چرا از صبر به نیمی از ایمان تعبیر می شود؟ / تعبیر ملاصدرا از صبر
فایلی که در ابتدای مطلب می شنوید، سخنان آیت الله آقا مجتبی تهرانی (که روانش غرق رحمت الهی باد) پیرامون «نظر ملاصدرا درباره صبر؛ بررسی روایات مرتبط با بحث»» است.
در این سخنان می شنویم: «ملاصدرا درباره صبر می گوید که صبر مقامی از مقامات معنوی است. و هر یک از این مقامات طی نمی شود مگر به سه چیز: معارف، حالات و اعمال... مثال از صدرالمتالهین که انسان آینه را صیقل می دهد تا صفا پیدا کند، حال صفای آینه مطلوب است یا آن که آن را برای انعکاس جمال محبوب می خواهد. انسان وقتی که عمل به واجبات و ترک محرمات می کند نتیجه آن صیقل روح و صفای روح است تا آن که جمال محبوب را در آینه دل ببیند. پس عمل صیقل دادن است و بعد بحث معرفت پیش می آید. این جاست که انسان باید صبر داشته باشد تا بتواند با شهوت و غضب مقاومت کند تا عمل صادر شود بعد از ایمان. اینجا صبر نصفی از ایمان است. و علی (ع) می فرماید: صبر میوه ایمان است.»
و در دعای امروز می خوانیم: «خدایا روزى کن مرا در آن فضیلت شب قدر را و بگردان در آن کارهاى مرا از سختى به آسانى و بپذیر عذرهایم و بریز از من گناه و بار گران را اى مهربان به بندگان شایسته خویش.» نجوای امروز را اینجا بشنوید.
پیامبر (ص) چگونه از جانب خداوند به صبر و بردباری توصیه شد؟
امام صادق (ع) به حفض بن غیاث فرمود: بر تو باد که در همه امور بردبار باشی زیرا خداوند محمد(ص) رابه رسالت مبعوث کرد و او را به صبر و مدارا فرمان داد و فرمود: «بر آنچه می گویند صبر کن و به طوری شایسته از آنان دوری کن و مرا با تکذیب کنندگان ثروتمند و مرفه تنها گذار» و نیز فرمود: «بدی دیگران را با بهترین شیوه دور کن تا ان که میان تو و او دشمنی است انگار دوست گرم و صمیمی است و کسی به این شیوه دست نمی یابد مگر آن که صبر پیشه کنند و کسی که دارای بهره ای بزرگ است.»
رسول خدا هم صبر کرد تا به او تهمت های بزرگی زدند. سینه مبارکش تنگ شد. خداوند نیز این آیه را نازل فرمود: «ما به خوبی می دانیم که تو سینه ات از آنچه می گویند دلتنگ می شود، پس به همراه ستایش پروردگارت تسبیح گوی و از سجده گزاران باش.» سپس باز او را تکذیب کردند و تهمت زدند و حضرت دوباره اندوهگین شد و خداوند این آیه را نازل فرمود: «ما به خوبی می دانیم که آنچه می گویند تو را غمگین می کند. اما آنان تو را تکذیب نمی کنند بلکه این ستمگران، آیات خدا را تکذیب می کنند. البته پیش از تو نیز پیامبرانی تکذیب شدند و بر تکذیب شدن صبر کردند و آزارها دیدند تا آنکه یاری ما به آنان رسید.»
بنابراین پیامبر(ص) خود را به صبر ملزم ساخت تا دشمنان، دشمنی را از حد گذرانده و نام خدا را بردند و او را تکذیب کردند. پیامبر فرمود: من درباره خودم و خانواده و آبرویم صبر می کنم اما درباره تکذیب و توهین به خدایم تحمل ندارم. که خداوند این آیه را فرستاد: «بر آنچه می گویند شکیبا باش» پس پیامبر (ص) در همه شرایط بردباری فرمود تا او را به امامان از اهل بیتش بشارت دادند و آنها به صبر و بردباری توصیف شدند و این گونه شد که پیامبر فرمود: در مرتبه ایمان صبر به منزله سر برای بدن است.
تنها سلاح رسیدن به حق، صبر است
تفسیر سوره عصر (بخش سوم و پایانی)
برای عصر در این سوره چند معنا متصور است که برخی را بررسی کردیم. اما معنای سوم برای قسم این است که مصدر عصر از عَصَر یعصُرُ است و معنای مصدری آن فشردن است و توجه را به این نکته جلب می کند که عصر مانند سخت کوشی و تلاش و جهاد و امثال این کلمات قرآن است. عصر بدین معنا، به موجب قانون زندگی که خدای تعالی وضع کرده، نقطه آغاز زندگی و سبب عطا و بخشش است.
در همه حالات معنای سوگند، چه سوگند به زمان یا به عصر رسول اکرم یا به عصر همه انسان ها باشد یا سوگند به عصر به معنای بعد از ظهر یا پایان روز باشد، نخ تسبیحی است که همه معانی را باهم مرتبط می کند.
اما مضامین سوره که برای آن قسم خورده شده این است که همه انسان ها اگر نتوانند چهار صفت را بدست آورند در خسران خواهند بود. این چهار صفت عبارت اند از: ایمان به خدا، عمل صالح، سفارش به حق و سفارش به صبر. آدمی اگر این چهار صفت را نیابد خسران می بیند چرا که عمر و فرصتش را از دست داده است.
وتواصوا بالصبر ... یکدیگر را به صبر سفارش کنید. صبر در قرآن کریم سه نوع است، صبر در طاعت و صبر در معصیت و صبر در جنگ. این صبر راه موفقیت و پیروزی در زندگی است و سلاح مطلوب برای مبارزه در زندگی و رسیدن به حق است. زیرا انسانی که نمی خواهد در برابر وسوسه ها و فشارها و برخوردها صبر کند، در برابر وضع موجود تسلیم می شود و وضعیت موجود را می پذیرد و تسلیم ستمکاران می شود.
پس تنها سلاح رسیدن به حق، صبر است و همچنین راه به کارگیری وسیله شرافتمندانه برای رسیددن به هدف والاست. حق در اصطلاح قرآنی صفت خدا نیز هست. پس وقتی می گوییم خدا حق است و انسان باید راه حق را طی کند و به هدف حق برسد، نشانه هماهنگی کامل میان ایمان به خدا و راه حق است. بودن در راه خدا حق است و قرآن کریم پیمودن راه حق را بر انسان واجب کرده است.
بخش های اول و دوم تفسیر سوره را اینجا و اینجا بخوانید.
*****
روزه دل و جسمتان مقبول ...
/6262
نظر شما