محمود فاضلی
خوآن کارلوس پادشاه 76 ساله اسپانیا پس از ۳۹ سال پادشاهی، داوطلبانه از مقام سلطنت رسما کناره گرفت و از این پس پسر وی پرنس فیلیپ 46 ساله جانشین تاج و تخت او خواهد شد. هرچند ادعا میشود خوآن کارلوس برای بیشتر مدت عمر سلطنتش از محبوبترین پادشاهان جهان به حساب میآمد، اما در سالهای اخیر بسیاری از اسپانیاییها اعتماد خود را به او از دست داده بودند و دلیل اصلی آن نیز طولانی شدن تحقیق و تفحص درباره فساد دختر و داماد او بوده است.
رسوایی دربار سلطنتی اسپانیا بر سر پرونده اوردانگارین از دو سال پیش آغاز شد. در نوامبر 2011 فاش شد که داماد پادشاه و شریکش در طول دست کم دو سال با تشکیل شرکتی تحت پوشش یک موسسه غیرانتفاعی، قراردادهایی میلیونی را با دولتهای ایالتی «والنسیا» و جزایر «بالئار» وابسته به حزب حاکم کنونی «مردمی» اسپانیا منعقد نموده و از این طریق سود سرشار حاصل از آن را به حساب دیگر شرکتهای خود انتقال دادهاند. از سال 1975 که خوان کارلوس به پادشاهی رسیده است این نخستین عضو خانواده سلطنتی است که به عنوان شاهد برای فسادهای مالی و پولشویی به صورت داوطلبانه در دادگاه حاضر میشود. پس از این رسواییها محبوبیت خانواده سلطنتی کاهش یافت. طبق آخرین نظرسنجیها بیش از 64 درصد از شهروندان این کشور خواستار عزل خانواده سلطنتی هستند. هرچند خوان کارلوس دمکراسی را در اسپانیا به ارمغان آورد و در چشم بسیاری از مردم لایق این پادشاهی بود، اما با گذشت زمان و بویژه پس از افشای ماجرای شکار فیل و رسواییهای مالی، محبویت خود را از دست داد.
در سالهای اخیر خانواده سلطنتی زیر فشار شدیدی قرار داشت. خوان کارلوس در ماه آوریل سال ۲۰۱۲ به دلیل سفرش به بوتسوانا برای شکار، مورد انتقاد قرار گرفت. پادشاه هنگام شکار بر اثر شکستگی لگن در بیمارستانی در مادرید بستری شد. این سفر که در اوج بحران اقتصادی اسپانیا انجام شده بود انتقاد شهروندان اسپانیایی را به دلیل مخارج بالای تفریح پادشاه، را درپی داشت. طرفداران حقوق حیوانات نیز به تصاویر پادشاه در کنار یک فیل شکار شده در سایتهای اینترنتی واکنشهای منفی نشان دادند. مجموعه این انتقادها موجب شد تا پادشاه مجبور شود بهطور رسمی از مردم کشورش پوزش بخواهد. در یک نظرسنجی، دو سوم شرکتکنندگان در آن خواستار کنارهگیری وی از سلطنت شده بودند.
با اعلام خبر کنارهگیری وی از قدرت، پادشاه به مردم اسپانیا اطمینان داد که فرزندش ثبات را در کشور برقرار خواهد کرد و وی به این نتیجه رسیده است که اکنون بهترین زمان برای ایجاد تغییرات و اصلاحات در اسپانیا است، به همین دلیل از سلطنت کنارهگیری و پادشاهی را به وی واگذار کرده است. کنارهگیری وی از قدرت با واکنشهای بسیاری در داخل و خارج از اسپانیا روبرو بود. هزاران تن از مردم این کشور در شهرهای مختلف خواستار پایان دادن به این پادشاهی شدند. هزاران نفر از مردم در سراسر شهرهای اسپانیا به خیابانها آمده و خواستار برگزاری رفراندوم شدند.
فیلیپ پادشاه 46 ساله آینده اسپانیا در نخستین نطق عمومی خود نیز از زمان اعلام کنارهگیری پدرش، وعده داد «در صورتی که کنارهگیری پدرش به نفع او در پارلمان به تصویب برسد همه نیروی خود را در خدمت به اسپانیایی متحد و تکثرگرا قرار خواهد داد. اجازه دهید که من به روند پارلمانی کنونی احترام بگذارم و به اعلام عزم و اعتقاد خود برای وقف کردن همه نیروهای خود در خدمت مردم اسپانیا، بسنده کنم». پادشاه آتی فارغالتحصیل رشته روابط بینالملل از دانشگاه آمریکایی جورج تاون است.
دولت اسپانیا و حزب حاکم این کشور ضمن تاکید بر تلاشهای خوان کارلوس در فراهم آوردن ثبات سیاسی در این کشور، اعتماد کامل خود به جانشین او را مورد اشاره قرار دادند. دبیر کل حزب مردم، این جانشینی را در یک وضعیت عادی متقارن با ثبات سیاسی در کشور دانست. بنظر میرسد حزب حاکم محافظهکار مایل است تا شاهزاده فیلیپ را که از محبوبیت بیشتری برخوردار است در راس پادشاهی قرار دهد تا مانع از افزایش گرایشهای ضد پادشاهی در این کشور شود. از دیدگاه نخست وزیر اسپانیا، با توجه به اهمیت این مساله و کنارهگیری پادشاه ضرورت دارد قانون جدیدی در این ارتباط از سوی پارلمان اسپانیا تصویب شود.
نخست وزیر اسبق اسپانیا نیز اعتقاد دارد تصمیم پادشاه برای کنارهگیری از سلطنت باید به عنوان تبلور اراده پادشاه در خدمت به منافع اسپانیا تفسیر شود. وزیر امور خارجه اسپانیا نیز قدردانی خود را از تلاشهای پادشاه مورد تاکید قرار دادند. دبیر کل حزب سوسیالیست اسپانیا ضمن تمجید از تلاشهای پادشاه وی را عامل همبستگی در کشور خواند. آقای ساپاترو نخست وزیر اسبق اسپانیا ضمن تمجید از حمایتهای پادشاه و تلاشهای وی برای منافع کشور، خواستار احترام همگان به تصمیم وی برای کنارهگیری از قدرت شد. وی برخی حمایتهای پادشاه در دوران نخست وزیری خود را مورد اشاره قرار داد. آقای گونزالس دیگر نخست وزیر اسبق اسپانیا نیز با تمجید از شخصیت پادشاه و با اشاره به موعد زمانی تصمیم وی برای کنارهگیری از سلطنت، فلیپ را بهترین جایگزین پادشاه دانسته و تاکید کرده است این تصمیم پادشاه منجر به اصلاحات جدید در اسپانیا خواهد شد.
حزب حاکم کاتالونیا اعلام کرده است در نشست کنگره نمایندگان اسپانیا با هدف بررسی و تصویب لایحه جانشینی پادشاه، موضع ممتنع اتخاذ خواهد کرد. اتخاذ این موضع همزمان با آغاز پادشاهی «فلیپ ششم» در کشور آن هم از طرف حزبی که در «توافق قانون اساسی فعلی اسپانیا» حاضر بوده است، حائز اهمیت است. موضع حزب ملیگرای کاتالونیا در روز رای گیری لایحه جانشینی پادشاه با واکنش دولت اسپانیا روبرو بود. نخست وزیرمدعی شد«هم اکنون زمان بسیار مهم برای زندگی مردم اسپانیا محسوب میشود. دولت با شفافیت تمام در موضوع کنارهگیری پادشاه از سلطنت عمل کرده و به موقع همه گروههای سیاسی را از این مهم مطلع ساخته است».
کنارهگیری پادشاه اسپانیا با واکنشهای بینالمللی نیز همراه بود. وزارت امور خارجه آمریکا پادشاه اسپانیا را یک راهنما در مسیر «گذار اسپانیا به سوی دموکراسی» و یک «رهبر در دفاع از حقوق بشر و متعهد به ناتو» توصیف کرد. باروسو رئیس کمیسیون اروپا نیز پادشاه را «معمار دموکراسی و نوسازی اسپانیا در 39 سال سلطنت» توصیف کرد. اولاند رئیس جمهوری فرانسه تاکید کرد:«خوان کارلوس کشورش را به سوی راه آزادیهای مدنی و سیاسی، یکپارچگی اروپا و البته مدرنیته هدایت کرد».آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بر نقش مهم خوان کارلوس در «دوران گذار اسپانیا به دموکراسی» تاکید کرد و از نقش پادشاه در توسعه روابط بین اسپانیا و آلمان قدردانی نمود.
در 39 سالی که از آغاز دوره دموکراسی در اسپانیا میگذرد، این کشور هیچ قانونی در خصوص نحوه جانشینی پادشاه به تصویب نرسانده است. به همین دلیل دولت اسپانیا باید «قانون» جدیدی را تهیه کند که تمامی مراحل اداری لازم برای تکیه زدن فلیپ بر مسند ریاست کشور اسپانیا را تعیین نماید. هیات دولت اسپانیا لایحه جانشینی پادشاه را به تصویب رساند. در این متن پیشبینی شده است تصمیم پادشاه در کنارهگیری از سلطنت در اسپانیا به محض لازم الاجرا شدن این لایحه، اجرایی خواهد شد. این لایحه جهت تصویب نهایی باید مراحل پیشبینی شده پارلمانی را نیز بگذراند. هیات رئیسه کنگره نمایندگان اسپانیا قصد دارد مراسم معرفی فلیپ ششم به عنوان پادشاه این کشور را در یک نشست مشترک با مجلس سنا پس از 18 ژوئن برگزار کند. بر اساس برنامههای پیشبینی شده، پادشاه یک روز پیش از معرفی فلیپ به عنوان پادشاه جدید، طی مراسم رسمی تاج و تخت را ترک خواهد کرد.
هرچند دولت اسپانیا از حمایت پارلمانی برای طی مراحل اداری تصویب لایحه جانشینی پادشاه برخوردار است اما فشار خیابانی گروههای سیاسی نیز همچنان ادامه دارد. دولت اسپانیا اعتقاد دارد قانون اساسی اجازه اعمال تغییرات در خود حتی در خصوص مواردی همچون تعیین نظام جمهوری یا پادشاهی برای کشور را داده است اما برای تحقق آنها یک سری مراحل پیشبینی کرده است.
49308
نظر شما