طاهریان: اگر شبهات انتخابات افغانستان برطرف نشود، جریان افراط پیروز خواهد شد

سعید جعفری پویا

 انتخابات افغانستان بازهم به بحرانی برای این کشور تبدیل شده است. گزارش ها و اخبار فراوانی دیده و نشیده می شود که حاکیست صندوق های رای پیش از آغاز انتخابات پر شده است. گزارش های فراوانی مبنی بر تقلب گسترده و نهادمند در این دوره از انتخابات به گوش می رسد. تقلب ها و تخلف هایی که به ضرر عبدالله عبدالله و به سود اشرف غنی احمد زی انجام پذیرفته است. اما دکتر عبدالله اعلام کرده که تسلیم بازی ها نخواهد شد و از آرای مردم حراست خواهد کرد. ابراهیم طاهریان سفیر پیشین ایران در افغانتسان در گفتگو با خبرآنلاین می گوید اگر نتیجه انتخابات مورد پذیرش قاطبه مردم افغانستان نباشد، صحنه به سود جریان افراط تغییر خواهد کرد.   

دور دوم انتخابات افغانستان برگزار شد اما بازهم این کارزار به بحرانی برای افغانستان تبدیل شده است. شرایط افغانستان را چگونه تحلیل می کنید؟

اگر به هر علتی نتیجه انتخابات مورد قبول قاطبه مردم قرار نگیرد، قطعا برای افغانستان مشکل ایجاد خواهد شد و هر مشکل سیاسی با توجه به جمیع جهات در این کشور منجر به مسائل امنیتی خواهد شد و تولید ناامنی خواهد کرد. فارغ از اینکه چه کسی برنده باشد (چون این نظر مردم افغانستان است و تنها به آنها مربوط است که چه کسی را برگزینند) جمهوری اسلامی ایران به عنوان همسایه نتیجه ای که مورد قبول مردم باشد را به رسمیت خواهد شناخت. مسئله دیگر اینکه در آخرین انتخاباتی که در ایران برگزار شد، برنده و غیر برنده همه شادمانی کردند و به خیابان ها آمدند و نتیجه انتخابات ایران توانست به بهبود اوضاع کمک کند. افغانستان هم به طریق اولی، خصوصا به دلیل مسائل امنیتی در منطقه آسیا و غرب آسیا اگر نتیجه انتخابات مورد پذیرش مردم باشد، می تواند مسائل را حل کند. در حال حاضر مسائلی که مطرح می شود ممکن است زمینه ای را فراهم کند که افکار عمومی با شبهه و سوالاتی رو به رو شود و اگر این اتفاق بیفتد شرایط سختی برای افغانستان رقم خواهد خورد. البته ما امیدواریم با تدبیری که وجود دارد و همه دست به دست هم می دهند، شرایط برای بهبود اوضاع فراهم شود و جامعه بین الملل، تصمیم سازان و همچنین کاندیداها به نوعی عمل کنند که نتیجه مورد قبول همه باشد. اتفاقی که به ویژه در دور اول انتخابات افغانستان افتاد این بود که مردم به طور کم سابقه ای در این کارزار مشارکت داشتند و برای تعیین سرنوشت خود به پای صندوق های رای آمدند. حال من امیدوارم روند انتقال قدرت از دولت حاکم به فرد مورد پذیرش مردم به آرامی و در فرآیندی مسالمت آمیز صورت پذیرد. لازمه اینها رضایت افکار عمومی است. بر این اساس باید توجه کرد آیا این مسئله منجر به یک تفاهم قابل قبول خواهد شد یا شبهات باقی می ماند. اگر این شبهات باقی بماند، مشکلاتی ایجاد می شود و در نتیجه این وضعیت جریان افراط برنده خواهد بود.

نظر غرب نسبت به روند انتخابات در افغانستان چگونه است؟ پیش از برگزاری دور اول گفته می شود که آمریکا بیشتر نظرش به احمدزی است. با شرایط جدید تغییری نسبت به رویکرد غربی ها ایجاد شده است؟

مهم این است که نتیجه اتخابات را مردم  افغانستان بپذیرند. در حوزه سیاسیت خارجی حداقل تا پیش از این قضایا، هریک از این نامزدها برنده می شدند، تفاوت اساسی در این حوزه ایجاد نمی شد و راهکار تقریبا مشابه و نزدیکی با یکدیگر اتخاذ می کردند، مسلم است که برای ایران برقراری امنیت مهم ترین مسئله است، اما بازهم تاکید می کنم مهم تر از اینکه آمریکا و غرب نظرشان روی چه کسی باشد، نظر مردم این کشور حائز اهمیت است.

غربی ها کدامیک را ترجیح می دهند؟ عبدالله یا احمد زی؟

هر دو نامزد گفته اند که توافق نامه امنیتی را امضا می کنیم و این موضوعی است که به صورت آشکار اعلام کرده اند. هر دو در سیاست خارجی خود شباهت های زیادی دارند و تفاوت اساسی و جدی در این رابطه مشاهده نمی شود، بنابراین بعید است که ترجیح چندانی وجود داشته باشد.

پیش از دور اول گفته می شد نظر دولت آقای کرزی پس از زلمی رسول روی احمد زی است، حال شرایط چگونه است؟

در دور اول علائمی شنیده می شد (هرچند هیچیک از آنها رسمی نبود) که تمایلاتی نسبت به آقای رسول که وزیر خارجه آقای کرزی بوده است، وجود دارد. اما با توجه به اینکه در وزن کشی دور اول زلمی رسول درصد پایینی را به خود اختصاص داد از رقابت کنار رفت و نظر خاصی نسبت به احمد زی از سوی دولت منتشر نشد.

در شرایط کنونی با توجه به اینکه برادر آقای کرزی به کمپین انتخاباتی عبدالله پیوسته است، آیا حامد کرزی و دولتش نسبت به عبدالله گرایش پیدا نکرده اند؟

رصد و تحلیل اظهارات آقای محمود کرزی نشان می دهد که همراهی میان او و حامد کرزی دیده نمی شود و ظاهرا محمود منتقد سیاست های حامد است. بر این اساس حضور آقای محمود کرزی در کمپین انتخاباتی آقای عبدالله عبدالله دلیل بر این نیست که نظر رئیس جمهور هم بر عبدالله است.

ادامه وضعیت اعتراضی در افغانستان را چگونه می بینید؟ هرچند آقای کرزی این تظاهرات را نشانه بلوغ دموکراسی در افغانستان دانسته است. اما آیا استمرار این وضعیت نمی تواند مشکلات امنیتی را افزایش دهد؟

من حتما نسبت به فرمایشات رئیس جمهور کشور همسایه آقای کرزی خوشبین هستیم و امیدواریم که همین گونه باشد، ولی اگر ثمره انتخابات به ترتیبی باشد که شبهاتش بیشتر باشد، با توجه به فضا و موقعیت های افغانستان ادامه وضعیت مشکل خواهد بود. امنیت در افغانستان برای ما در اولویت قرار دارد. به هر میزان که افغانستان امنیت داشته باشد، این کشور توسعه پیدا خواهد کرد. به میزانی که توسعه پیدا کند، در حوزه های مختلف مسائلی که متوجه ماست، کمتر خواهد بود؛ مواردی مانند مهاجرت و قاچاق مواد مخدر دو موضوع عمده است که می تواند به ما کمک کند و یا بالعکس؛ اگر افغانستان  به طرف ناامنی برود، مشکلات را برای ما فراهم خواهد کرد.

شخصیت آقای عبدالله را چگونه می توان بررسی کرد؟ با توجه به اینکه در دور پیشین هم چنین اتفاقی افتاد، ولی در آن دور آقای عبدلله انصراف دادند، اما ظاهرا اینبار ایشان قصد ندارند کوتاه بیایند

آقای دکتر عبدالله از شخصیت های برجسته جهادی است، شخصیتی است که دوران جهادی از یاران نزدیک  قهرمان افغانستان، شهید احمد شاه مسعود بوده است، وزیر خارجه این کشور بوده است. در دورانی که در اپوزوسیون بوده، از افراد برجسته آن دسته به شمار می رفته. به نظر می رسد که دست کم به لحاظ تعهدی که هر نامزدی نسبت به رای دهندگان خود دارد، قاعدتا باید به ترتیبی که قانون پیش بینی کرده کار را پی بگیرد. در دور قبلی، انتخابات در دور دوم برگزار نشد و وقتی نتایج دور نخست اعلام شد، با انصراف عبدالله مردم دیگر به پای صندوق های رای نرفتند، اما این بار مردم برای بار دوم به پای صندوق رای رفتند و شرایط قدری متفاوت است.

با این شرایط شما چشم انداز تحولات را چگونه می بینید؟

اگر افغانستان با توجه به انتخاب مردم و احترام به نظر آنها به یک راهکار معقول برسند، حتما شرایط امیدواری کننده ای بر این کشور حکمفرما خواهد شد، در غیر اینصورت شرایط نگران کننده ای در انتظار افغانستان خواهد بود.

به نظر شما با توجه به تحلیل هایی که وجود داشته، آقای عبدالله می تواند کمیسیون مستقل انتخابات را به پذیرش خواسته هایش راضی کند؟ کمااینکه آقای امرخلیل از سمت خود کنار رفت.

مشکلی که الان پیش آمده این است که صدای مختلفی از این قضیه شنیده می شود، از یک سو بخشی که مسئول برگزاری انتخابات است، می گوید ما مطالبات دکتر عبدالله را انجام دادیم، از طرفی سخنگویان ستاد ایشان می گویند این حرف درستی نیست. بر این اساس این تناقض باعث سردرگمی شده است. اگر روندها به همین ترتیب ادامه یابد و طرفین به یک راهکار نرسند، مسیر دشواری در انتظار افغانستان خواهد بود.

فکر می کنید بالاخره جانشین آقای کرزی کیست؟ اشرف غنی احمد زی یا عبدالله عبدالله؟

امیدوارم جانشین آقای کرزی کسی باشد که مورد پذیرش مردم است، در غیر این صورت هر کسی بیاید با مشکلات و مسائل جدی رو به رو خواهد بود. ضمن اینکه در مرحله اول، آقای عبدالله با یک فاصله قابل ملاحظه از رقیبش جلو افتاد، حال باید دید چه اتفاقی افتاده که ممکن است نظر مردم عوض شده باشد؟ باید رسانه ها و کسانی که در این زمینه تخصص دارند، بررسی کنند که آیا اتفاق ویژه ای افتاده؟ مطلب دیگری که وجود دارد این است عموما در دور دوم مردم کمتر در انتخابات شرکت می کنند. حال سوال این است که در افغانستان یک استثنا به وجود آمده؟ جامعه افغانستان به لحاظ دموکراسی بسیار جوان است و تنها دو دور انتخابات ریاست جمهوری در این کشور برگزار شده است. به عبارتی می توان گفت که این روند بسیار جدید و تازه است. اینکه آیا شاخص های رای دهی در افغانستان تغییر کرده است که میزان مشارکت در دور دوم بیشتر از دور نخست بوده است؟ نکته دیگر اینکه چه اتفاقی افتاده است کسی که در دور اول درصد قابل ملاحظه ای جلو بوده، چطور در دور دوم آرایش پایینتر از نفر دوم می شود؟ به نظر می رسد بیشتر از اینکه این مسائل به همسایگان افغانستان مربوط باشد، به خود مردم این کشور مربوط است. ولی مهم این است که افغانستان بتواند به ثبات و امنیت برسد و انتخابات باید به این موضوع کمک کند نه اینکه خود شرایطی را به وجود بیاورد که بر مشکلات افزوده شود.

49308