حمدین صباحی و رویای ریاست جمهوری مصر

زهرا رمضانی

انتخابات ریاست جمهوری مصر حدود یک ماه دیگر،6 و 7خرداد ماه برگزار خواهد شد و دو کاندیدای اصلی یعنی ژنرال السیسی و حمدین صباحی در حالی به رقابت با یکدیگر می پردازند که قریب به اتفاق تحلیل گران ،پیروز این جریان را ژنرال السیسی عنوان کرده اند.کسی که به گفته خودش لباس نظامی را از تن بیرون کرده و به خواست اراده ملت کفن پوشان در این کارزار شرکت کرده است.اما سوی دیگر ماجرا حمدین صباحی در گفته های اخیر،خودش را پیروز انتخابات اعلام کرده و 52 درصد آراءرا ازآن خود داتسته است.جدای از این بحث که آیا انتخاباتی که در شرف برگزاری است تا چه میزان از صحت و سلامت برخوردار است؛این سوال پیش می آید که با فرض وجود شرایط استاندارد و در نظرگرفتن شرایط امروز مصر، حمدین صباحی با چه بیم ها و امیدهایی در این انتخابات شرکت می کند؟

مرور زندگی حمدین صباحی این را نشان می دهد که همراه شدن دوران نوجوانی با ناصر ،سیاست را با زندگی او درآمیخته است.حمدین صباحی متولد 1954،با سابقه فعالیت سیاسی بیش از 40 سال است.او از فعالین دانشجویی چپ گرای ناصریستی،طرفدار سرسخت جنگ با اسرائیل و مخالف سیاستهای سادات پس از ناصر علی الخصوص صلح کمپ دیوید بود.مناظره دانشجویی حمدین صباحی با انور سادات در خصوص ارتباط با اسرائیل ،فساد دولتی و مشکلات اقتصادی در آن زمان او را بیش از بیش برای همه آشنا کرد.در سال 1996 حزب سوسیالیستی الکرامه را به علت مشکلاتی که با رئیس حزب ناصریست ها داشت تاسیس کرد.،2005 به پارلمان راه یافت و در سال 2010 یک بار دیگر در انتخابات پارلمانی شرکت کرد اما با شنیدن زمزمه های تقلب در انتخابات توسط مبارک کنار کشید.آخرین حضور انتخاباتی صباحی در جریان انقلاب 25ژانویه و  اولین انتخابات ریاست جمهوری پس از انقلاب بود.انقلابی که از همان ابتدا در آن حضور داشت.صباحی اگرچه در  مرحله اول موفق به جمع آوری ده هزار امضا شد اما در جریان انتخابات با نفر سوم شدن،کرسی ریاست جمهوری را به اخوان واگذار کرد. اما حمدین صباحی امروز ،در حالی وارد کارزار انتخاباتی شده است که از هم اکنون پیش بینی بعضی چالش ها در فردای پیروزی برای او قابل تصور است.

1)در ابتدای امر شاید بتوان برای صباحی ای که شعار اصلی خود را "عدالت اجتماعی" بیان کرده است،مشکلات و مسائل اقتصادی را عنوان کرد .امری که دغدغه اصلی امروز مصریان است.در اهمیت این مسئله همین بس که یکی از دلایل مخالفت نظامیان رده بالا با کاندیداتوری السیسی همین عامل بود؛حال بماند که السیسی دو عامل حمایتی کمک های میلیاردی عربستان و تفوق نظامیان بر بنگاه های بزرگ اقتصادی را داراست و این مسئله کاملاً مشخص است که داشتن داعیه عدالت اجتماعی بدون وجود پشتوانه اقتصادی صرفاً در حد یک شعار است.

2)مرور زندگی حمدین صباحی همواره او را یک شخصیت ضد اسرائیلی معرفی می کند.او حتی در همین نطق های انتخاباتی اش اسرائیل را یک رژیم نژاد پرست و توسعه طلب خوانده که قصد تجزیه کشورهای عربی را دارد.به نظر می رسد با توافقات جدید صورت گرفته میان گروههای فلسطینی مبنی بر تشکیل دولت وحدت ملی که به دنبال آن نارضایتی اسرائیل و ایالات متحده را به دنبال داشته است،مانع جدیدی برای حمدین صباحی محسوب شود و می تواند صف مخالفان او را طولانی تر کند.

3)حمدین صباحی در طی گفته های این مدت خود همواره بر مناسیات مبتنی بر احترام با تمام کشورها از جمله ایالات متحده تاکیده ورزیده است.اما سابقه چپ گرایی او تمایل بیشتر او برای گسترش روابط با روسیه را آشکار می کند.لذا در شرایطی که هرچند نظامیان روابط چندان خوبی با امریکا نداشته و در پی وقایع 30 ژوئن از امریکا رانده و به سمت شرق متمایل گشته اند اما سابقه کمک سالانه امریکا به نظامیان تمایل به ادامه حضور آنها را بیشتر به ذهن متبادر می سازد تا یک دموکرات با گرایشات چپ.

چشم انداز پیش رو:

تحلیل شرایط امروز مصر در دو سطح داخلی و خارجی این را متذکر می شود که اگرچه شایدحمدین صباحی نسبت به رقیب خود از منش دموکراتیک برخوردار است اما به نظر می رسد شرایط امروز منطقه به گونه ای است که بیش از عوامل داخلی می بایست به تاثیر عوامل خارجی بر این انتخابات تاکید کرد. از یک سو حمدین صباحی یک سیاستمدار چپ گرای متمایل به روسیه ودر سوی دیگر بحران گفتگوی صلح،به خطر افتادن موقعیت اسرائیل و در پی آن ایالات متحده در کنار  عوامل منطقه ای همچون قرابت فکری بیشتر عربستان با السیسی تا فردی همچون صباحی، نشان می دهد در سطح خارجی صباحی از چندان پایگاه قابل اتکایی برخوردار نیست.در سطح عوامل داخلی نیز به همین منوال:حمدین صباحی در حالی وارد عرصه انتخاباتی شده است که به صورت بالقوه دو گروه در زمره طرفداران او نیستند.نظامیان و اخوان المسلمین.و اگر کسانی که قرار است به او رای بدهند بر مبنای شعار عدالت اجتماعی اش باشد که قطعاٌ کمبود پشتوانه اقتصادی همراه با ویرانه دولتی فاسد که از گذشته به یادگار باقی است کار را بسیار بر او سخت خواهد بود.

در نهایت با تحلیل شرایط کلی مصر اینگونه به نظر می رسد که پارامترهای متعددی در کنار هم وجود دارند که اگر همچون تکه های پازل کنار هم چیده شوند شرایط بسیار سخت تری را  نسبت به السیسی، برای ریاست جمهوری حمدین صباحی ترسیم خواهند کرد.

49308