صباح زنگنه: شیعیان مراقب دخالت های عربستان در عراق باشند/ بهتر است نتایج انتخابات سریعتر اعلام شود

سعید جعفری پویا

انتخابات پارلمانی عراق با مشارکت بالای 60 درصدی مردم این کشور برگزار شد و طبق اعلام نتایج ابتدایی ائتلاف دولت قانون نوری مالکی توانسته آرای قابل توجهی را به خود اختصاص دهد. البته این آرای قابل توجه بازهم در حدی نیست که مالکی بتواند به تنهایی و بدون نیاز به برقراری ائتلاف دولت تشکیل دهد. پیرامون سیر تحولات انتخابات عراق با صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه گفتگویی انجام دادیم که در پی می آید:   

انتخابات در عراق با مشارکت نسبتا بالایی برگزار شد و مطابق پیش بینی ها و بر اساس نتایج مقدماتی اعلام شده، شرایط به سود نوری مالکی و ائتلاف دولت قانون در حال پیشروی است. شما شرایط را چگونه ارزیابی می کنید؟

در خصوص انتخابات عراق در درجه نخست باید توجه داشت که درصد مشارکت در این دوره در حد قابل توجه و قابل قبولی بوده است و این نشان می دهد که عزم عمومی مردم عراق بر ادامه مسیر دموکراتیک و مسالمت آمیز برای انجام تغییرات سیاسی است. این نکته مهمی است و باید مورد توجه قرار گیرد. نکته دیگر اینکه ممکن است برخی از احزاب و جریانات میزان کرسی هایشان در پارلمان بالا و پایین باشد اما مهمتر از درصدها، نفس حضور آنها در صحنه سیاسی عراق است و اینکه توانستند جایگاهی در معادلات سیاسی عراق کسب کنند حائز اهمیت است. از سوی دیگر نوری مالکی و دولت قانون، تا به اینجای کار آرای خوبی به دست آوردند، اما باز هم نیازمند ائتلاف با بقیه جریان ها هستند تا بتوانند اکثریت را برای تشکیل دولت در اختیار داشته باشند. این تشکیل ائتلاف از دو منظر قابل توجه است. یکی موضوع انتخاب رئیس جمهور و دیگری انتخاب شخصی از ائتلاف بزرگتر برای تشکیل دولت. بنابراین مالکی و ائتلاف دولت قانون ناگزیرند با بقیه تشکل ها ائتلافی تشکیل دهند تا به نصاب قانونی برسند و بتوانند این دو مسئولیت اساسی را به سرانجام برسانند.

تا به حال موضوع انتخاب رئیس جمهور مسئله ای بوده که همیشه به کردها واگذار شده و فردی از میان اکراد به این پست دست یافته است. اما به نظر می رسد در شرایط جدید ممکن است تغییراتی در این روند ایجاد شود. نظر شما در این رابطه چیست؟

مسئله معرفی رئیس جمهور در عراق از توافق نانوشته ای سرچشمه می گیرد که بین تشکل ها و مناطق مختلف عراق وجود دارد. اما در شرایط جدید اگر چنانچه کردها که این سابقه به نامشان ثبت شده بتوانند بر سر معرفی یک فرد، به توافق برسند، به احتمال زیاد ریاست جمهوری به آنها می رسد، ولی اگر نتوانند به توافق برسند امکان تغییر این امر نانوشته وجود دارد.

 پس به اعتقاد شما اگر کردها در درون خود با یکدیگر به توافق نرسند احتمال اینکه رئیس جمهوری غیر کرد در عراق انتخاب شود زیاد است؟

بله دقیقا همینطور است. چراکه نمی شود کشور را معطل توافقات درون گروهی یک جریان کرد.

مالکی در دوره پیشین به رغم مخالفت هایی که از سوی جریان صدر و حکیم وجود داشت، در نهایت و با رایزنی هایی که صورت گرفت توانست همچنان در قدرت بماند. امروز شرایط متحدان مالکی چگونه است؟

شرایطشان همچنان شکننده است و نیازمند مذاکرات جدی تر و توافق اساسی تری برای در دست گرفتن قدرت هستند. البته شاید در شرایط کنونی کمی زود باشد تا در خصوص این مسئله به اظهار نظر بپردازیم و با گذشت زمان و اعلام نتایج قطعی انتخابات بهتر بتوان در این خصوص تحلیل کرد. اما واقعیتی که وجود دارد این است که شرایط دشواری برای مالکی وجود دارد و او باید رایزنی های گسترده ای در این رابطه انجام دهد.

نماینده آیت الله سیستانی از احتمال تقلب در این انتخابات سخن گفته و ابراز نگرانی کرده که تاخیر در اعلام نتایج گمانه بروز تقلب را جدی تر کرده است. شرایط تقلب را چگونه می بینید؟

البته هیئت مستقلی برای برگزاری انتخابات وجود داشت و همه احزاب نمایندگانی پای صندوق های رای داشتند اما به هر حال تاخیر در اعلام نتایج باعث شده تا تردیدها قدری بیشتر شود و شبهات فراوانی پیرامون احتمال جریان داشتن تقلب شکل گیرد. بر این اساس بهتر است نتایج هر چه سریعتر اعلام شود تا این مسائل کمتر مطرح شود.

به نظر می رسد جریان العراقیه و شخص ایاد علاوی نسبت به دور پیشین تقلیل جایگاه اساسی در معادلات عراق داده اند. در شرایطی که در انتخابات قبل العراقیه جدی ترین رقیب مالکی بود در این دوره با مشکلات فراوانی مواجه شده و بخش مهمی از نیروهای این جریان جدا شده اند.   

ائتلاف العراقیه به رهبری علاوی با محوریت ضدیت با مالکی و مخالفت با او شکل گرفت و تلاش کرد با مبارزه دولت قانون برای خود جایگاه و نیرو جذب کند. اما وقتی مالکی توانست در مسائل اداره کشور و همچنین مبارزه با تروریست ها موفق عمل کند کمی علاوی خلع سلاح شد. ضمن اینکه مشکل دیگر علاوی این بود که برخی نیروهای تروریستی در کنار او حضور داشتند که شرایط را برای او دشوار کرد.

به نظر می رسد شرایط عربستان نسبت به دوره پیشین انتخابات عراق در معادلات منطقه ای متفاوت گشته و این کشور تا حد زیادی منزوی شده است. بر این اساس نفوذ ریاض در مسائل داخلی عراق هم به مراتب کمتر شده است. در نتیجه می توان امیدوار بود که نقش مخرب کمتری از سوی سعودی ها در معادلات عراق شاهد باشیم؟

درست است که عربستان منزوری تر شده است و این کشور تاثیرگذاری کمتری در روندهای منطقه ای دارد ولی به هرحال باید دقت بیشتری از سوی نیروهای عراقی صورت گیرد، چراکه به هر ترتیب ریاض تلاش خواهد کرد تا میان گروه های شیعی تفرقه ایجاد کند و از ایجاد اتحاد میان آنها برای تشکیل دولت جدید جلوگیری نماید. حتی عربستان با جریاناتی چون صدر و حکیم هم ارتباط برقرار خواهد کرد و از هیچ تلاشی برای ایفای نقش مخرب در مسائل عراق خودداری نخواهد کرد.

49308