آیت الله مهدوی کنی امروز صبح سه شنبه پس از چهارماه بیماری در بیمارستان شهید رجایی دار فانی را وداع گفت.

محمود عزیزی:آیت الله مهدوی کنی در سیاست ایران نمونه یک روحانی میانه رو،معتقد به اسلام فقاهتی و روشنفکر متدین به شمار می رفت. مردی که حتی با مخالفینش تلاش می کرد منصفانه برخورد کند.

آیت الله مهدوی کنی 83 ساله که آخرین مسئولیتش ریاست مجلس خبرگان رهبری بود، یکی از روحانیون با نفوذ در ایران است. این نفوذ نه به دلیل جایگاه سیاسی او که به دلیل خلق و منش اخلاقی و سیاسی او بود. شاید از همین رو بود که بعد از درگذشت  آیت الله مشکینی رئیس فقید مجلس خبرگان، او را شبیه ترین چهره روحانی به لحاظ اخلاقی و سیاسی به او می دانستند.

اگر آیت الله مشکینی با درس های اخلاقش برای روحانیون و طلاب شهره بود، آیت الله مهدوی کنی  همه سه دهه گذشته را برای دانشجویان جوان دانشگاه امام صادق کلاس اخلاق داشت.

مهدوی کنی محور نزدیکی بسیاری از نیروهای سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب به شما می رفت. فقدان حضور او به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری حتما آرایش سیاسی کشور را دستخوش تغییراتی خواهد کرد. چه نیروهای سیاسی اصولگرا و چه مجلس خبرگان به عنوان مهمترین جایگاه حاکمیتی کشور.

سوابق آیت الله مهدوی کنی

آیت الله مهدوی کنی که در روزهای قبل از پیروزی انقلاب عضوحلقه اولیه شورای انقلاب و کمیته استقبال از امام خمینی بود، پس از انقلاب یکی از ۵ روحانی اي بود که هستهٔ اصلی شورای انقلاب را تشکیل می‌دادند. او همزمان با پیروزی انقلاب سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی را بر عهده داشت.
پس از آن در دولت‌های شورای انقلاب، رجایی و باهنر به عنوان وزیر کشور فعالیت کرد و پس از شهادت شهید رجایی و باهنر، کفیل نخست وزیری شد.

دانشگاه به جای سیاست

مهدوی کنی اما تشنه قدرت نبود و خیلی زود عطای مشغوليت اجرايي را به لقائش بخشید و ایده قدیمی خود را با تاسیس دانشگاه امام صادق عملی کرد.

ایده تشکیل یک دانشگاه اسلامی در مباحثه‌های روحانیونی چون آیت الله مطهری،آیت الله دکتر بهشتی، آیت الله دکتر باهنر، آیت الله مهدوی کنی شکل گرفت. اگر مدرسه حقانی محلی برای پرورش روحانیون به روز بود، دانشگاه امام صادق بنایی برای تربیت جوانانی در الگوی اسلامی بود. سالهای ابتدایی دهه 60 و 70 آیت الله مهدوی کنی بهترین اساتید ایرانی را به دانشگاه امام صادق آورد. حسین بشیریه استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران که این سالها در خارج از کشور زندگی را می گذراند، از جمله اساتیدی بود که به تدریس در این دانشگاه پرداخت تا دانشجویان جوان حزب الهی این دانشگاه، یک طرفه تریبت نشود.
جدا بودن محل تحصیل دختران و پسران و خواندن دروس اسلامی در کنار دروس دانشگاهی وجوه تمایز این دانشگاه از دانشگاه های دیگر کشور بود. امری که تاثیر خود را در خروجی های این دانشگاه گذاشت.

 سه دهه بعد فارغ التحصیلان این دانشگاه تبدیل به نیروهای رسمی جمهوری اسلامی در مشاغل متفاوت شدند. خروجی های این دانشگاه از عبدالله رمضان زاده سخنگوی دولت اصلاحات تا سعید جلیلی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی را شامل می شود.این اسامی نشان می دهد که دانشگاه آیت الله مهدوی کنی همه طیف های سیاسی را پوشش می داد.

مواضع مهدوی کنی در قبال دولتها

اگر در نیمه دوم دهه 60 مهدوی کنی از سوی چپ های آینده جمهوری اسلامی متهم به «اسلام آمریکایی» شد، سه دهه بعد، همان هایی که مهدوی کنی را متهم می کردند خود به طرفداران دو آتشه همان نگاه تبدیل شدند.

شاید همان فضای سیاست زده بود که مهدوی کنی را به سمت کادر سازی و امور فرهنگی سوق داد. مهدوی کنی در دهه 70 تبدیل به مرشد جریان سیاسی راست آن زمان شد. جایگاهی با گذشت زمان حفظ شد و هر گاه راست گرایان دهه 70 و اصولگرایان دهه 80 نیاز به انسجام داشتند ، آیت الله مهدوی کنی گزینه اول بود.

این جایگاه بیش از همه به دلیل جایگاه مهدوی کنی به عنوان دبیرکل جامعه روحانیت مبارز بود. تشکلی روحانی که هیچ گاه شکل حزبی به خود نگرفت و هر زمان هم مسئولان وقت وزارت کشور خواهان گرفتن مجوز از سوی این مجموعه شدند، مهدوی کنی با این استدلال که روحانیت نباید حزبی شود، جلوی آن ایستاد.

حفظ زی طلبگی  را مهدوی کنی مهمترین عامل برای حفظ ارتباط مردم با روحانیت می دانست و به همین دلیل او هیچ گاه عضو حزب جمهوری اسلامی نشد و  از چهره هایی چون آیت الله بهشتی متمایز می شد.تجربه سه دهه از انقلاب نشان داد ظاهرا تفکر مهدوی کنی سود بیشتری برای جمهوری اسلامی دارد. چرا که حضور روحانیون در مناسب سیاسی اگر چه برای تشکیل حکومت اسلامی امری بلا اشکال است اما ساختار سیاسی و مناسبات قدرت  می تواند افکار  مردم را به نسبت به روحانیونی که وارد امور تشکیلاتی می شود دور کند. چهره ای چون مهدوی کنی از جمله انقلابیونی بود که عقیده داشت همه اقشار باید بتوانند با یک طلبه و روحانی ارتباط برقرار کنند.

 با این همه آیت الله هیچ گاه از سیاست دور نشد.  او که در  نيمه اول دهه ۷۰ کمتر  به طور صریح اظهار نظر می کرد و حامی دولت هاشمی در کلیات به شمار  می رفتُ سال 75 براساس احساس تکلیف تمام تلاش خود را برای انتخاب ناطق نوری به کار گرفت. تقدیر اما چیز دیگری را برگزیده بود. حتی جمله مشهور او درباره اینکه احساس می کند نظر رهبری بر روی انتخاب ناطق نوری است نتوانست کارساز باشد ومحمد خاتمی از کتابخانه ملی به پاستور رسید.
با این حال مهدوی کنی هیچ گاه در مقام یک دشمن سیاسی در نیامد و هر از چندی نصیحت هایی که عمدتا از جنس دغدغه های دینی و فرهنگی بود را به طور علنی بیان می کرد.اظهار نظرهایی که موجب نشد سید محمد خاتمی از مهدوی کنی به نیکی یاد نکند.

در دوران پس از اصلاحات دبیر کل جامعه روحانیت مبارز اگر چه تلاش می کرد به طور علنی موضع گیری نکند، اما جایگاه حقوقی جامعه روحانیت مبارز او را در معرض اظهار نظر ها قرار می داد. رفتار مهدوی کنی با دولت نهم گرمتر از دولت دهم بود.
رفتاری که وقتی محمود احمدی نژاد در روزهای بعد از ریاست جمهوری اش برای شرکت در مراسم ختم به دانشگاه امام صادق می رفت از رئیس مجلس خبرگان رهبری شنید که« این اواخر بیشتر به ما سر می زنید.»کنایه که اشاره به دوری رئیس جمهور سابق از روحانیت با سابقه انقلاب بود.

مجلس خبرگان و درخواست برای حضور مهدوی کنی در صحنه

بعد از رخدادهای سال ۸۹ و در شرایطی که جایگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی در میان گروهی از اعضای خبرگان تضعیف شده بود، به درخواست و اصرار خبرگان رهبری کاندیدای ریاست شد. در شرایطی که در همه سالهای قبل تر از آن او اصراری به ریاست نداشت  او به اعضای خبرگان  جواب مثبت داد.هاشمی هم به احترام مهدوی کنی نامزد نشد تا آیت الله مهدوی کنی به جایگاه ریاست مجلس خبرگان برسد. مهدوی کنی تفسیری خاص از موضوع نظارت بر رهبری داشت.

25 اردیبهشت 91 رئیس مجلس خبرگان رهبری در اظهار نظری، گفت:«نظارت به این معنا نیست که ما بخواهیم از رهبری اشکال بگیریم. نظارت ما همان نظارت حراستی است که در دعای عهد آمده است، البته ما نمی‌گوییم اشتباه وجود ندارد اما معتقدیم که نظارت بر رهبری همان حراست از رهبری است.»
این نگاه از ریشه های فلسفی و فقهی نگاه به مقوله ولایت فقیه بر می خیزد که رئیس دانشگاه امام صادق خود یکی از کسانی است که  رييس مجلس خبرگان در دروس اخلاقی اش در دانشگاه امام صادق آن را تفسیر می کرد.

نگرانی برای نیروهای انقلاب

مهدوی کنی در کنار مجلس خبرگان رهبری نسبت به تشتت نیروهای انقلاب در دوران دولت نهم و دهم هم نگران بود. شاید به همین دلیل بود که قبل از انتخابات مجلس نهم شخصا به قم رفت و در نشست با اعضای جامعه مدرسین بنایی را تعریف اصولگرایی گذاشت. مواردی که اگر چه موارد سلبی آن منتشر نشد، اما به باز تعریف اصولگرایی و حد و مرز آن کمک کرد.

این تلاش ها در روزهایی بود که گروهی از اصولگرایان از ضرورت خالص سازی در اصولگرایی سخن گفتند. غلامرضا مصباحی مقدم اردیبهشت 91  در گفت وگو با خبرآنلاین  از تلاش آیت الله مهدوی کنی برای حضور جبهه پایداری در لیست واحد اصولگرایان سخن گفت.او در عین حال به این نکته هم اشاره کرد که «آیت الله مهدوی کنی حضور برخی افراد در لیست جبهه متحد را ترجیح می دادند، ولی دوستان قبول نکردند.»

لیست اصولگرایان در مجلس نهم در نهایت به سه لیست تبدیل شد و آراء تقسیم شد تا آنچه مهدوی کنی برای آن تلاش می کرد، در نهایت به نتیجه مطلوب نرسد.

در دوران انتخابات ریاست جمهوری یازدهم هم برخی از اصولگرایان به تلفن های مهدوی کنی پاسخ ندادند. حجت الاسلام تقوی که این روزها تلاش هایی را برای وحدت اصولگرایان آغاز کرده است، می گوید این موضوع را به آیت الله مهدی کنی پیشنهاد کردند، اما گفته بود:«ایشان از منش گذشته برخی اصول گرایان ناراحت بوده و گفتند بعضی افراد به حرف ها توجه نمی کنند و جداگانه احساس تکلیف می کنند.»

مهدوی کنی روزهای بعد از انتخابات را در حالی سپری کرد که از برخی از اصولگریان دلخور بود. با این حال رئیس مجلس خبرگان رهبری در رفتار سیاسی اش حمایت دلسوزانه را در قبال دولت روحانی برگزید.آنجا که در قامت یک روحانی متنفذ خطاب به دولتمردان و رئیس جمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس پانزدهم در سال 13 اسفند 92 گفت:« بدانیددعای علما پشتیبان شماست.» و بعد تذکر داد که «درست نیست که مسئولان اعلام آزادی کنند چون بهانه به دست بهانه‌گیران خواهد داد.»

مهدوی کنی در میان روحانیون ایرانی نمونه یک چهره کاریزماتیک است که تعریف جدیدی از حضور مومنین در سیاست تعریف کرد.

 

29/212

 

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 358529

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 0 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 6
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • محمد ایمانی فر هرسین A1 ۰۶:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    روحت شاد مرد معتدل
  • حمید A1 ۰۷:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    همه ی ادم ها باید برن چه خوب چه بد چه خوب میشه همیشه به فکر مرگ باشیم
  • بی نام A1 ۰۸:۳۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    امروز اولین بارون حسابی در تهران بارید.
  • بی نام IR ۰۸:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    روحش شاد
  • مرادی IR ۱۲:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    ازروحانیون خوب ودلسوز مملکت بودواستادبزرگ ویاران باوفا رهبری
  • بی نام GB ۱۴:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۷/۲۹
    0 0
    روحشون شاد و بقول ما ترکها الله رحمت السین راحت شدن خوش بحالشون