بحران اوکراین و جایگاه ایران در تعاملات آتی روسیه و امریکا

اساس و بنیان ائتلاف ها و دوستی ها در نظام بین الملل، موقتی است و بر پایه منافع صورت می گیرد. در نتیجه ایران نه تنها نباید به هیچ کشوری در نظام بین الملل اتکاء کند، بلکه باید به افزایش توان خود در راستای دستیابی به منافع ملی و تامین امنیت ملی بیاندیشد.

وقوع بحران اوکراین و تیره شدن روابط روسیه و امریکا، یکبار دیگر مباحث مربوط به مناسبات تهران و مسکو را در اولویت قرار داده است.


در این بین برخی گمان می کنند که این تیرگی می تواند سرآغاز روابط پایدار ایران و روسیه باشد و برخی دیگر معتقدند که این مسئله هیچ تاثیری بر روابط ایران و روسیه ندارد و مناسبات تهران و مسکو بر اساس مولفه های جغرافیایی و همکاری های دو جانبه تعریف می شود.

ایران به لحاظ موقعیت ژئوپلتیکی خود، ذاتا یک کشور بین المللی محسوب می شود. لذا هم بر تحولات بین المللی تاثیر می گذارد و هم از وقایع جهانی تاثیر می پذیرد. با این تفاسیر ایران هم بر روابط سایر کشورها تاثیر می گذارد و هم از روابط آنها متاثر می گردد.

بر این اساس طی سال های گذشته، روابط روسیه و آمریکا یکی از عرصه هایی بوده که همواره متغیر ایران از وزنه‌ی تاثیرگذاری زیادی در آن برخوردار بوده است. به نحوی که همواره نه تنها ایران از روابط امریکا و روسیه تاثیر پذیرفته، بلکه بر روابط آن دو نیز تاثیر گذاشته است.

در این بین با توجه به اینکه روابط مسکو و واشنگتن طی یک سال اخیر بهبود یافته، لذا یکبار دیگر مسئله ایران در روابط این دو کشور مطرح شده است. به نظر می رسد در آینده‌ی روابط روسیه و امریکا، دست کم سه سناریوی کلی وجود داشته باشد که مطابق با هر یک از آنها، جایگاه ایران نیز دگرگون می شود. این سناریوها عبارتند از:

1. مشارکت استراتژیک: مطابق با این سناریو، روابط روسیه و امریکا به بهترین حالت ممکن خواهد رسید. سرفصل آغاز این سناریو، گسترش روابط اقتصادی میان دو طرف است که می تواند به مشارکت استراتژیک در خصوص مسائل عمده‌ی جهانی منجر شود. این سناریو که در گذشته از سوی دیمیتری مدودیف و باراک اوباما، روسا جمهور روسیه و امریکا پیگیری می شد، با چالش های بسیار زیادی مواجه است و عملی شدن آن در سال های نزدیک، تقریبا نامحتمل به نظر می رسد. در این سناریو، ایران کاملا وجه المصالحه دو قدرت بزرگ قرار می گیرد. در واقع امکان دارد امریکا و روسیه برای دست یافتن به مقاصد و اهداف بلندمدت خود، حتی در مورد ایران دست به معامله‌ای بزرگ نیز بزنند.

2. جنگ سرد جدید: در این سناریو، روابط دو کشور آنچنان سرد و تیره می گردد که یادآور بازگشت به دوران جنگ سرد شود. روابط روسیه و امریکا در اواخر دوره ریاست جمهوری بوش، به سمت این سناریو در حرکت بود. در حال حاضر که بحران اوکراین به اوج خود رسیده نیز چنین گرایشی در روابط مسکو و واشنگتن دیده می شود. به نظر می رسد هم در آمریکا و هم روسیه، همچنان جنگ سرد طلبان مترصد فرصتی هستند که روابط مسکو و واشنگتن را تیره سازند. مطابق با این سناریو، ایران از نقش بسیار مهمی در روابط امریکا و روسیه برخوردار می شود. زیرا در چنین حالتی روس ها سعی می کنند به مانع تراشی در برابر ایالات متحده امریکا بپردازند و به همین سبب نیز ایران می تواند شریک قابل ملاحظه‌ای برای مسکو باشد.

3. همکاری تاکتیکی و منازعات محدود: بر اساس این سناریو، روسیه و آمریکا در بسیاری از موارد مهم به همکاری با یکدیگر می پردازند و در عین حال، منازعات خود را به خصوص در مباحث امنیتی و مسائل مرتبط با حوزه نفوذ یکدیگر حفظ خواهند کرد. در واقع روابط روسیه و آمریکا میان درجه ای از همکاری تاکتیکی و منازعات محدود در نوسان خواهد بود. در این سناریو نیز ایران از جایگاه قابل ملاحظه‌ای در روابط روسیه و آمریکا برخوردار می شود.

با توجه به موقعیت منحصر به فرد ایران از لحاظ ژئوپلتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی، ضروری است که سیاست خارجی این کشور بر پایه حفظ منافع و امنیت ملی، در تعامل با دنیای خارج شکل گیرد. در این بین بدیهی است که هر چه بر توان ایران در عرصه ها و ابعاد مختلف قدرت نظیر نظامی، اقتصادی، فرهنگی و ... افزوده گردد، میزان نفوذ و تاثیرگذاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی نیز افزایش خواهد یافت و بالعکس. همچنین باید در نظر داشت که اساس و بنیان ائتلاف ها و دوستی ها در نظام بین الملل، موقتی است و بر پایه منافع صورت می گیرد. در نتیجه ایران نه تنها نباید به هیچ کشوری در نظام بین الملل اتکاء کند، بلکه باید به افزایش توان خود در راستای دستیابی به منافع ملی و تامین امنیت ملی بیاندیشد. زیرا تنها در این شرایط است که منافع و امنیت ایران حفظ می گردد و دستخوش تحول و دگرگونی در تعاملات آتی روسیه و امریکا نمی شود.

منبع : جوان آنلاین

برای مشاهده صفحه شخصی شعیب بهمن اینجا را کلیک کنید

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 350089

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 3 =