سید حسن خمینی: مساله فرار مغزها موضوعی تکان دهنده است

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی گفت: باید در آموزش و پرورش و آموزش عالی، شجاعت آموزشی وجود داشته باشد چرا که هر زمان این بُعد در جوامع تقویت شده، آن جوامع بالنده بوده‌اند.

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در دیدار با مدیران و مسوولان ادارات مشارکت های مردمی آموزش و پرورش کشور ضمن گرامیداشت یاد و نام امام و شهدای آموزش و پرورش که روز گذشته( 27 مرداد) در حرم مطهر امام خمینی برگزار شد، گفت: مهاجرت نخبگان و فرار مغزها از نظر اخلاقی موضوعی مورد سوال است. کسی که در جامعه ای درس می خواند و رشد می کند، باید بداند که رفتن و بازنگشتن به آن جامعه نوعی ادا نکردن دین است.

او گفت: مرحوم شیخ مفید در کتاب امالی خود روایتی از حضرت علی بن ابیطالب نقل می کند با عنوان: « ما اخذ الله میثاقاً من أهل الجهل بطلب العلم حتی أخذ میثاقاً من أهل العلم ببیان العلم للجهال، لأن العلم کان قبل الجهل» خداوند از جاهلان پیمان نگرفت تا علم بیاموزند مگر اینکه قبل از آن از علما پیمان گرفته باشد که به آنان علم بیاموزند. چون علم قبل از جهل آمده است. اگر جاهل ها موظفند که از عالمان علم بیاموزند، قبل از آنها عالمان مامور به آموختن علم به آنان شده اند.

سید حسن خمینی گفت: خداوند از ابتدا علم را برای گروه اولیه انسانها و مخلوقات نهادینه کرده، اما این علم بعدها به دست فراموشی سپرده شده است، بنابراین هر علمی که می آموزیم، قبلا در دل کسی و در لوحی محفوظ بوده است.

یادگار امام ادامه داد: از حضرت علی(ع) نقل می کنند که اگر در جامعه ای جهل گسترش داشته باشد، دو گروه مقصرند. اولین گروه جاهلان هستند که به دنبال آموختن علم نرفته اند. دومین گروه، خود عالمان هستند که نادانان، بی سوادان و جاهلان را مورد تعلیم قرار نداده اند. به حکم روایات باسوادها و علما قبل از بی سوادان و نادانان مقصر هستند.

او گفت: در کنزالعمال از رسول اکرم (ص) روایت شده است:«کاتم العلم یلعنه کل شی حتّی الحوت فی البحر و الطّیر فی السّماء» به این معنی که کسی که علمی دارد و آن را پنهان می کند مورد لعن هر چیزی قرار می گیرد؛ از ماهی دریا گرفته تا پرندگان آسمان. لعن ماهی و مرغ هوا می تواند معانی مختلفی داشته باشد؛ یکی اینکه جهل و بی علمی باعث جهالتی می شود که در آن به محیط زیست بی توجهی می شود و موجب تخریب آن می شود و کل موجودات از تخریب آن آسیب می بینند.

سید حسن خمینی در ادامه با اشاره به همگانی بودن وظیفه آموزش گفت: به حکم امیر المومنین همه در تعلیم علم و دانش وظیفه ای بر عهده دارند. آموزش تنها وظیفه دولت نیست. هر کسی به اندازه ای که آموخته به همان اندازه وظیفه تعلیم آن را دارد.

او ادامه داد: تفاوت پیامبران و نوابغ در این است که پیامبران در جوامعی ظهور پیدا می کنند که آن جوامع رو به اضمحلال‌اند. اما نوابغ و دانشمندان و نخبگان در جوامع رو به کمال و ترقی رشد کرده و به وجود می آیند. این جوامع هستند که مدیون پیامبرانند. ولی در رابطه بین جامعه و دانشمندان، این دانشمندان، نخبگان و نوابغ هستند که مدیون جوامع خود هستند. هیچ گاه ابن سینا و انیشتین در جوامع بدوی و عقب مانده شکل نمی گیرند. این نوابغ و دانشمندان هستند که پا روی شانه های تک تک مردم می گذارند و رشد می کنند. حتی رفتگر خیابان هم در تعالی و رشد آن دانشمند مؤثر و تاثیرگذار بوده است. نخبه و دانشمند، چون مدیون جامعه خود است باید دین خود را نسبت به جامعه ادا کند.

یادگار امام با طرح مساله فرار مغزها گفت: مهاجرت نخبگان و فرار مغزها از نظر اخلاقی موضوع مورد سوالی است. کسی که در جامعه ای درس می خواند و رشد می کند، باید بداند که محصول کدام جامعه است. باید بداند که رفتن و بازنگشتن به آن جامعه نوعی ادا نکردن دین است. مساله فرار مغزها موضوعی تکان دهنده است. کشورهای توسعه یافته از راه جذب نخبگانِ سایر کشورها، درآمد میلیاردی کسب می کنند. باید زمینه های مهاجرت نخبگان مورد بررسی قرار گرفته و برطرف شود.

او گفت: با توجه به آمار، از 20 پزشک تربیت شده در برخی کشورها 19 نفر می روند و تنها یک پزشک به جامعه ای که در آن رشد کرده است خدمت می کند.

سید حسن خمینی با تاکید بر جایگاه علم در دین ادامه داد: از امام باقر(ع) روایتی داریم که می گوید:« جایگاه یک عالم از هزار عابد برتر است» و در روایتی دیگر عالم، هفتاد هزار برابر والاتر از عابد محسوب می شود. علم نیاز به شجاعت دارد. عالم باید فضای لازم را برای تحقیق و پژوهش داشته باشد.

یادگار امام درباره اهمیت شجاعت در علم اندوزی گفت: مقام معظم رهبری بحث کرسی های آزاد اندیشی را سالها است که مطرح کرده اند، اما متأسفانه به فراموشی سپرده شده است. باید در آموزش و پرورش شجاعت بیان علمی وجود داشته باشد. در روایت آمده است که نشناسیم کسی از شما را که علمی را بشناسد و از ترس مردم آن را بیان نکند و نگوید. موضوع کرسی های آزاد اندیشی باید از همه جهات مورد توجه قرار گیرد. ما نباید در این کرسی ها مسائل مطرح شده را منحصر به موضوعاتی خاص نکنیم، چرا که طرح چنین موضوعاتی هرگز موجب آزاد اندیشی و بالندگی و باروری نمی شود.

او در پایان گفت: باید در آموزش و پرورش و آموزش عالی، شجاعت آموزشی وجود داشته باشد چرا که هر زمان این بُعد در جوامع تقویت شده، آن جوامع بالنده بوده اند. بُعد دوم علم امکانات است، بنابراین همه ما موظفیم در ترویج علم در جامعه مشارکت داشته باشیم.

گفتنی است در ابتدای مراسم، مرضیه گرد، معاون وزیر آموزش پرورش و رییس سازمان مدارس غیردولتی، توسعه مشارکت های مردمی و خانواده گفت: پیام امام خمینی این بود که به مردمی که می خواهند خودشان مدارس را اداره کنند کمک کنید و جلو پای آنان سنگ اندازی نکنید. اکنون بسیاری از نخبگان ما از همین مدارس غیردولتی فارغ التحصیل می شوند.

او گفت: بیش از یک میلیون دانش آموز تحت آموزش مدارس غیر دولتی هستند. این تعداد از دانش آموزان در بیش از 12 هزار مرکز آموزشی تحصیل می کنند. در کشور 1700 مدرسه راه دور و 1600 مدرسه هیأت امنایی و 697 شورای آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند.

45231