کناره گیری بندر بن سلطان از این پست کلیدی در عربستان سعودی می تواند پایانی بر بیش از دو ماه سرگردانی این شاهزاده حامی تکفیری ها در کشورهای اروپایی و مراکش و مجوزی برای بازگشت او به ریاض محسوب شود.
سال گذشته وقتی او به عنوان طراح اصلی تلاش های ریاض برای سرنگون کردن بشار اسد و مسئول پرونده سوریه کاملا از مداخله نظامی آمریکا در این کشور نا امید شد اظهارات تندی درباره آمریکایی ها مطرح کرد و موجبات کدورت شدید واشنگن را نسبت به خود فراهم آورد.
بندر در اوت سال گذشته میلادی در دیدار با فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه در پاریس گفته بود: « ما دیگر به آمریکا اعتماد نداریم و گمان نمی کنیم واشنگتن برای دفاع از موجودیت عربستان سعودی آمادگی داشته باشد به همین سبب به اروپا روی خواهیم آورد تا حمایت لازم را به دست آوریم.»
این اظهارات تند و نارضایتی شدید واشنگتن از عملکرد ناموفق او در سوریه که وعده داده بود به زودی بشار اسد را ساقط خواهد کرد سبب شد مغضوب آمریکایی ها شده و نه تنها پرونده سوریه و پست خود را از دست بدهد بلکه وادار به جلای وطن به بهانه بیماری و گذراندن دوران نقاهت شود.
سوای از پیش بینی خبرگزاری رویترز مبنی بر اینکه کناره گیری شاهزاده بندر ممکن است مناسبات شکراب شده ریاض و واشنگتن را بهبود ببخشد به نظر می رسد روابط خارجی عربستان با روسیه و کشورهای همسایه از جمله ایران نیز که به شدت تحت تاثیر اقدامات افراطی و خصومت بار رئیس دستگاه اطلاعایت این کشور قرار داشت نیز وارد مرحله ای تازه شود.
بندر بن سلطان 65 ساله 22 سال از عمر خود را بعنوان سفیر عربستان سعودی در واشنگتن گذرانده بود، در تیرماه سال 91 به عنوان رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان منصوب شد تا به شورشیان سوری در سرکوب اسد کمک کند اما عملکرد او نه تنها موفقیتی در پی نداشت بلکه منجر به خونریزی بیشتر و استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه شده و آمریکا را وارد مخمصه ای بین المللی کرد که همچنان در حال پرداخت تبعات آن است.
سوای از این موضوع دو سفر بندر بن سلطان به روسیه و مذاکرات او با ولادیمیر پوتین درباره قطع حمایت از اسد در ازای بسته های تشویقی وسوسه انگیز مالی و اقتصادی و وقوع چند انفجار تروریستی در این کشور و نیز نگرانی از درگیری های داخلی عربستان بر سر قدرت در صورت فوت یا کناره گیری عبدالله سبب شد تا آمریکایی ها درباره آینده سیاسی او تصمیم گیری جدی بعمل آورند.
اکنون با کناره گیری بندر بن سلطان از ریاست دستگاه اطلاعاتی عربستان سعودی و واگذاری پرونده سوریه به محمدبن نایف بن عبد العزیز و پایان تقریبی توزیع سمتهای کلیدی در عربستان سعودی که نوعی آماده باش برای جلوگیری از نزاع و جنگ قدرت میان بازماندگان آل سعود پس از مرگ عبد الله بن عبد العزیز محسوب می شود بخش زیادی از نگرانی های آمریکا در خصوص بندر بن سلطان محقق شده است و او ممکن است یا تا کنون به عربستان باز گشته باشد و یا از این پس می تواند بازگردد.
در همین حال با کناره گیری بندر بن سلطان به طور قطع زمینه های لازم برای تجدید میثاق بین ریاض و واشنگتن و حل اختلافات پیش آمده ریاض با مسکو پدید آمده است و احتمال دارد همین زمینه ها به میزان کمتری برای مدیریت تخاصمات اخیر میان ریاض و تهران نیز فراهم شده باشد.
اما سوال مهم در این خصوص این است که بندر پس از بازگشت به ریاض و با وجود کناره گیری از این پست کلیدی و با توجه به نفوذ تاریخی خانواده سلطان در همه امور ممکلتی و خصوصا ارکان نظامی و امنیتی چه جایگاهی به دست خواهد آورد.
براساس برخی گزارش ها محتمل است که بندر بن سلطان پس از بازگشت به عربستان همکاری نزدیکی را با جانشین جدید ولیعهد این کشور مقرن بن عبدالعزیز آغاز کند. جانشین 68 ساله ولیعهد عربستان با انتصاب بندر به عنوان معاون خود قادر خواهد بود تا اندازه ای در برابر متعب بن عبدالله ( پسر ملک عبدالله) که هم اکنون ریاست گارد ملی این کشور را برعهده دارد و در اتحاد کامل با محمد بن نایف وزیر کشور عربستان است و در صورت پادشاهی احتمالی مقرن ( بعد از مرگ عبدالله و سلمان) معاون نخست وزیر خواهد شد ، قوی تر ظاهر شود.
با این همه این تنها یک گمانه زنی است و باید دید آیا آمریکایی ها برای بازگشت او به سعودی تنها کناره گیری او از ریاست دستگاه اطلاعاتی را شرط کرده اند یا کناره گیری از کلیه پست های کلیدی را؟
اما اگر این گمانه درست باشد آنگاه نزدیکی بندر به مقرن بار دیگر یک محور ضد ایرانی و ضد حزب الله را پدید می آورد که البته تا زمان حیات عبدالله نقش آفرینی زیادی نخواهد داشت ولی از آنجا که هم سن عبدالله و هم سن سلمان ولیعهد او بالا است، رویای به قدرت رسیدن مجدد این محور چندان دور از ذهن نیست و از این رو فرصت برای استفاده تهران از شرایط پیش آمده تا پیش از مرگ عبدالله برای حل و فصل برخی از مسائل با ریاض اندک است.
نظر شما