ریاست جمهوری لبنان؛ صحنه رویارویی دوستان و دشمنان حزب الله

افزایش احتمال حمایت جریان 14 مارس از نامزدی سمیر جعجع برای تصدی پست ریاست جمهوری، شاهدی بر این ادعا است. برخی از شخصیت های معروف 14 مارس اعلام کرده اند که ممکن است این جریان از نامزدی جعجع برای تصدی پست ریاست جمهوری در پارلمان این کشور حمایت کنند.

به نظر می رسد 14 مارس که سعد حریری از دیگر مخالفان حزب الله لبنان نیز یکی از رهبران آن محسوب می شود با بهانه قرار دادن حضور حزب الله در سوریه و مرتبط دانستن نا امنی های اخیر در این کشور به اقدامات حزب الله می کوشد با مطرح کردن سمیر جعجع برای تصدی پست ریاست جمهوری فشار بیشتری برای تضعیف حزب الله وارد کند و دست کم امتیازاتی از حزب الله در تعیین نخست وزیری بگیرد.

سمیر جعجع رهبر حزب نیروهای لبنانی - القوات البنانی - که با عنوان فالانژها نیز شناخته می شدند عضو دیگری از تشکل سیاسی 14 مارس است که مواضع او علیه حزب الله و سلاح مقاومت از دیگر جریان های سیاسی حاضر در 14 مارس تندتر و خصمانه تر است.

عرض اندام و اعلام موجودیت جعجع در این حد و اندازه پس از پایان جنگ داخلی در لبنان و تاپیش از خروج نیروهای سوری از این کشور به هیچ وجه متصور نبود. او یازده سال به خاطر جنایت هایش در جنگ داخلی در زندان بود و پس از آن نیز به خاطر حضور سنگین سوریه در تمام شئون لبنان اجازه ابراز وجود نداشت اما پس از ترور رفیق الحریری و خروج نیروهای سوری با فشار قدرت های خارجی از لبنان به تدریج جعجع به فعالیت های سیاسی لبنان بازگشته است. این فعالیت ها و ابراز وجود ها با شدت گرفتن جنگ داخلی در سوریه و گرفتار شدن بخشی از توان حزب الله لبنان در این کشور شدت گرفته و به نظر می رسد جریان 14 مارس و مخالفان منطقه ای حزب الله قصد دارند از او در بازی تقسیم قدرت در لبنان به نفع خود بهره برداری کنند.

در این بین اصلی ترین رقیب سمیر جعج در تصدی پست ریاست جمهوری یک ژنرال مسیحی دیگر به نام میشل عون است که تقابل آنها یادآور دوران جنگ داخلی لبنان و دشمنی این دو ژنرال مسیحی با یکدیگر است که در آن زمان میشل عون فرمانده ارتش بود و سمیر جعجع رئیس حزب قوات (فالانژها) بود که در اولین درگیریهای میان آنان هزاران نفر کشته شدند .
پارلمان لبنان که از 128 عضو تشکیل شده ، رئیس جمهور این کشور را تعیین می کند. پارلمان کنونی لبنان تقریبا به طور متوازن میان دو گروه حزب الله و 14 مارس و تیمی به رهبری ولید جنبلاط تقسیم شده است. جنبلاط تا کنون از موضع گیری رسمی درباره انتخابات ریاست جمهوری امتناع کرده است .او تقریبا عادت دارد در دقایق آخر با برنده میدان ائتلاف می کند و تا آن زمان هنوز مدتی باقی است.

طبق یک قانون نانوشته رئیس جمهور لبنان باید از این طایفه مسیحی باشد، نخست وزیر از مسلمانان سنی مذهب و رییس پارلمان از شیعیان. از این رو تقابل اصلی در حال شکل گرفتن بین سمیر جعجع و میشل عون است مگر آنکه در دقیقه نود جعجع بنا به ملاحظاتی و بر اساس زد و بندهای سیاسی پشت صحنه از رقابت با میشل عون کنار برود ولی تا آن زمان به نظر می رسد که یک بار دیگر عرصه جنگ میان این دو ژنرال از یک سو و میان مخالفان و موافقان حزب الله از سوی دیگر فراهم شده است .
مهلت قانونی برای انتخاب رئیس جمهور جدید در لبنان از 25 ماه مارس گذشته آغاز و در 25 ماه مه آینده در سال جاری میلادی به پایان می رسد. با اینکه بر اساس قانون اساسی لبنان هیچ فردی نمی تواند پیشاپیش نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کند تا این لحظه حزب قوات لبنان رسما نامزدی سمیر جعجع رئیس خود را در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده است. جعجع به دنبال خلع سلاح حزب الله است. او می گوید حزب الله باید کاملا زیر نظر نیروهای قانونی دولت لبنان عمل کند. فارغ از اینکه جریان 14 مارس نهاتیا از نامزدی سمیر جعجع برای تصدی این پست حمایت می کند یا نه، برخی از تحلیلگران معتقدند اعلام نامزدی از سوی جعجع ول اینکه منجر به پیروزی او در این میدان نشود می تواند برای حزب الله گران تمام شود چرا که او یکی از اساسی ترین اعضای ائتلاف مخالفان سوریه و حزب الله شناخته می شود.

اما پاسخ دادن به این سوال که نهایتا چه کسی رییس جمهوری لبنان می شود سخت است. تصور اینکه سمیر جعجع بتواند از پارلمان این کشور به عنوان رییس جمهور بیرون بیاید سخت است اما غیر ممکن نیست. از سوی دیگر برخی ناظران معتقدند در چنین دوره ای که لبنان به اندازه کافی در گیر تبعات جنگ داخلی سوریه و نا امنی های ناشی از اقدامات تندروها و تروریست ها و مخالفان حزب الله است رییس جمهور شدن شخصی مثل جعجع تنها به مثابه ریختن بنزین به روی آتش است.
اگر عقل سلیم در لبنان و منطقه وجود داشته باشد بهترین گزینه برای ریاست جمهوری که همه طرف ها بتوانند با او تعامل منطقی و مثبت داشته باشند میشل عون خواهد بود. با این همه به نظر می رسد حمایت احتمالی گروه چهارده مارس از جعجع صرفا برای امتیاز گیری و زد و بندهای پشت پرده برای تقسیم قدرت باشد به این معنی که چهارده مارس تنها به شرطی با رییس جمهور شدن میشل عون کنار می آید که حزب الله و ایران نیز با نخست وزیری سعد حریری کنار بیایند و الا آنها از جعج حمایت خواهند کرد که دست کم می تواند چالش سیاسی جدیدی را در لبنان فراهم کند.

برخی از رسانه های عربی مخالف ایران البته نسبت به رییس جمهور شدن میشل عون هشدار داده و آن را پیروزی بزرگی برای ایران و حزب الله قلمداد کرده اند. با این همه اگر میشل عون رییس جمهور شود در چارچوب معامله ای بین‌المللی و منطقه‌ای، احتمال نخست وزیر شدن سعد حریری نیز افزایش خواهد یافت. از این منظر بعید نیست که حزب الله و ایران نیز به این ترکیب رضایت دهند اما اینکه آیا این موضوع عملیاتی می شود یا خیر و این فرایند بالافاصله یا دست کم با یک زمان منطقی پس از پایان دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان در 25 ماه مه جاری به تحقق می رسد، خود تابع عوامل و شرایط دیگری است.