در طی بیش از سه دهه ای که از عمر جمهوری اسلامی گذشته است، این نظام سیاسی همواره با تهدیدات متنوع، پیچیده و دایمی روبرو بوده است. گاهی این تهدیدات خود را در قالب تحمیل جنگ هشت ساله و یا عملیات و اقدامات تروریستی در داخل خاک کشور - بویژه با محوریت منافقین در ترور شخصیت های عالی رتبه کشور و یا ایجاد ناامنی های اجتماعی در سالهای اولیه انقلاب – نشان داده و همسو با آن، تهدیداتی نرم در عرصه ها و مجامع بین المللی نیز متوجه آن بوده است.
بسیاری از تهدیدات نرم در عرصه های بین المللی ریشه در سه موضوع حقوق بشر، برنامه هسته ای و اتهام حمایت از تروریسم داشته که هر سه با هدفی واحد، پروژه "ایران هراسی" را شکل می دهند. بسته به تحولات داخلی ایران، منطقه و بین المللی، موفقیت و یا شکست این بهانه ها متفاوت بوده است؛ ولی آنچه مسلم است این است که این موارد هیچگاه از دستور کار کشورها و افرادی که جبهه مخالف جمهوری اسلامی (اعم از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای و یا نیروها و جریان های ایرانی و غیر ایرانی مخالف جمهوری اسلامی در خارج از کشور) را شکل می دهند، خارج نشده است.
1) حقوق بشر؛
حقوق بشر یکی از قدیمی ترین پرونده های ضد جمهوری اسلامی در عرصه های بین المللی است. از زمانی که نخستین قطعنامه حقوق بشری علیه کشورمان در سال1982 در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید تا سال 2013 مجموعا حدود 60 قطعنامه حقوق بشری در ارگان های وابسته به سازمان ملل متحد (مجمع عمومی (کمیته سوم)، کمیسیون حقوق بشر و شورای حقوق بشر که از سال 82 به جای کمیسیون سابق آغاز بکار کرد) به تصویب رسیده و 4 گزارشگر ویژه نیز منصوب شده است.
2) برنامه هسته ای؛
بیش از ده سال است که موضوع فعالیت های هسته ای ایران نیز بهانه ای تازه برای اعمال تحریم های بیشتر و تقویت پروژه ایران هراسی در عرصه های بین المللی برای جبهه مخالف ایران ایجاد کرده است. ارجاع پرونده کشورمان از آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین به شورای امنیت و تصویب 6 قطعنامه در این شورا و بر اثر این قطعنامه ها، اعمال تحریم های اقتصادی از جمله آثاری بوده است که از زمان ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت شاهد آن بوده ایم.
3) حمایت از تروریسم؛
اصلی ترین حرکت جبهه ضد ایران در متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم طی سالهای اخیر را می توان اقدام بوش پدر در قرار دادن ایران در محورت شرارت پس از حوادث یازده سپتامبر2011 دانست. پس از آن جریانی – به رهبری آمریکا و همسویی برخی کشورهای منطقه ای - همواره این اتهام را علیه جمهوری اسلامی مطرح کرده و تلاش نموده است چهره ایران را در عرصه بین المللی مخدوش نماید؛ ولی سناریوهای شکست خورده متعددی که در این ارتباط طراحی شدند – مانند ماجرای مضحک سوء قصد به جان سفیر عربستان در آمریکا که حتی منجر به قطعنامه ای نیز در مجمع عمومی در سال 2011 شد – تاکنون نتوانسته است توجه بین المللی را به این موضوع به میزان دو موضوع اول یعنی حقوق بشر و برنامه هسته ای، جلب نماید.
تهدیدات و دیپلماسی مبتکرانه
کمتر کشوری را می توان در عرصه بین المللی دید که با چنین حجمی از تهدیدات و حوزه های مختلف اعمال فشار روبرو بوده و در عین حال دیپلماسی مشارکت فعالانه و ایفای نقش تعیین کننده و تاثیرگذار در روندها و تحولات منطقه ای و بین المللی را نیز دنبال کرده باشد. بافت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران و موقعیت جغرافیایی این کشور هرگونه تلاش برای ایجاد کشوری منزوی از ایران – آنگونه که در مورد کره شمالی شکل گرفته است - در جهان را بی نتیجه گذارده است. حاکم بودن چنین فضایی بر کشور و همزمان تمایل عالی ترین مقامات کشور به پرهیز از در پیش گرفتن رویکردهای منفعلانه، باعث شده است که نقش یک دستگاه سیاست خارجی پویا، مبتکر و پیش رونده بسیار تعیین کننده باشد. روبرو بودن دستگاه سیاست خارجی با چنین تهدیداتی باعث می شود که انرژی و منابع انسانی، تجربی و مالی این دستگاه صرف مهار تهدیدات و آثار و تبعات آن و همزمان ضرورت طراحی های مبتکرانه و نو در جلوگیری از به انزوا کشیده شدن کشور شود.
تغییر سیر صعودی و شتاب خیره کننده تهدیدات ناشی از برنامه هسته ای کشورمان به مسیری که سخت ترین دشمنان منطقه ای و جهانی ایران را مجبور به سکوت و انفعال کرده است(در موضوع دستیبابی به توافق شش ماهه با گروه پنج بعلاوه یک) نشان داد در صورت اعتماد مجموعه نظام، دستگاه دیپلماسی کشور پتانسیل مدیریتی و کارشناسی کافی و لازم برای اقدام بر پایه اصول بنیادین سیاست خارجی کشور یعنی "ابتکار عمل"، نرمش قهرمانانه" و "سازش ناپذیری" برای رفع این تهدیدات را دارد. بدنه مدیریتی و کارشناسی وزارت امور خارجه این امکان را دارد که پس از حوزه هسته ای، در دو عرصه دیگر – و بویژه حقوق بشر - نیز با حمایت و اعتماد تمام دستگاه های مرتبط داخلی، گام های مبتکرانه، مبتنی بر اصول و با استفاده از ظرفیت هایی که در عرصه بین المللی وجود دارد، نیز بردارد.
با در پیش گرفتن چنین سیاست خارجی، می توان امیدوار بود بخش زیادی از تهدیدات ناشی از پروژه ایران هراسی – از طریق بدنام کردن ایران و مخدوش نمودن چهره این کشور در میان افکار عمومی جهان - خنثی شود.
26149
نظر شما