سکوت قهرمانانه رضا میرکریمی / نقد جعفر پناهی بر فیلم «امروز»

کارگردان فیلم سینمایی «بادکنک سفید» معتقد است رضا میرکریمی در ساخت تازه‌ترین فیلم خود به قله جسارت در فیلمسازی‌اش پای نهاده است.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین،‌ جعفر پناهی درباره فیلم «امروز» رضا میرکریمی که در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده، نوشته است:

«میرکریمى فیلمساز جسورى است، این جسارت را در فیلم‌هاى قبلى‌اش هم مى‌توان دید، اما در «امروز» به قله آن پاى مى‌نهد.

قراردادهاى رایج شخصیت‌پردازى را مى‌شکند و بدون دادن بک گراند -جدا از چند نشانه آن هم بدون تاکید- به شخصیت اصلى فیلم‌اش، او را در معرض قضاوت مى‌گذارد. راننده تاکسى در سکوت با چشمانى که سفیدى‌اش به سرخى مى‌زند و پاى بى‌حسى که دیگر به درد نمى‌آید و فقط گاهى مى‌خارد و حکایت از آسیب‌هاى دوران جنگ دارد، خود را بى‌نیاز از قضاوت دیگران مى‌ببیند. او به یک نوع شناخت و آگاهى رسیده است که نیازى نمى‌بیند، در مقابل قضاوت‌هاى دیگران عکس‌العمل از خود نشان دهد. گویى شورش بدون سرو صداى فرد علیه اجتماع است. اجتماعى که بدون آگاهى از حقیقت خود را محق هر نوع  قضاوت و عکس‌العمل مى‌بیند.

اگر قهرمان «خیلی دور، خیلی نزدیک» شهر را ترک مى‌کند و در تنهایی به شناخت مى‌رسد، قهرمان «امروز»‌اش در دل جامعه با آگاهى و شناخت خود را در معرض اتهام قرا مى‌دهد تا نظاره‌گر قضاوت‌هاى سطحى آنها باشد. اما این شناخت از کجا آمده، جسارت میرکریمى دقیقا در همین جاست که به مخاطبان فیلم‌اش هم نمى‌گوید تا آنها هم براساس شناخت و آگاهى خود تخیل کنند، قصه بسازند و قضاوت کنند.

دادن بک‌گراند به این شخصیت و ملموس کردن آن، راحت‌ترین کارى بود که مسلما میرکریمى و شادمهر راستین به آسانى از پس آن بر مى‌آمدند. اما آنها با آگاهى از آن پرهیز کردند، چرا که هر نوع بک گراند اضافه تناقض آشکار در فرم و محتوا بود، وقتى آدم‌هاى فیلم آگاه بر بک‌گراند راننده نیستند و بر آن اساس قضاوت مى‌کنند، بگذارید مخاطب هم با همان اطلاعات اندک قضاوت نماید.

نویسنده و کارگردان با آگاهى از دادن اطلاعات اضافى پرهیز مى‌کنند تا حکایت امروز ایران را بسازند، ایرانى که نمادش بیمارستان است، بیمارستانى که درخت‌هاى تنومند آن حکایت از قدمت‌اش دارد و هنوز ناتوان از بازسازى دوران جنگ است، بیمارستانى که بیمارانش از صداهاى مزاحم آرامش ندارند. صداهایى که ظاهرا در اثر بازسازى ایجاد مى‌شود، ولى سرو صدا براى هیچ است و بیشتر اداى بازسازى است، با این وجود همه گردانندگان‌اش از مسئولان و مدیران گرفته تا نگهبان دم درش، بیشتر از آنکه به فکر درمان باشند به فکر پرونده و پرونده‌سازى براى بیمارانند و خود را محق مى‌دانند هر قضاوت کورکورانه‌اى که مى‌خواهند بکنند و این قضاوت‌شان را حتى با خشونت نشان دهند.

شخصیت اصلى اما، حتى در مقابل خشونتى که از آن در امان نیست سکوت مى‌کند، حاضر به عکس‌العمل و هم‌کلام شدن با آن‌ها نیست. اوبا معدود افرادی با میل و رغبت هم‌کلام مى‌شود. یکى از آنها دختر بچه‌اى است علاقه‌مند به نقاشى که على‌رغم میل‌اش مجبور است شب سخت بیمارستان را تحمل کند؛ چرا که مادرش دکتر کشیک است و دوست ندارد بچه در خانه تنها بماند. دختر بچه را در بیمارستان حبس کرده و حتى اجازه نقاشى به او نمى‌دهد. راننده تاکسى در غیاب زن وسائل نقاشى را به دختر مى‌دهد و از او می‌خواهد نقاشى کند. دختر تنها کسى است که  گویى راننده را درک مى‌کند و نیز تنها کسى است که متوجه معلولیت پاى راننده مى‌شود.

نفر دیگر که راننده در بیمارستان به دلخواه خود با او سخن مى‌گوید، نوزاد نامشروعى است که چند ساعت بیشتر از تولدش نگذشته. او نوزاد را که خود باعث زنده ماندنش است، درون ساک مخفیانه از بیمارستان خارج مى‌کند، وقتى در ساک را داخل ماشین باز مى‌کند چهره نوزاد دیده مى‌شود. همین چهره پلان آخر فیلم است. صداى راننده  بر روى این پلان شنیده مى‌شود که گویى خطابش ابتدا نوزاد است و کم‌کم مى‌فهمیم از طریق موبایل با خانواده‌اش صحبت مى‌کند و می‌گوید در حال بازگشت به خانه است، اما نمى‌گوید چه به همراه دارد. چون مطمئن است آنها قضاوت کورکورانه نخواهند کرد. پس او حتما باید نوزاد را از بیمارستان بیرون مى‌برد، تا امید در ما، به نسل آینده باقى مى‌ماند.

امیدوارم میرکریمى در برابر سر و صداها و قضاوت‌هاى سطحى که از فیلم‌اش خواهد شد، همچون قهرمان «امروز» سکوت کند و بگذارد هر کس قضاوت خود را بکند. این نیاز جامعه «امروز» است.»

57243

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 337347

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 6 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 28
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۱۲:۳۲ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    چه تحلیل قشنگی بود مخصوصا جمله اخرش
    • رضا IR ۱۸:۲۰ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
      ماهیت خبر آنلاین با گذاشتن نقد این فتنه گر که جایزه خیانت به انقلاب رو از ارباباشون گرفتن، مشخص شد هر چند برای ما از اولم معلوم بود.خبرانلاین سوال من ازشما اینه که چرا هیچوقت یه متن و سخنرانی رو کامل نمیذاری و همیشه خلاصه ای تفسیر شده به نفع جناح خودتون می زاری؟ اگه تحمل نقد رو داری حذفش نکن
    • بی نام IR ۰۵:۳۱ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۵
      41 8
      ببخشید اشتباهی به رضا مثبت دادم
  • علی رضا A1 ۱۷:۰۸ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    90 11
    خیلی تحلیل خوبی بود؛ من در ابتدا خیلی از فیلم امروز به اندازه آثار قبلی استاد میرکریمی خوشم نیومد، اما الان که این متن رو خوندم(+ مصاحبه های خود جناب میرکریمی)، عاشق این اثر شدم؛ از ایشان سپاس گزارم و درخواست آقای پناهی رو تکرار میکنم و ازشون میخوام در پاسخ به منتقدان این فیلم، قهرمانانه سکوت کنند
    • علیرضا سوری A1 ۲۰:۴۴ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
      32 10
      اجازه نده دیگران بر ذوق هنری تو اثر بزارن.
  • بی نام A1 ۱۷:۲۴ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    تحلیل سطحی روشنفکرانه و نماد گرایانه ای غلط ...
    • مانلی A1 ۱۰:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۵/۲۷
      13 1
      اگه بیشتر توضیح بدی شاید بقیه منظورت رو بفهمن
  • امان از طاغوت EU ۱۷:۴۶ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    96 19
    امیدوارم اگر امکان فیلم سازی برای پناهی عزیز نیست، بسیار نقد بنویسه برای کارهای دیگران.
  • بی نام IR ۱۹:۳۱ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    31 20
    اکثریت ملت ایران توانایی درک و تحلیل سینمایی ندارند و بیشتر برای تفریح به سینما می روند تا فکر کردن
    • محسن IR ۰۲:۴۶ - ۱۳۹۵/۰۳/۰۳
      4 0
      شما هم به نظر میرسه جز اون اکثریت هستید چون یکی از مهم ترین پیام های فیلم رو نگرفتید و ملت رو به صورت کلی و احساسی قضاوت میکنید
  • رضایی IR ۲۰:۴۰ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    49 4
    واقعا فیلم عمیق و تاثیرگذاری بود . تا چند روز مخاطب را درگیر خود می کند هرچند تعدادی از منتقدین آن را نپسندیدند اما برای من یکی از بهترین های جشنواره بود. بازی زیر پوستی پرویز پرستویی کهدر کل فیلم به اندازه یک صفحه هم دیالوگ نداشت شاهکار بود.
    • امیر حسین A1 ۱۶:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۵/۲۹
      6 1
      اثری متفاوت از اثار دیگران بود کاملا فیلم نامه محور بود که در اثار دیگر کارگردانان کمتر دیده میشه طبیعت نقشا کاملا ملموس بود خارج از گفتمان خوب بودن یا بد بودن بود وقابل تحسین بود
  • علی A1 ۲۱:۳۲ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    31 5
    اقای بناهی واقعا داشتم از کسانی که :امروز: فیلمهایی را دوست دارند که با زندگی وشخصیتشان موازی است نا امید میشدم اما حالا فهمیدم که قهرمانهایی مانند شما و میرکریمی وجود دارند که: امروز : زندگی وشخصیتشان قهرممانانه است
  • امین IR ۲۳:۴۸ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۹
    13 50
    واقعا دوره این جور نگاه های نمادین افراطی به فیلم ها گذشته. فکر نمی کنم خود میرکریمی هم متوجه کارکرد نمادین( به زعم جناب پناهی البته) این عناصر در فیلمش شده باشه. تازه اگر این مفاهیم از این عناصر استنباط شود، هنگامی کارکرد پیدا می کند که ابتدا فیلم فرم مناسب و منطقی اشته باشد در حالی که امروز، مشکل آشکار فیلم نامه ای و منطق روائی دارد. خلاصه که فیلم در نهایت یک تله فیلم خوب است و اصلا گویی برای مدیوم سینما ساخته نشده است. در مورد نقد آقای پناهی هم که بیشتر به واسطه حواشی اش سر زبان هاست تا فیلم هایش، باید گفت که دیگر این جور نگاه دایی جان ناپلئونی در سینما در حال پوسیدن است!!!
    • ایمان IR ۱۳:۰۹ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۳
      24 2
      مطمئنم که شما این فیلم رو درست و با دقت ندیدید. و اینکه می گویید که میرکریمی متوجه این نماد ها نشده که معلومه اصلا با ساخته های میرکریمی آشنا نیستید و اصلا ایشون رو نمی شناسید. به نظر من آقای میرکریمی با این فیلم به پختگی رسیدن خودش رو نشون داد و خواست یک کار ساختار شکنانه و کاملا به دور از اینکه برای تجلیل ساخته بشه انجام بده. من بعد از این فیلم یک ساعت توی فکر بودم و واقعا نتونستم از فکر بیرون بیام. آنهایی که انتقاد به داستان این فیلم می کنند فکر می کنند آقای میرکریمی نمی تواند از این فیلم های الکی با یک داستان به ظاهر خیلی خوب بنویسد. در پایان از آقای میرکریمی به خاطر جسارت در ساختن این فیلم متشکرم.
  • داریوش A1 ۰۴:۳۱ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۰
    46 4
    امروز یک شاهکار است.دوستان از دست ندهید.من یک بار بیرون دیدم.دوباره در برج میلاد دیدم.برج میلاد صداها به ریخته و ناواضح بود وچندی صدا ودیالوگ کلیدی اصلا پخش نشد...اگه قبلش بیرون با کیفیت استاندارد ندیده بودم مثل برخی شاید نظر دیگه ای می داشتم...برج میلاد فیلم میرکریمی رو نابودکردند...حتما این "شاهکار" رو با کیفیت خوب ببینید ...حتما شگفت زده خواهیدشد.من کاری به نظر آقای پناهی ندارم.بالاخره هرکس دوست دارد قرائت وتفسیر وبرداشت خود را مطرح کند،اما در این که این فیلم بهترین فیلم جشنواره وحتا بهترین فیلم میرکریمی است،شک نکنید.حواشی سیاسی را نادیده بگیرید و"امروز"را ببینید.
  • بی نام A1 ۰۴:۳۳ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۰
    34 5
    "امروز" عالی بود
  • عليرضا IR ۰۷:۰۵ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۰
    26 1
    بعد از پايان فيلم يكسري از افراد روشنفكر فقط پزش را ميدهند قضاوت سطحي ميكردند من به اين دوستان گفتم اين فيلم را شما خوب درك نكرده وخوب نگاه نكرديد دوباره ببيند بعد قضاوت كنيد اين فيلم هرپلانش حرف دارد اميدورام روزي بشود كه در كنار ايشان شاگردي كنم وبا ايشان همكاري كنم.ايشان انسان بزرگوار وصبوري هستند
  • بی نام IR ۰۷:۵۰ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۰
    27 6
    من تا حالا 22 فیلم در سینما شکوفه دیدم به نظرم بهترین فیلم بوده.
  • هوشنگ IR ۰۸:۲۵ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۰
    14 57
    آقای پناهی از ظن خود یار این قیلم شده. نقدهای مربوط به این فیلمو دیدم هیچ کس این برداشت ها را نداشت و در مجموع فیلم رو ناموفق ارزیابی کردن . در ضمن فراموش نکنید فیلمنامه نویس این فیلم (آقای شادمهر راستین) همون فیلمنامه نویس فیلم آفساید آقای پناهی بوده . قابل تامل !
  • محمد A1 ۰۰:۰۲ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۱
    21 2
    رضا میرکریمی به خوبی زبان تصویر رو بلده ، فیلم خیلی خوبیه
  • شهروندی خسته از امروز ایران A1 ۰۵:۴۹ - ۱۳۹۲/۱۱/۲۱
    26 1
    من فیلم "امروز" را مشتاقانه دیدم و در پایان رضایتمندانه و سپاسگزارانه برای فیلم کف زدم چون به هنر رضا میرکریمی باور دارم تحلیل جعفر پناهی عالیست ولی من به دور از بحث های سینمایی امروز را دیدم بدی های صدیقه و یونس را دوست داشتم ولی سکوتها و حرف ها و خوبی هایشان را خیلی بیشتر!
  • سید حمید IR ۰۵:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۵/۱۰
    23 0
    سلام. نوشتید "نوزاد نامشروع". این هم جزو قضاوتهای بیننده بود که هیچ لزومی نداره درست باشه. در کل فیلم عالی بود. ممنون از نقد خوب.
  • بی نام IR ۲۰:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۵/۱۰
    14 1
    با نامشروع بودن نوزاد موافق نیستم. برداشت من از فیلم این بود که این زن صیغه بوده.
  • طاهر A1 ۰۰:۱۲ - ۱۳۹۳/۱۱/۰۱
    5 1
    ای کاش هرگز، "امروز" به این شکل ساخته نمی شد. یک راننده ی تاکسی با روزه ی سکوت، یک زن حامله بی کس و مورد ظلم واقع شده، یک بیمارستان پرحرف ولی منطقی و قانونی، یک جو بی توجهی، همه ی اتفاقات به نحوی از پیش قبول شده، نه امضای یکی از اعضای فامیل، نه تفحصی در مورد همراه زن حامله، نه ماموری، نه حراستی، نه منطقی، نه عشقی، نه حرفی، آوردیم، یعنی که انسانیت نمرده است، عمل انجام شد، بدون رضایت نامه ی کسی، بیمارستان هم خیلی جای خوبی است، که کسی مراقب و متوجه اعمال و رفتار و حرکات تردد کنندگان نیست، و بردیم یک نوزاد را بدون حتی کوچکترین پیشامدی.. اگر چنین بود، معرکه بود، افسوس که چنین نیست، یا حق.
  • grifiin IR ۱۵:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۱/۱۴
    3 6
    فیلم آدمو تو دیوار قرار میده هیچ انگیزه ای نمیده که آدم دربارش فکر کنه میتونم بگم فیلم سختی بود
  • سارا US ۰۶:۳۰ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۲
    5 0
    ممنون از این فیلم خوب و نقد خوب. یکی باید باشه تا "قضاوت نکردن" رو به ما یاد بده.
  • نازنین A1 ۱۳:۳۱ - ۱۳۹۴/۱۲/۰۶
    1 0
    ممنون از تحلیل بسیار زیباتون