نفعی که ممکن است چین از بحران اوکراین ببرد

پکن از ابتدای بحران اوکراین از طرف های درگیر خواسته بود خویشتن داری کنند و از همان ابتدا پیش از آنکه روسیه یا غرب بتوانند این کشور بزرگ و تاثیر گذار را به سمت خو یارکشی کنند تاکید کرد که کشورش در امور داخلی اوکراین و به دیگر معنی در این نزاع میان شرق و غرب دخالت نخواهد کرد.

روسیه نیز از این تصمیم چین استقبال و حمایت کرده است خصوصا بخش هایی از موضع گیری چین که مربوط به اقلیت ها در اوکراین و تاکید بر حفظ صلح و ثبات منطقه ای بوده به مذاق مسکو خوش آمده است.

رویکرد هوشمندانه چین نسبت به اوکراین، از دیپلماسی فعال و هدفمندی که در این راستا اتخاذ کرده قابل استنباط است. رییس جمهور و وزیر خارجه این کشور تا کنون با چندین مقام اروپایی و آمریکایی به صورت تلفنی گفتگو و رایزنی کرده اند.

نکته حائز اهمیت در نمایان بودن موضع تقریبا هوشمندان چین در قبال اوکراین مخالفت آشکار پکن با تحریم های اعمال شده یا در دست اجرا علیه روسیه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا است.
وزیر خارجه این کشور صریحا گفته است تحریم های روسیه جز افزوده شدن بر تنش ها مشکلی را حل نمی کند و چین همچنان در صدد یافتن یک رهیافت سیاسی است و مسیر کاری خود را با درایت دنبال می کند.
با این همه به نظر می رسد روس ها انتظار حمایت بیشتری از چین داشتند و شاید در صورتیکه از این حمایت بیشتر چینی ها نا امید شوند گرایش بیشتری به سمت دیگر کشورهای شرقی که می توانند تحریم های غرب را جبران کنند مانند کره جنوبی یا ژاپن متمایل شوند.
اما چینی ها از این موضوع به خوبی اطلاع دارند و می دانند که نباید موضعی اتخاد کنند که روس ها را از خود برنجانند، مضاف براینکه ممکن است حمایت آشکار و پنهان آنها از اقدام روسیه در برگزاری همه پرسی در کریمه در آینده به نفع آنها تمام شود.
پکن دست کم با تجربه ایی که از تحریم های گسترده ایران کسب کرده به خوبی می داند که ملجاء احتمالی مسکو برای جبران تحریم های غرب خواهد بود لذا از ابتدا سعی کرده است رویکرد هوشمندانه ای در خصوص بحران اتخاد نماید که در انتها کلاهی از این نمد برای خود تهیه کند.

لذا پر بیراه نیست که چینی ها گوشه چشمی به نفع بردن از این بحران دارند خصوصا اینکه آنها تا همین لحظه سرمایه گذاری های قبلی خود در اوکراین را نیز برباد رفته می دانند. چین با دادن تقریبا سه میلیارد دلار وام و سرمایه به اوکراین برای تحکیم مواضع خود در اروپای شرقی، اکنون تمام تلاش هایش را بر باد رفته می بیند.
از این منظر برخی از کارشناسان معتقدند بحران اوکراین ممکن است به نفع چین تمام شود چرا که این کشور می تواند هم از بعد اقتصادی و هم از بعد سیاسی از این بحران نفع ببرد.

از لحاظ اقتصادی با تشدید بحران اوکراین و تحریم های غرب علیه روسیه، مسکو صادرات انرژی خود را متوجه چین کرده و چینی ها خلأ سرمایه گذاری غرب در روسیه را پر می کنند و از امحاء صنایع هوا فضا و تولیدات فنی در اوکراین سود می برند. این درست همان شگردی است که چینی ها برای منتفع شدن از تحریم های غرب علیه ایران استفاده کردند.
از لحاظ سیاسی نفعی که چین می تواند از قبل تحریم شدن روسیه توسط غرب ببرد، تا کنون قطعی نیست اما یک نفع قطعی که چین از بحران اوکراین می تواند ببرد شبیه سازی همه پرسی کریمه برای الحاق به روسیه یا دست کم دست آویز قرار دادن این شرایط برای وارد کردن فشار بر تایوان و یا ژاپن بر سر جزایر مورد اختلاف در دریای چین است.
چین قطعا علاقمند است که تایوان و جزایر سینکاکو که در مورد آنها با ژاپن اختلاف دارد را به خاک خودملحق کند از این رو سعی می کند درباره همه پرسی در جزیره کریمه با احتیاط بسیار زیادی موضعگیری کند و به خوبی واکنش های جهانی را نسبت به این موضوع رصد می کند تا در صورتیکه هزینه هایی که روسیه در این خصوص می پردازد ارزشش را داشت همین الگو را در خصوص تایوان و جزایر مورد اختلاف با ژاپن پیاده کند.