آرای کردهای ترکیه که نزدیک به هفت میلیون برآورده می شوند، تبدیل به پلی واقعی برای فردی خواهد شد که از روی آن به عنوان رئیس جمهوری جدید ترکیه عبور و قدم در کاخ “چانکایا” خواهد گذاشت.

مقدمه

تقریبا از ابتدای دوره سوم نخست وزیری رجب طیب اردوغان در ترکیه به دلیل تلاش وی در راستای تحقق برخی اصلاحات در داخل نامزدی وی برای پست ریاست جمهوری قابل پیش بینی بود. هر چند که وی در جهت تقویت جایگاه ریاست جمهوری، موفق به انجام همه آنچه که مدنظر داشت نشد، اما بخش قابل توجهی از اصلاحات مدنظرش را جامه عمل پوشاند. از جمله اینکه انتخاب رییس جمهور را از وضعیت دو درجه ای خارج و آن را از طریق تصویب قانونی در مجلس و برگزاری رفراندومی در ترکیه به یک درجه ای تبدیل کرد. بدین معنی که پیشتر مردم نمایندگان پارلمان را برمی گزیدند و سپس نمایندگان مجلس هم رییس جمهور را برمی گزید.

با اصلاحات صورت گرفته مردم برای اولین بار از زمان تاسیس ترکیه با رأی مستقیم و انداختن رای در صندوق آراء، رییس جمهورشان را انتخاب خواهند کرد.این اقدام اصلاحی که در سال۲۰۰۷ صورت گرفت، در واقع گام اول در تبدیل نظام پارلمانی به نظام ریاستی در این کشور محسوب میشود. گام دوم در این راستا افزایش اختیارات رییس جمهور بود که اردوغان به دلیل نداشتن دو سوم آراء نمایندگان مجلس موفق به تصویب آن نشد. در حال حاضر مقام ریاست جمهوری در ترکیه تاحدود زیادی تشریفاتی است و به همین دلیل اردوغان و حزبش در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ مساعی خود را در راستای کسب دو سوم کرسیهای مجلس و افزایش اختیارات رییس جمهور مصروف خواهند نمود. در واقع معرفی اردوغان ازسوی حزب حاکم عدالت و توسعه بعنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری که در ۱۹ مرداد برگزار خواهد شد پروژه ای بود که حداقل از ۴ سال پیش شروع شده بود و اعلام این نامزدی نقطه شروع اجرای این پروژه است.

شناخت اردوغان
رجب طیب اردوغان شخصیتی کاریزما، پوپولیست، رئالیست پراگماتیست، ناطق و پرنفوذ و از پایگاه مردمی موثر، توان مدیریتی قوی و تیم توانمندی هم در زمینه های مختلف برخوردار و در نهایت اینکه مرد بحران هاست. البته او مخالفانی دارد و احزاب جمهوری خواه خلق، حرکت ملی و صلح و دموکراسی (دموکراتیک خلق) در صدر مخالفان او قرار دارند، اما همین مخالفان نتوانستند بر حزب اردوغان و خود او در انتخابات شهرداریها غلبه کنند و حزب عدالت و توسعه برغم بحرانهای ناشی از قاضی پارک ، فساد مالی و مسایل سوریه حتی ۴ درصد هم بیشتر نسبت به دوره قبل رأی نصیب خود نمود.

موقعیت اردوغان در جامعه ترکیه
حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری اردوغان هم اکنون در پارلمان و در شوراهای شهر اکثریت را در دست دارد و امیدوار است با کسب پیروزی اردوغان برنامه خود برای تداوم ریاست بر ترکیه را تا زمان جشن یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه در سال ۲۰۲۳ ، ادامه دهد.

نظرسنجی های انتخاباتی حاکی است اردوغان بیشترین محبوبیت را در بین افکار عمومی ترکیه از میان دو نامزد عمده رقیب دیگر یعنی احسان اوغلو و صلاح الدین دمیر تاش (نامزد مورد حمایت کردها)دارد. با توجه به این که اردوغان در میان ترکیه ای های خارج از کشور که ۴ درصد آراء از آن آنهاست نیز محبوبیت فراوانی دارد، میزان رأی آنان، می تواند معادلات را تغییر دهد و بعید نیست که تاثیر این رقم، اردوغان را به نتیجه ی نهایی بیش از ۵۰ درصد آراء برساند. هر چند که برخی نظر سنجیها هم نشان می دهد که اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری آتی این کشور ۴۱ درصد آراء را به خود اختصاص می دهد و انتخابات به مرحله دوم کشیده می شود، اما به نظر نمیرسد با واقعیات پیش رو مطابقت داشته باشد.

موقعیت کردها و دمیرتاش

حزب مخالف کردگرای صلح و دموکراسی سابق که اینک بنام حزب دموکراتیک خلق خوانده میشود یکی از رهبران خود یعنی صلاح الدین دمیرتاش را نامزد انتخابات ریاست جمهوری کرده است. هر چند که دمیرتاش از پیش می داند که پیروزی اش در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ترکیه محال است، اما همزمان این را نیز می داند که آرای کردها تاثیرگذار بوده و احتمال دارد سرنوشت ساز باشند به ویژه در صورتی که شرایط به گونه ای پیش رفت که انتخابات به دور دوم کشیده شود و دست آنها را برای ائتلاف با نامزدهای به دوردوم رسیده و بازی با این کارت جهت دریافت امتیاز بیشتر بازتر نگه میدارد.

البته کردهای ترکیه به احزاب مخالف این کشور اعتماد چندانی ندارند، به ویژه به "حزب حرکت ملی" که مسئله کردها را کاملا انکار می کند و ایدئولوژی خود را تا حد افراط گرایی بر اساس نژاد ترک بنا نهاده است و"حزب جمهوری خواه خلق" نیز که نمایانگر میراث "مصطفی کمال آتاتورک" می باشد، همان حزبی است که با فرمانبرداری از نهاد نظامی، در طول تاریخ خود سیاست کنار زدن و انکار در حق کردها را درپیش گرفت. اما از نظر کردهای ترکیه، "رجب طیب اردوغان" با وجود آنکه تاکنون گام های بزرگ و محسوسی جهت حل و فصل مسئله آنها برنداشته، ولی همچنان تنها فردی است که می تواند این مسئله را حل و فصل کند، بنابراین کردها بر این باورند که آرای آنها در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، اهرم فشار و کارت بازی موثری جهت وادار ساختن نخست وزیر کنونی ترکیه به برداشتن گام های واقعی جهت حل و فصل مسئله کردها به صورت مسالمت آمیز با ادامه راهی که از چندسال پپیش آغاز نموده، محسوب میشود.

رجب طیب اردوغان نیز به خوبی می داند که دستیابی به آرای کردهای ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در این کشور، بدون هزینه و امتیازدهی نخواهد بود و بر همین اساس نیز، می توان ارائه پیش نویس طرح حل و فصل مسالمت آمیز مسئله کردهای ترکیه به پارلمان این کشور از سوی "حزب عدالت و توسعه" همزمان با آغاز ثبت نام از نامزدهای انتخابات مذکور را تفسیر کرد.

در واقع به گفته خود "عبدالله اوجالان"، پیش نویس طرح ارائه شده به پارلمان ترکیه، نقطه تحولی در حل و فصل مسالمت آمیز مسئله کردهای این کشور به شمار می آید، جایی که این برای نخستین بار است که به صورت قانونی راه گفت و گوی میان دولت ترکیه و "حزب کارگران کردستان" باز شده و این حزب به عنوان نماینده مذاکره کننده به نیابت از کردهای ترکیه به رسمیت شناخته می شود، آن هم پس از آنکه دولتمردان ترکیه در چنددهه اخیرپ.ک.ک را گروهی تروریستی خوانده و رهبر آن عبدالله اوجالان را نیز قاتل مادران و کودکان معرفی کرده است.
به این ترتیب می توان گفت، آرای کردهای ترکیه که نزدیک به هفت میلیون رای دهنده برآورده می شوند، تبدیل به پلی واقعی برای فردی خواهد شد که از روی آن به عنوان رئیس جمهوری جدید ترکیه عبور و قدم در کاخ "چانکایا" خواهد گذاشت. مخصوصا اینکه برخی نظرسنجیها نشان میدهد که رأی دمیرتاش از ۶ درصد به ۸ درصد رسیده است و آن دسته از علویان گله مند و ناخرسند و فاصله گرفته از حزب جمهوری خلق به علاوه ی آن دسته از چپ هایی که مرام چپ گرایانۀ حزب دموکراتیک خلق ها را می پسندند، رأی خود را به احتمال زیاد به نفع دمیرتاش به صندوق خواهندانداخت.

عامل نهایی در این رابطه آرای شهروندان ترکیه ای( اعم از ترک، کردو علوی) خارج از کشور است که در نتایج نهایی آراء تاثیرگذاراست. در واقع اگر صلاح الدین دمیرتاش بیش از ۱۰ درصد از آرای مردم را کسب کند، احتمال پیروزی اردوغان در دور نخست پایین می آید. آرای شهروندان خارج از کشور، ۴ درصد از کل آرای واجدین شرایط رای دادن است و آنان می توانند سرنوشت انتخابات را تغییر دهند. به همین دلایل در ماههای اخیر اردوغان با تلاشهایی که در مورد آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی و ارایه لایحه صلح با کردها به مجلس انجام داده درصدد برآمده است بر آراء عامه مردم ترکیه، بویژه کردها و اتباع ترکیه در خارج ازکشور که رقم قابل توجهی است به نفع خود تاثیر بگذارد. هر چند که این اقدامات وی به دلیل برخورداری از رویکردی ابزاری مورد اعتراض وانتقاد رقبا ومخالفان وی واقع شده است.

ارزیابی تحولات در آستانه انتخابات

برغم اینکه مخالفان از هر گونه تلاش جهت تخریب و تضعیف اردوغان استفاده کرده و خواهند کرد اما به احتمال قریب به یقین پیروزی با نامزد حزب عدالت و توسعه خواهد بود. مهم این است که در ترکیه آزادی بیان و ابزارهای رسانه ای اینترنتی، صوتی و تصویری و کاغذی کافی برای آن وجود دارد و مخالفان بصورت کامل از این امکانات استفاده کرده و با انتقادهای کوبنده پیامشان را به مردم می رسانند و انتخابات با نظارت ناظران داخلی وخارجی تا حدود زیادی بصورت سالم برگزار میشود و مورد تایید همه نامزدها، احزاب و ناظران بیطرف داخلی وخارجی قرارمی گیرد که پیروزی در چنین انتخاباتی لذت بخش است.

به این ترتیب می توان گفت اردوغان از جهات داخلی با مشکلی که بتواند مانع از رییس جمهور شدن او گردد مواجه نخواهد شد. از جهات خارجی نیز تحولات سوریه، عراق و مصر برغم اینکه اردوغان و دولتش زوایه هایی با آنها دارد موانع موثری که بتواند در برگزاری و نتیجه انتخابات اثر منفی بگذارد،  محسوب نمی شوند و تحولات برآمده از بحرانهای موجود در سوریه، عراق، مصر و فلسطین اشغالی که موجب بروز برخی نگرانیها و سرگرمیها برای دولت ترکیه شده اند تاثیری سلبی بر روند برگزاری انتخابات نخواهند گذاشت.
هر چند که عبدالله گل رییس جمهوری ترکیه اخیرا در سخنانی در شهر ˈ کرکلارلی ˈ با ابراز نگرانی از تحولات در عراق در پی اشغال شهر ˈموصلˈ دومین شهر بزرگ این کشور توسط گروه تروریستی داعش گفت: نخستین اولویت ما تامین امنیت ترکیه و سپس غلبه بر درگیری های منطقه ای است. عناصر داعش پس از اشغال کنسولگری ترکیه در شهر موصل ۴۹ نفر از دیپلمات ها و خانواده های آنان را به گروگان گرفته و به نقطه نامعلومی منتقل کردند. این عناصر تروریستی همچنین نزدیک به ۵۰ نفر از رانندگان ترک را به اسارت گرفته اند.که البته متعاقبا آزاد شدند و اسارت وآزادی آنها ازسوی برخی ناظران یک اقدام تاکتیکی جهت دورکردن تردیدها درمورد ارتباط ترکیه با عناصر داعش ارزیابی شد.
همچنین کم وکیف مناسبات آنکارا -واشنگتن که پس از ماجرای بحران فسادمالی دسامبر۲۰۱۳ به دلیل حضور فتح اله گولن در امریکا و حدس و گمانهایی درمورد دخالت امریکا در ماجرای مذکور دچار نشیب شده بود با اقدامی از سوی پلیس فدرال آمریکا (اف بی آی) علیه مدارس گولن موجب تلطیف این مناسبات گردید. بطوری که اف.بی .آی در اقدامی عجیب ۱۹ مدرسه از مجموع ۱۴۰ مدرسه ای که توسط فتح الله گولن در ایلنویز و ایندیانا را مورد بازرسی قرار داد. هر چند در گذشته مدارس گولن از سوی وزارت کار آمریکا مورد بازرسی قرار گرفته بود اما تقریبا این برای اولین بار است که اف بی آی به این مدارس حمله می کند. همچنین رجب طیب اردوغان سیزدهم تیر با جو بایدن معاون رئیس جمهور ایالات متحده امریکا یک گفتگوی تلفنی ۳۵ دقیقه ای انجام و موضوعات منطقه ای و در راس تحولات واقع در عراق و سوریه را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد. جو بایدن ضمن گفتن تبریک به اردوغان به مناسبت ماه مبارک رمضان، آزاد شدن رانندگان ترک ازسوی تروریستهای داعش را به عنوان یک
تحول خوشحال کننده ارزیابی کرد. اردوغان و بایدن ضمن اشاره به اهمیت همکاری مشترک ترکیه و امریکا در زمینه تحولات واقع در عراق و سوریه، در زمینه برقرار کردن تماس نزدیک در آینده به توافق رسیدند.

منتشر شده در سایت مرکز مطالعات صلح

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 366956

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 5 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 5
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۱۳:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۵/۰۳
    38 15
    نمی دانم ترکیه چه سودی از این همه کُردکشی نصیبش شده که هنوز هم ادامه می دهد شرم آور است
  • انصاری IR ۱۸:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۵/۰۳
    5 19
    سلام. ببخشید جناب سلیمانی. یعنی مردم ترکیه از جنایتهای این اردوغان آدم کش در سوریه و عراق بی خبرن و یا براشون اهمیتی نداره که اکثریت اینان طرفدار اردوغان هستن؟؟؟ اردوغان ممکنه به عنوان یه تاکتیک وعده هایی به اکراد داده باشه تا رای اینان را بدست بیاره اما باور نمیکنم وقتی خرش از پل گذشت به وعده هاش عمل کنه. راستی در کشوری که عکس آتاتورک بر روی اسکناسهایشان هست ممکنه یه رییس جمهور استراتژی متفاوت با آتاتورک در قبال اکراد انتخاب کنه؟؟ من باور نمیکنم. مگر اینکه باور کنیم در ایران که عکس امام روی اسکناسها هست رییس جمهور بیاد و استراتژی متفاوت با تفکرات امام انتخاب کنه. آینده نشان خواهد داد آقای اردوغان چه کلاه گشادی بر سر اکراد خواهد گذاشت.
    • سعید GB ۰۹:۳۸ - ۱۳۹۳/۰۵/۰۵
      15 8
      کدوم جنایات؟ این شمایی که از دنیا بی خبری...
  • بی نام A1 ۱۵:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۵/۰۵
    12 15
    کردها نسل کشی های عثمانی رو فراموش نکنند
    • سپیده IR ۱۵:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۵/۰۶
      14 35
      ترکها کشتار پان کردهای تروریست پ ک ک رو فراموش نمیکنند