وقتی نماینده منتسب به پایداری می گوید یک مهره نظام سوزانده شد/ ادب مرد به ز دولت اوست

رضا فرجی‌دانا در شرایطی 145 رای مخالف گرفت و از وزارت علوم افتاد که بحث استیضاح او در امتداد حرف‌های تند رئیس‌جمهور حسن روحانی از منتقدان مذاکره‌، بحثی داغ بود. دعوای بین آنها که می‌گویند روحانی و تیمش باید چون احمدی‌نژاد بی‌پروا باشند و افشاگر، چون گروه منتقد تندرو فقط این ادبیات را برمی‌تابد و آنها که هنوز شعارشان این است که: «‌ادب مرد به ز دولت اوست.» آنها که چون محمد قوچانی، روزنامه‌نگار و عضو هیئت‌ مرکزی حزب کارگزاران، محمد روحانی را برای اقتدار کلامی‌اش در تاختن به منتقدان می‌پسندند و آنها که ایراد می‌گیرند و این ادبیات را گام برداشتن به سمت 8 سالی می‌دانند که باید از آن دور شد. دفاع رضا فرجی‌دانا در روز استیضاح در صحن علنی مجلس، طوری بود که هم نادران و هم نوباوه در زمان انتقاد‌، ادبیاتش را تقدیر کنند اما دستاویزشان لیستی باشد که هیچگاه رسما منتشر نشد. لیستی 3 هزار نفره که وزیر در جلسه دفاع گفت با در نظر گرفتن همه حداقل‌ها‌، 760 نفرش حق تحصیل رایگان را نداشته‌اند. اما او اسمی نیاورد و ادبیاتش افشاگر نبود. اتفاقی که سرانجامش رای عدم‌اعتماد و خداحافظی با وزارتخانه بود. او در روزی که خیلی از مردم گوش‌هایشان را به رادیو چسبانده بودند و تشنه شنیدن اسم‌هایی بودند که می‌توانست طومار بسیاری از مسئولان را در هم بپیچد، ایستاد‌، هیچ نگفت و البته رای نیاورد. البته این فضایی است که موافقان فرجی‌دانا تصویر می‌کنند، چون اسماعیل کوثری نماینده نزدیک به پایداری نظری خلاف با این را دارد‌:« شاید آنجا چیز خاصی نگفته باشد اما در هفته‌ای که گذشت حرف‌های زیادی زده شد‌. این ادبیات همراه شد با توهین و بردن آبروی خیلی‌ها. همین مسئله هم روی روند رای‌گیری اثر گذاشت. اگرچه در مسئله مربوط به بورسیه‌ها من هم می‌پذیرم که مشکلاتی وجود داشته است.»

کوثری که یکی از منتقدان وزیر علوم بوده معتقد است اتخاذ رفتار تهاجمی حتی شرایط را برای فراجی دانا بدتر می‌کرده. این نظری است که سید مهدی هاشمی دیگر عضو نزدیک به جبهه پایداری و نماینده مردم تهران هم با آن موافق است. اگرچه شاید انتظار چنین برخورد به دور از تنشی را از وزیر علوم پیشین نداشته است. او به تماشاگران امروز می‌گوید: «یکی از جلسات منطقی و قانونی که در مجلس برگزار شد، جلسه امروز - چهارشنبه هفته گذشته- بود‌. به هر حال با توجه به سابقه‌ای که وجود داشت به‌رغم اینکه پیشینه خوبی در جلسات استیضاح نداشتیم و گفتمان‌های قبل از همین استیضاح هم خیلی مناسب نبود، اما جلسه امروز با گفتمان مناسبی بود و در شان نظام جمهوری اسلامی برگزار شد‌. البته شاید اگر این ادبیات حاکم نبود تعداد موافقان استیضاح بیشتر می‌شد و مخالفان کمتر. اگر توانستند جلسه را منطقی پیش ببرند‌، به خاطر گفتمان منطقی طرفین بود. هم موافقان و مخالفان، هم خود آقای وزیر‌.»

هاشمی البته آنچه رخ داده و افتادن این وزیر علمی از وزارت علوم را یک بازی «باخت‌- باخت» برای مجلس و دولت می‌داند و می‌گوید: «‌در مجموع این استیضاح ، برایمان بازی باخت‌-‌باخت بود. ما داریم فرصت‌سوزی می‌کنیم‌. امروز یکی از سرمایه‌های نظام را هزینه کردیم‌. حتما و قطعا مجلس می‌توانست با یکسری اقدامات پیشگیرانه و دقت بیشتر کاری کند که این وضعیت در وزارت علوم پیش نیاید‌. دولت و شخص وزیر هم به طور متقابل می‌توانستند جلوی این اتفاق را بگیرند.»

اما در سوی مقابل فضای رسانه‌های مجازی پر است از کامنت‌هایی درباره اخلاق‌گرایی فرجی‌دانا. او که برای ماندن از دایره ادب خارج نشد تا حتی یکی از لیدرهای جریان پایداری بگوید رفتنش سوزاندن یکی از سرمایه‌های نظام بود. احمد پورنجاتی‌، فعال سیاسی در صفحه فیسبوک خود به دفاع از فرجی‌دانا پرداخته‌. او که پیشتر در یادداشتی‌، دفاع محمد قوچانی از ادبیات تند رئیس‌جمهور‌، حسن روحانی را هم نقد کرده بود‌، با حمایت از جنس سخنان فرجی‌دانا می‌نویسد: «‌به نظر من آنچه در جلسه استیضاح جناب دکتر فرجی‌دانا گذشت، آینه‌ای تمام‌نما از دو گونه نگرش، اندیشه، اخلاق و خط مشی و کنشگری در عرصه عمومی و سیاست‌ورزی معطوف به قدرت بود.

هم سخنان و به اصطلاح مستندات کذایی موافقان استیضاح و هم سخنان و مستندات شخص وزیر محترم، می‌تواند به مثابه یک «سند مقایسه تاریخی» برای افکار عمومی جامعه باشد. به ویژه برای اکثریتی که خرداد 92 آشکارا به جریان بنیادگرا- که هر روز پرده‌ای تازه از خرابکاری‌های دوران سیطره‌اش پس می‌رود- دست رد زده است! پیشنهاد می‌کنم متن کامل سخنان دو طرف را با نام و نشان و تصویر مبارک اشخاص‌، البته همراه مستندات‌، به صورت یک ضمیمه مستقل همرا‌ه نشریه‌تان منتشر کنید. برای فردای نزدیک و فرداهای اندکی دور‌تر، بسی سودمند است!»

او تنها حامی سخنان فرجی‌دانا نیست. محمد سلطانی‌فر استاد روزنامه‌نگاری و فعال سیاسی نزدیک به دولت روحانی هم در دفاع از این ادبیات می‌گوید: «اصلا در شان شخصیتی مثل فرجی‌دانا نبود که بخواهد با ادبیات«بگم»‌،«بگم» به مصاف منتقدانش برود. آن ادبیات مختص آدم‌هایی از آن جنس است. فرجی‌‌دانا آدمی نیست که ارزش‌ها را زیر پا بگذارد و از دایره ادبیات خارج شود، آدمی که دست به افشاگری به دور از دایره اخلاق بزند چون به حیات بعد از دنیا اعتقاد دارد.» سلطانی‌فر در پایان جمله‌ای را می‌گوید که در سپهر سیاسی ایران معنای متفاوتی پیدا کرده. این جمله تاریخی و آشنا که گویی قرار است عصاره آن چیزی باشد که در روز چهارشنبه و با استیضاح وزیر علوم روی داد: « ادب مرد به ز دولت اوست.»

منبع: هفته نامه تماشاگران امروز