خباز: عده ای به مراجع توهین کردند و به عنوان جایزه حج عمره رفتند/هیچ کس ازتندروها عاقبت خوبی نداشته

عبداله احمدی:محمد رضا خباز، متولد ۲۸ تیر ۱۳۳۳ در کاشمر از شهرستان های خراسان است، پدرش نانوا بود و نام خانوادگی اش را از شغل پدر وام گرفته است. او در مجلس هشتم از اعضای موثر فراکسیون اقلیت - اصلاح طلبان بود.

وی که از اعضای حزب اعتماد ملی است، در انتخابات 88 از نامزدی کاندیدای مورد حمایت این حزب حمایت کرد اما پس از آن درباره حوادث پس از انتخابات بارها در نطق های پیش از دستور خود در مجلس هرگونه تندروی را محکوم و بر رفتار سیاسی مبتنی بر اعتدال و عقلانیت تاکید کرد. خباز همواره میگوید:"حزبی که به قدرت میرسد،نباید حزب دیگری را برکنار کند".

 در انتخابات ریاست جمهوری 92 نیز ابتدا از کاندیداتوری احتمالی آیت الله هاشمی رفسنجانی و سپس از حسن روحانی حمایت کرد.

با روی کار آمدن دولت روحانی و پس از انتصاب مجید انصاری، به معاونت ریاست جمهوری در امور مجلس از سوی وی به معاونت امور تقنینی معاون پارلمانی ریاست جمهوری منصوب شد تا تجربه چهار دوره نمایندگی مجلس و قانونگذاری او در دوره‌های چهارم، پنجم، ششم و هشتم روی زمین نماند.

افراطی ها و تندروها در سال های پس از انقلاب اسلامی چه نقشها و ظایفی داشته اند؟

در ابتدا باید گفت که دولت تدبیر و امید با این نگاه وارد شده است که بتواند تدبیر و اعتدال را به صورت گفتمان و باور عمومی در آورد که راه اداره کشور و راه نجات از گرفتاری های به وجود آمده برای ما اعتدال است و بس. البته اعتدال دامنه بسیار وسیعی دارد و یکی از معانی آن، پرهیز از افراط و تفریط است. همان طور که امیرالمومنین(ع) می فرماید: انسان جاهل یا افراطی است و یا تفریطی؛ بنابراین افراط و تفریط محکوم به فناست. از این رو، ما نباید احساس کنیم که می توانیم جلوی افراطی ها را بگیریم اصلا چنین چیزی ممکن نیست چرا که از صدر اسلام این افراطی ها و تفریطی ها وجود داشته اند بلکه باید گفتمان اعتدال به قدری جایگاه خودش را در جامعه پیدا کند که حنای افراطیون برای مردم رنگی نداشته باشد پس کسی به دنبال مقابله، بگیر و ببند داغ و درفش نیست. قرار است این گفتمان چنان همه گیر شود که مردم باور کنند که افراطیون از منطق صحیحی برخوردار نیستند.

ائمه اطهار(ع) و پیامبر اکرم (ص) در مجموع 15 سال حکومت کردند و این 15 سال نشان داد که به وسیله اعتدال و از همه نیروها بدون توجه به نگاه سیاسی شان می توان استفاده کرد. خوشبختانه نگاه دولت یازدهم نیز در چینش کابینه همین بود که آیا فرد مورد نظر از اعتدال فکری برخوردار است، اهل مفاهمه و گفتگوست، به خرد جمعی توجه می کند و کار کارشناسی را قبول دارد. این مشی اعتدال است که هم در سیاست خارجی ما و هم در اقتصاد کم کم دارد خودش را نشان می دهد.

درباره نقش افراطیون باید بگویم در واقع، هرجا که می خواست کار به نتیجه برسد، حضور افراطی ها باعث به هم خوردن کار می شد و هرجا که نتیجه ای به دست می آمد، با حرکت های همراه با هیاهو و جنجال تندروها آن کار به نتیجه رسیده را خراب می کردند.

به عنوان مثال همین گفگوهای ژنو و مذاکره ایران با گروه 1+5 را می توان به عنوان نمونه ذکر کرد. وزن پنج کشور اروپایی که شرایط مذاکرات را قبول دارند کمتر از آمریکا نیست ولی آمریکا به دلیل فشار صهیونیست ها بعضا می خواهد نتایج مذاکرات را مخدوش جلوه دهد. بنابراین می توان گفت همان طور که در دنیا صهیونیست ها افراطی هستند در داخل کشور خودمان نیز عده ای افراطی همان حرفی را می زنند که اسراییلی ها می زنند ؛ یعنی حرف یکی است که از دو حلقوم بیرون می آید. آن صهیونیست به عنوان مخالف جمهوری اسلامی ایران و عنصر داخلی تندرو تحت عنوان دفاع از اسلام، ولایت و خون شهدا و دستاوردهای انقلاب همان حرفی را می زند که خواسته آمریکایی ها و اسرائیلی هاست. در صورتی که قرار نیست در اولین مذاکره ما به همه نتایج برسیم و باید قدم به قدم جلو رفت و ان شاءالله به نتیجه خواهیم رسید.

افراطی های ادوار مجلس چه ویژگی هایی داشتند. در مجالسی که شما بودید چه اقدامات تند روانه ای انجام شد و دلیل بروز این اقدامات چه بود؟

اولین ویژگی افراد افراطی این است هرسخنی که به ذهن شان می رسد بدون مطالعه بر زبان جاری می کنند. چند وقت پیش در داخل مجلس به یکی از این افراد گفتم، تفاوت من با شما یک آیه قرآن است که خداوند می فرماید: « هر حرفی که از دهان شما بیرون می آید دو ضبط صوت الهی "عتید" و "رقیب" صدای شما را ضبط می کند و باید مسئولیت آن سخن را بپذیرید؛ من به این فرد گفتم بنده به این آیه معتقدم اما شما نیستید. هر حرفی که از دهانتان می پرد، تحقیق نکرده بیان می کنید و جو عمومی جامعه را به هم می زنید و عده ای ممکن است این حرف های بی حساب را باور کنند.

دوم اینکه افراطیون حاضر نیستند در کنار سخن خود، سخن طرف مقابل را هم بشنوند بلکه دوست دارند خودشان تنها فریاد بزنند در صورتی که باید به طرف مقابل برای پاسخ گویی فرصت دهند. مسئله بعدی که مشی افراطی ها بوده، هست و خواهد بود این است که هیچ مبنای فکری برای سخن گفتن ندارند. مثلا وقتی از سخنان رهبری مایه می گذارند تا یکی از سخنان رهبری را بیان می کنید فورا از این شاخه به شاخه دیگری می پرند. ویژگی بعدی شان نیز این است که سخن مخالفین خارجی و صهیونیست ها را بر سخنان مدیران اجرایی داخل کشور برتری می دهند. به عنوان مثال به آن ها می گوییم آقای فلانی! این حرف شما همان حرف نتانیاهوست. چرا حرف رئیس جمهور که ملت به او رای داده اند و وزیر خارجه که مجلس به او رای داده برای شما حجت نیست اما حرف نخست وزیر اسرائیل حجت است؟! فکر نمی کنید که این اسرائیلی در صدد اختلاف افکنی بین نیروهای داخل نظام است اما انگار این ها قصدشان قانع شدن نیست و به دنبال مغلطه است چون کسی که می خواهد چیزی را بفهمد به راحتی می شود برای او استدلال کرد و مثل کسی است که خواب است و با چند تکان بیدار می شود اما کسی که خودش را بخواب زده اگر یک سطل آب هم روی او بریزید بیدار نمی شود. چون هدفش به هم زدن و به هم ریختگی اوضاع کشور است و از آرامش خوشش نمی آید و احساس می کند هرچه بتواند آب را بیشتر گل آلود کند، ممکن است ماهی بیشتری بگیرد.

چهره هایی که در بخشی از زندگی سیاسی خود اقدامات تندروانه داشتند چه سر انجام و عاقبتی داشته اند؟

ما در مجلس چهارم، پنجم و ششم کسانی را داشتیم که بسیار تند بودند و ابتدای هر دوره شروع به کار مجلس آن ها را نصیحت می کردیم اما آخر مجلس از اقدام خود پشیمان می شدند ولی دیگر آن زمان پشیمانی سودی نداشت البته این افراد بعدا نیز نتیجه تند روی خود را می دیدند اما آنهایی که من دیده ام اکثر قریب به اتفاق شان پس از مدت کوتاهی منزوی و پشیمان می شوند. شما امروز ببینید تندروهای مجالس چهارم و پنجم چه وضعیتی دارند؟ حتی تندروهای مجلس هشتم، آن هایی که رای نیاوردند  اگر بروید سراغ شان می بینید که الان کاملا پشیمان هستند.این افراد باید از روز اول فکر می کردند کسی که در مسیر غیر حق قدم بردارد، به هدفش نمی رسد؛ همچنان که می گویند بار کج به منزل نمی رسد. هیچ کس از تندروها عاقبت خوبی نداشته است. ما در همه مجالس دیده ایم در هر دو گروه اصولگرا و اصلاح طلب افراد افراطی عاقبت به خیر نشدند. چرا که این جهان، جهان علت و معلول و عمل و عکس العمل است اما کسانی که از عاقبت عمل شان می ترسند، هتاکی نمی کنند، حرمت مردم را نمی ریزند و به آبروی مردم لطمه نمی زنند.

افراطی ها و تندروها چه صدماتی را به انقلاب و اسلام زده اند؟

این مسئله از صدر اسلام بوده است و یکی از کسانی که داد این افراطی ها را داشت امام علی (ع) بود. افراطی های زمان امیرالمومنین خوارج بودند که دل ایشان را به درد آوردند در حالی که پیشانی های شان از سجده های طولانی و زانوهایشان از نماز شب خواندن پینه بسته بود ولی چون عقل نداشتند و خشک مغز بودند در مقابل قرآنی که معاویه سر نیزه بلند کرد اغواء شدند و  قرآن ناطق که علی (ع) بود را رها کردند. افراطی های زمان ما هم این طور هستند و این ویژگی ها در همه افراطی ها مشترک است.

اولین ضرر افراطی گری به اسلام این است که افراطی ها از چهره رحمانی اسلام یک چهره تند و خشن جلوه می دهند، آن ها با چهره ای ظاهر الصلاح و تحت لوای اسلام و انقلاب و امام و رهبری به صحنه می آیند، هم به خودشان ضربه می زنند و هم به الگوهایی که به دروغ خود را وابسته به آن ها می کنند. به نظر من این بزرگترین صدمه است چرا که با باورهای مردم بازی می کنند.

رویکردهای خشن و ضد اسلامی تندروها که با ظاهر اسلامی انجام میشود در سال های پس از انقلاب چه تاثیری در دور شدن جامعه از انقلاب  داشته است؟

یک نمونه اینکه حدود 2 سال پیش عده ای در حر کتی بدون هماهنگی با ارکان کشور ، سفارت انگلیس را اشغال کردند.بعد هم رفتند آنجا نماز جماعت و زیارت عاشورا  خواندند یعنی دو عمل پسندیده اسلامی که می تواند عامل جذب مردم و ملت های مسلمان باشد را تبدیل به ضد خودش کردند؛ این رفتارهای تند روانه و نسنجیده باعث می شود بعضی ها بگویند این چه اسلامی است که می زنند و در می شکنند  و بدون اجازه وارد می شوند  و در فضای غصبی نماز می خوانند؟! همان شب که سفارت انگلیس در تهران اشغال شد ما ماهواره نداریم اما آن هایی که دارند می گفتند خبر این اتفاق تیتر یک همه رسانه های خارجی بوده است و همه رادیو و تلویزیون های بیگانه در دنیا این حرکت دانشجویان ایرانی را نشان داده و شروع به تبلیغ علیه ایران کردند که اگر ملیاردها دلا خرج می کردند شاید نمی توانستند این گونه علیه نظام اسلامی تبلیغ کنند اما افراد افراطی داخل ایران با این حرکت، بهانه خوبی به دست آن ها دادند.

این در حالی است که نتیجه این حرکت افراطی این شد که عاقبت ما مجبور شدیم خسارت هایی که به ساختمان سفارتخانه زده شده بود را خودمان برطرف کنیم و بعد از 2 سال دوباره  از آن ها دعوت کردیم که به سر کارشان در تهران برگردند و طی این دوسال لطمه زیادی به روابط ما با اروپا وارد شد.

اما در نقطه مقابل این تندروی می بینیم که امام خمینی (ره) وقتی در نوفل شاتو بودند در عید کریسمس برای همسایگان مسیحی آنجا هدیه می فرستادند و روزی هم که می خواستند به ایران برگردند هدیه دیگری برای آن ها فرستاده و خداحافظی گرمی با آن ها کردند. این حرکت امام (ره)، آنچنان روی آن ها اثر مثبت داشت که هنوز و با گذشت 35 سال خاطره شیرین آن هنوز در ذهن و دل مردم آنجا جای گرفته است. اسلام دین رحمت، عاطفه و محبت است  و و یادم هست که قبل از انقلاب یکی از وعاظ شهیر (مرحوم آیت الله فلسفی) روی منبر می گفت عده ای می خواهند بگویند که اسلام به وسیله شمشیر حضرت علی (ع) پیش رفته است اما اصلا این گونه نیست بلکه اسلام به وسیله اخلاق پیامبر (ص) گسترش یافت و در جایی که لازم بود و برای دفاع از اسلام و حقوق مردم در برابر کفار و ظالمان می ایستادند.

از آغاز انقلاب تا کنون عملکرد افراطیون به نفع چه کسانی بوده است؟

به فرموده امام خمینی (ره) در دنیای امروز دو نوع اسلام وجود دارد که یکی اسلام ناب محمدی و دیگری اسلام جعلی و آمریکایی است. اسلام ناب همراه با عاطفه و محبت اما اسلام آمریکایی اسلام خشن و انزواست؛ افراطیون می خواستند چهره ای مشوّه از اسلام جلوه بدهند. الان اروپایی هایی که به ایران می آیند اعتراف می کنند آنچه از رسانه های غربی درباره ایران شنیده اند واقعیت ندارد و شاید مقداری از آن چیزی که شنیده اند، خوراکش را همین افراطی ها با اقدامات تندروانه خود خواسته یا ناخواسته برای رسانه های غرب تهیه کرده و کاملا آب به آسیاب دشمن ریخته اند در حالی که اقدامات آن ها هیج گاه با موازین اصیل اسلامی همخوانی نداشته است.

در اسلام چه نسخه هایی برای مواجهه با افراطیون تجویز شده است؟

اولین نسخه ای که در اسلام هست، روشنگری است یعنی بنا به فرموده امام علی (ع) ما فرزندان دلیل هستیم بنابراین ابتدا باید با منطق و روشنگری رفتار کنیم چرا که اگر قرار باشد مطابق با رفتار خودشان با آنها برخورد کنیم ، آن ها به دنبال آشوب هستند.دیگر اینکه نباید اجازه داد این افراد خود را به مراکز قدرت وابسته کنند چراکه اگر مراکز قدرت از آن ها حمایت نکنند به تنهایی قدرتی ندارند. من در مصاحبه ای گفتم که افراد موسوم به لباس شخصی و خودسر چگونه گروههای مردمی هستند که دستبند و بیسیم و اسلحه دارند؟! همچنین نباید اجازه داد که این افراد از مقدسات مایه بگذارند و در این مورد باید علما و روحانیون که در پیشرفت انقلاب و اسلام سال ها تلاش کرده اند باید اجازه سوء استفاده از خودشان را به این ها ندهند. ما باید حواسمان جمع باشد که این ها به عوامل قدرت، سیاست و معنویت وابسته نشوند و اگر این اتفاق نیفتند این ها خود به خود از درون تهی می شوند. مثل بالنی که کم کم باد آن خالی می شود و روی زمین می نشیند ولی اگر لحظه به لحظه شارژ شوند  و کمک مالی شوند طبیعتا روز به روز جری تر خواهند شد.

روش مواجهه امام (ره) با تندروها چگونه بود؟ 

امام اولین کاری که انجام دادند یک فرمان 9 ماده ای صادر کردند. آن زمان ما جزو نیروهای دادسرای انقلاب بودیم  و رئیس شورای عالی قضایی آیت الله موسوی اردبیلی بودند و امام پس از اینکه متوجه شدند در داخل دادسراها با مردم بد رفتاری می کنند این پیام 9 ماده ای را صادر کردند و جلوی افراطیون در قوه قضائیه را گرفتند و اعلام کردند که اگر کسی بخواهد کسی را محاکمه بی دلیل به کسی اتهام بزند با او برخورد شود و در واقع این فرمان امام آب سردی بود بر سر افراطی ها. البته عده ای متنبه نشدند و همچنان بر طبل جهل خود کوبیدند همان طور که در صدر اسلام نیز عده ای از خوارج هدایت نشدند تا جایی که خود امیرالمومنین شهید راه مبارزه با خوارج و افراطیون زمان خود شد. حضرت امام (ره) هم به تاسی از جد بزرگوار خود اجازه افراطی گری را به کسی نمی دادند مثلا یادم هست که در مجلس اول چند نماینده افراطی تصمیم تندی علیه حکومت ، دولت و وزیر خارجه وقت گرفته بودند که امام با سخنرانی خود مسیر آن ها را تغییر دادند.

در سال های اخیر شاهد ظهور رسانه هایی بوده ایم که گاهی به نام انتقاد از جاده انصاف خارج شده و یا خود مشی افراط گرایی را در پیش گرفته اند و یا به نوعی تبدیل به تربیون افراطیون شده اند به نظر شما رسانه های مستقل در برابر آن ها چه وظیفه ای دارند؟

من معتقدم که رسانه ها و خبرنگاران نقش انبیای عظام الهی را دارند چراکه کار انها نیز انتقال پیام است مشروط براینکه خبری که می دهند سازنده و در مسیر اصلاح جامعه باشد و هدف خیر خواهانه ای را دنبال کند چرا که انتقاد اگر با هدف خیر باشد انتقاد است و گرنه تبدیل به تخریب می شود. انتقاد منتقد اگر با لحن ملایم باشد انتقاد است و قابل تقدیر اما اگر همراه با رگ های بلند شده گردن و فریادهای غیرمتجانس باشد معلوم است که قصد آن تخریب است. متاسفانه در این دولت جدید هم بعضی از رسانه هایی که در گذشته هم حرف های نسنجیده ای می زدند الان هم هستند و جای نگرانی این است که چرا دستگاه های نظارتی جلوی این روش ها را نمی گیرند.

من در مجلس هشتم از وزیر وقت ارشاد دولت دهم در صحن علنی سئوال کردم که چرا شما اجازه می دهید که بعضی روزنامه ها هر چه به قلم هایشان می آید می نویسند حتی به مراجع تقلید توهین می کنند که در واقع این اهانت، توهین به مقدسات است. بعضی از رسانه ها در آن زمان ( دولت احمدی نژاد) به برخی مراجع تقلید اهانت می کردند در صورتی که ما حق نداریم به مراجع جسارت کنیم و به نظر من توهین به مراجع صد در صد حرام است ولی این رسانه ها این کارها را انجام می دادند و توسط وزارت ارشاد سابق هدیه می گرفتند و به حج عمره هم برای هتاکی های خود اعزام می شدند!

این روش متاسفانه در کشور بوده و الان هم هست بنابراین نگرانی ما این است که چرا اولا به این تخریب ها پاسخ داده نمی شود و ثانیا چرا جلوی این بد دهنی ها گرفته نمی شود در حالی که این رفتارها دور از اخلاق اسلامی است. به عنوان مثال چندی پیش یکی از آقایان که من بسیار به حالش تاسف خوردم و متاسفانه از رسانه ملی هم پخش شد، به آیت الله هاشمی رفسنجانی اهانت کرد در حالی که به نظر من آقای هاشمی چه در زمان  امام راحل و چه در زمان آیت الله خامنه ای همیشه دومین شخصیت نظام بوده و هست اما این آقا مدعی بود که آقای هاشمی قبل از انقلاب هم انقلابی نبوده و لیبرال بوده است! در حالی که این اهانت اوج یک مفسده است مگر آقایان یادشان رفته که در دوره اول مجلس همه این ها به صف می ایستادند تا با آقای هاشمی عکس یادگاری بگیرند. بعضی ها که الان به آقای هاشمی هتاکی می کنند، روزی در خراسان رئیس ستاد ایشان بوده اند. این هم یکی از دلایل و نشانه های افراد افراطی است که آن روز ایشان را در حد افراطی بالا می بردند.

من یادم هست در مجلس بودجه سال 74 را می نوشتیم که آن موقع؛ من مخالف بودجه بودم. رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه به مجلس آمد وگفت که این بودجه 5/12 درصد تورم دارد اما من گفتم تورم ناشی از این بودجه ای که شما تقدیم مجلس کرده اید 4 برابر 12 درصدی است که می گویید و آخر کار هم حرف من درست در آمد. مرداد ماه همان سال که تورم به اوچ خود رسیده بود من از پشت تریبون مجلس در نطقی خطاب به آقای هاشمی گفتم : "قافله سالار ! سر قدم کوتاه دار که از عقب قافله عده زیادی دارند به پا می افتند.. آن محرومین و مستضعفینی که ما سنگ شان را به سینه می زنیم صدای شکستن استخوان های شان زیر بار تورم به گوش می رسد.

نطق من که تمام شد عده ای جلو آمدند با من برخورد کردند و گفتند چرا به آقای رئیس جمهور توهین کردید؟! من گفتم توهینی نکردم  من خودم به آقای هاشمی رای داده ام اما با لحنی مودبانه از ایشان انتقاد می کنم چون می شود از رئیس جمهور انتقاد کرد البته انتقاد سازنده ای که به درد کشور بخورد  حرف من این بود که شما که می خواهید اقتصاد کشور را جراحی کنید چرا با این همه شیب تند  و تورم زا می خواهید این کار را انجام دهید. آن ها آن روز چون افراطی بودند به ما گفتند چرا از آقای هاشمی انتقاد می کنید و آن زمان خودشان را طلبکار از ما دانستند اما بعد از مدتی که همین افراد به درجات بالایی رسیدند در جلسه ای که بنده هم دعوت بودم بدترین توهین ها را به آقای هاشمی روا داشتند که من به آن ها گفتم شما همان هایی نبودید که می گفتید انتقاد  از هاشمی انتقاد از رسول خداست؟!

 یکی دیگر از نشانه های افراطی گری همین است که این افراد آن روزی که تعریف می کنند بی دلیل است و امروز هم که تکذیب می کنند بازهم بی دلیل این کار را انجام نمی دهند نه تعریف و تمجید شان با حق و حقیقت همراه بوده و نه این توهین های امروزشان جنبه واقعی دارد بلکه همه این رفتارها از روی هوای نفس بوده و خرد و عقلانیت اسلامی و الهی برآن حاکم نیست.

/2727