سعید جعفری:دیکتاتورها عدد 90 را خیلی دوست دارند. فرقی هم نمی‌کند این دیکتاتور در خاورمیانه باشد، در شرق دور باشد و یا در آمریکای لاتین و آسیای مرکزی. بسیار هم علاقه‌مند هستند که وقتی در انتخابات شرکت می‌کنند، با رقم 90 و خرده‌ای درصد پیروز رقابت نه چندان دشوار باشند. ژنرال عبدالفتاح خلیل حسین سعید سیسی آخرین نمونه از این روند تکراری است. با گذشت حدوداً یکسال از زمان وقوع کودتا علیه دولت اخوانی محمد مرسی، رهبر کودتا با در انتخاباتی حدوداً 35 درصدی توانست با کسب 92.8 درصد آرا به عنوان رئیس‌جمهور مصر انتخاب و معرفی شود. حال بسیاری از تحلیلگران منتظرند با رسمیت یافتن حضور ژنرال در کاخ ریاست جمهوری شرایط مصر چگونه رقم خواهد خورد. با قاسم محبعلی دیپلمات پیشین وزارت خارجه و کارشناس مسائل مصر گفتگویی پیرامون آینده روندها در مصر سیسی انجام دادیم که مشروح آن را در ادامه ملاحظه می‌فرمایید:
انتخابات مصر با تمام محدودیت‌های اعمالی دولت برگزار شد و ژنرال سیسی توانست با آرایی حدوداً 93 درصدی به عنوان رئیس‌جمهور جدید مصر معرفی و انتخاب شود. آقای سیسی تا کجا می‌تواند این مسیر را ادامه دهد؟
در رابطه با انتخابات مصر دو مسئله مطرح است. یکی اینکه این انتخاباتی که برگزارشده با استانداردهای بین المللی سازگار است یا خیر مسلما پاسخ این سؤال خیر است. چرا که این انتخابات اصلا آزاد نبود و نیروهایی چون اخوان، شش آوریل و ملی گراها حق شرکت در آن نداشتند و بسیاری از آن‌ها در زندان هستند. بر همین اساس طبیعتاً نمی‌توان گفت انتخابات سالم و آزادی برگزارشده است. اما سؤال دیگر این است که آیا می‌شود اخوان را از معادلات سیاسی مصر حذف کرد؟ به نظر بنده تجربه نشان داده چنین امری غیرممکن است. این جریان بخش بزرگی از جامعه مصر هستند و در هر انتخابات آزاد پیروز خواهند شد. اما در شرایط فعلی با توجه به وضعیتی که سیسی ایجاد کرده است قدری اوضاع پیچیده شده است. اخوان حقیقتی غیر قابل انکار در جامعه مصر است، اما با شرایطی که امروز در مصر مشاهده می‌شود امکان مبارزه با سیستم قدری دشوار شده است و گروه‌های مخالف در کوتاه مدت نمی‌توانند خللی در اداره حکومت ژنرال سیسی وارد کنند.
در حال حاضر شرایط داخلی اخوان چه از حیث داخلی تشکیلات این مجموعه و چه از منظر خواستگاه و حمایت‌های مردمی چگونه است؟
بدیهی است که اخوان در وضعیت مناسبی نیست و رهبران این جنبش در بند هستند و عضویت در این جمعیت اقدامی تروریستی از سوی دولت قلمداد می‌شود. بنابراین نمی‌توان ارزیابی مشخصی از فعالیت‌های اخوان در مصر داشت. اما اینکه اخوان در جامعه مصر حضور دارند یا خیر، باید تاکید کنم که بله حضور دارند. وضعیت سال‌های قبل این جنبش و همچنین حوادث پس از سقوط مبارک نشان داد که این جمعیت نیروهای مردمی ویژه و پررنگی دارد. اما اینکه آن‌ها در کوتاه مدت قادرند شرایط را تغییر دهند، بعید به نظر می‌رسد با عنایت به محدودیت‌های ایجادشده، اخوان چنین توانایی داشته باشد. اخوان در شرایطی نیست که بتواند اقدام عمده‌ای انجام دهد، اما همچنان بخش قابل‌توجهی از جامعه مصر به باورهای اخوانی ایمان دارند.
پیش از انتخابات زمزمه‌هایی مبنی بر باز تر شدن فضای مصر پس از انتخابات به گوش می‌رسید و آقای سیسی گاها در این رابطه اظهارنظرهایی کرده است. شما محتمل می‌دانید که سیسی پس از جلب آرای 93 درصدی قدری از محدودیت‌ها بکاهد؟
این یک امر نسبتاً طبیعی است، اما اندازه آن قابل بحث است. چرا که وقتی ایشان به قدرت می‌رسد و ریاست جمهوری خود را از انتخابات کسب می‌کند، طبیعتاً سعی می‌کند به عنوان یک بازیگر پیروز، نیروهای مخالف را تا حدی در ساخت قدرت مشارکت دهد و یا دست کم آن‌ها را راضی کند تا پایه‌های قدرت او مستحکم تر شود. اما اینکه اجازه دهد، اخوان به عنوان یک نیروی سیاسی فعال و مشخص و دارای تشکیلات فعالیت کنند باید منتظر گذشت زمان بود و ببینیم وضعیت مصر چگونه پیش خواهد رفت، وضعیت منطقه به چه شکل رقم خواهد خورد. کشورهایی مانند عربستان با کمک‌هایی که به ارتش کردند انتظار دارند که اخوان هرگز به صحنه معادلات سیاسی مصر و منطقه خاورمیانه بازنگردد و تمام تلاش خود را هم در این زمینه به کار خواهند بست. اما به نظر می‌رسد باید کمی تأمل کرد و دید چه شرایطی بر منطقه حکم‌فرما خواهد شد.
آقای سیسی و دولتش به جز عربستان سعودی چه دوستانی در منطقه دارد؟ چه کشورهایی از روی کار آمدن سیسی خوشحال شدند و خواهان استمرار این وضعیت هستند؟
این‌گونه می‌توان گفت که به جز عربستان سعودی که اساساً برنامه زیادی برای پیش آمدن این وضعیت داشته است، بقیه نظام‌های رسمی عربی مانند شیخ‌نشین های خلیج‌فارس و حتی الجزایر، مراکش، اردن و سوریه علاقه بیشتری به حکومت سیسی دارند و این ژنرال را به اخوان ترجیح می‌دهند. بنابراین می‌توان گفت آن‌ها هم از این وضعیت خوشحال هستند. به این لیست باید اسرائیل را هم بیفزاییم که خیالش راحت شده که دیگر خطری از جانب مصر تل‌آویو را تهدید نمی‌کند.
آمریکا پس اعلام نتایج انتخابات اعلام کرده که صرف برگزاری انتخابات نمی‌تواند ضامنی برای دمکراسی باشد. چشم‌انداز رابطه مصر سیسی با واشینگتن چگونه خواهد بود؟
آمریکایی‌ها به طور طبیعی و دوفاکتو روابط با مصر را ادامه خواهند داد. اما با توجه به مسائلی که عرض کردم این انتخابات نمی‌تواند روندی استاندارد و مطابق با معیارهای متداول داشته باشد، بنابراین آمریکایی‌ها سعی می‌کنند با نوعی احتیاط و محافظه کاری روابط خود با ارتش و دولت مصر را پی بگیرند. بنابراین نباید انتظار داشته باشیم تحولی اساسی در این رابطه صورت گیرد.
روابط جمهوری اسلامی ایران با دولت جدید مصر چگونه خواهد بود؟ عموم تحلیلگران بر این باورند که گشایشی در مناسبات تهران و قاهره ایجاد نخواهد شد.
آقای سیسی با توجه به اینکه حتماً به کمک‌های کشورهای خلیج‌فارس احتیاج دارد، طبیعتاً روابط خود با ایران را به روابط ایران با کشورهای خلیج‌فارس پیوند می زند. این مسئله به ویژه از سوی عربستان به طور جدی پیگیری خواهد شد. اخیراً هم سیسی در گفتگویی اعلام کرده که روابط مصر با ایران از مسیر خلیج‌فارس می گذرد. برای پیش بینی روابط ایران و مصر، باید منتظر ماند که روابط ایران و کشورهای خلیج‌فارس چگونه خواهد بود. البته باز هم باید به این نکته توجه کرد که مصری‌ها علاقه‌مند هستند که دوباره به عنوان یک بازیگر موثر منطقه‌ای وارد شوند. حال باید دید آن‌ها تا چه حد از امکان برقراری روابط با ایران برای گسترش نقش منطقه‌ای خود استفاده می‌کنند.
با توجه به اینکه مصر وضعیت مناسبی را تجربه نمی‌کند و بی‌ثباتی به نوعی در این کشور نهادینه شده است، آیا آقای سیسی می‌تواند به وعده‌هایی که در خصوص بهبود وضعیت معیشت و همچنین ارتقای مشکلات اجتماعی و امنیت جامعه داده است، عمل نماید؟
واقعیتی که در دنیای امروز وجود دارد این است که راه توسعه و پیشرفت از دیکتاتوری و نظامی‌گری نمی‌گذرد. هیچ دیکتاتوری موفقی در دنیا نداریم که برای مردمش رفاه، آزادی و بهبود شرایط به ارمغان آورده باشد. عموم ارزیابی‌ها این است که کشورهایی موفق هستند که با داشتن حکمرانی خوب بتوانند تغییر مثبتی در جامعه ایجاد کنند. حکومتی که از طریق یک انتخابات غیراستاندارد، غیر شفاف و ناسالم بر سر کار آمده است، اصلاً قادر نیست شرایط را بهبود بخشد. بنابراین نمی‌توان به آینده دولت سیسی امیدوار بود. این دولت ممکن است در برخی عرصه‌ها که دولت عربستان کمک‌هایی به آن‌ها می‌کند، به موفقیت‌هایی دست یابد و در کوتاه مدت رفاه کاذبی برای مردمش ایجاد کند، اما قاعدتاً همان سرنوشت حکومت‌های پیشین مصر همچون سادات و مبارک در انتظارشان خواهد بود. حکومت‌هایی که نتوانستند انتظارات مردم را فراهم کنند.
49308
نظر شما