
    اینهمه خبر بر ضد روسیه برای چیست؟ ایا فقط به خاطر این نیست که روسیه قدرت بزرگی است که حاضر نیست تن به نوکری امریکا و بقیه قدرت های فاشیستی جهان بدهد؟ دوستانی که میگویند چرا میگویی فاشیست به سخن فاشیست های کودتاچی روی کار امده در اکراین توجه کنند که رسمن اعلام کرده اند خاهان نسل کشی روس تبارهای اکراین هستند و در عمل هم تاکنون مردم زیادی از روس تبارها را به خاک و خون کشیده اند و اگر روسیه جلوی این فاشیست ها نیاستد چه کسی بایستد؟ کاش عشق به امریکای زورگو اینقدر چشمانمان را نبسته بود که حقیقتی به این اشکاری را هم نبینیم کاش