تضاد منافع بازیگران اثر گذار در بحران سوریه و عدم حضور ایران از عوامل اصلی ناکامی های نشست ژنو2 بود

پس از جنجال های رسانه ای گسترده بر سر پس گرفتن دعوت نامه حضور ایران در ژنو2؛ توسط بان کی مون (دبیر کل سازمان ملل متحد)مذاکرات این دوره در فضای تنفر بی اعتمادی متقابل طرفین شرکت کننده برگزار شد .طرفین منازعه در قالب هیات مذاکره کننده سوری وجریان ائتلاف معارضین وحامیان آنان هیچ دستورکار مشخصی برای برون رفت از مشکل پیچیده ورسیدن به توافق نداشتند . مبنای کار کنفرانس ژنو2 اگر پذیرش توافق اصول ژنو1 قلمدادشود .هرکدام از طرفین با تفسیر رای خود خواستند با تحمیل اراده به حریف شرایط را برای امتیازگیری بیشتر فراهم نمایند .
براساس برداشت معارضین سوری وحامیان غربی وعربی از توافق ژنو 1در دوره انتقالی بشار اسد نمی تواند ایفاگر هیچ گونه نقش سیاسی باشد ودرهر صورتی باید با ترک قدرت فضا را برای ایجاد ساختار جدید فراهم سازد . البته دراین ساختار جدید بر نقش جریان ملی وگروههای سکولار ونیز طیف اسلام گرایان میانه رو ( اخوان المسلمین ) تاکیدشده؛ این درحالی است که ولید معلم نماینده دولت سوریه ضمن تاکید بر حضور بشار اسد در دوره انتقالی آنراجزء خطوط قرمز حامیان دولت اعلام داشت . موضوعی که روسیه هم علنا از آن حمایت کرده است .
بن بست در مذاکرات ژنو 2 قابل پیش بینی بود .چراکه علاوه بر تعارضات گسترده بین طرفین مشارکت کننده در نشست .عوامل میدانی وصحنه سیاسی سوریه تفاوت های ماهویی با هم داشته ودارند . در عرصه میدانی نیزگروههای تندروسلفی وابسته به القاعده در قالب داعش وجبهه ا لنصره میز مذاکره رابرای حل بحران قبول ندارند . درحالیکه خود اتئلاف ملی سوریه در درون خود هم باتشتت آراءروبرواست . بنابراین امر واضح این است که گروه معارض دولت سوری در اجلاس ژنو2 نمی تواند خودرانماینده تام اختیار تمام مخالفین سوری قلمداد کند .چراکه به رغم آغاز مذاکرات گروههای تندرو همچنان با کوبیدن بر طبل جنگ به قتل وخونریزی ادامه می دهند .ودراین مسیر نوک حملات داعش بیشتر به سوی نیروهای ارتش آزاد نشانه رفته است .
گسترش تروریسیم وابعاد منطقه ای وجهانی خطر بزرگی برای امنیت منطقه است . از همین رو دولت سوریه با برجسته نمودن این مسئله درنشست اخیر بر لزوم مقابله همه جانبه بین المللی واقدام فوری قطع کمک های نظامی و آموزشی به این گروههای تروریستی خونریز تاکید داشته وتوانست تاحدودی ازفشار سازمان یافته حامیان گروههای تکفیر خلاص شود. ماهیت شبه نظامیان جهادی سلفی وابسته درالقاعده درمنطقه برای همه آشکار شده ومنافع غرب نیز در آینده در صورت عدم پاسخ روشن به این خواسته دولت بشار اسد با خطرات جدی روبرو خواهند شد . آمریکا وبرخی از کشورهای منتفذ در بحران سوریه پس ازاین نشست نا کام با گزینه های دشوار تری هم در چگونگی برخورد با بحران روبرو خواهند شد .
ابتکار عمل در برخورد وادامه مبارزه با دولت سوریه در دست گروههای وابسته به القاعده است و نیروهای ائتلاف سوری بدلیل قطع ارتباط میدانی در صحنه داخلی سوریه در موضع انفعال قرار گرفته و بدلیل عدم کنترل ونظارت دقیق ارسال تجهیزات نظامی پیشرفته به معارضین سوری ؛ ازاین وضعیت بیشتر داعش ودیگر گروههای تندرواسلامی استفاده خواهند کرد .
در هر صورت پس از گذشت سه سال از فاجعه انسانی درسوریه این موضوع روشن شده است که بحران سوریه راه حل نظامی ندارد . تاکید برگزینه نظامی وتکرار مدل لیبی درسوریه ؛ این کشور تاریخی ومهم را به سوی تجزیه وجنگ فراگیر قومی ومذهبی پیش خواهد برد . تقویت مخالفین هم به مفهوم رشد افراط گرایی وتروریسیم سازمان یافته در ابعاد گستردتر خواهد بود .
ازدیگر سو؛چیدمان صندلی های نشست ژنو2هم نشانگر این موضوع تلخ بود که هیچ اراده جدی ودستورکار بین المللی برای نیل به توافق کلی وجود ندارد . مشارکت حامیان گروههای تروریستی دراین نشست که خودجرقه آتش فتنه رانه تنهادر سوریه بلکه در خاورمیانه برافروختند وهمچنان با دخالت های خود زمینه ساز قتل کودکان وزنان و آوارگی مردم سوریه هستند؛ نکته قابل تاملی بود. بنابراین گرچه داعش وجبهه النصره در این نشست حضور نداشتند . ولی عربستان به نمایندگی ازاین گروههای تروریستی برخواسته های آنان مبنی برلزوم سر نگونی بشار اسد وتضعیف دیگرگروههای میانه رو ملی تاکید داشت .
این درحالی است که نمایش ژست دمکراسی خواهی وفریب افکار عمومی مردم جهان از سوی حامیان غربی مخالفین سوری با برگزاری نشست اخیر وپس گرفتن دعوت حضور ایران نخ نما شد . بی شک تمام کارشناسان بین المللی بر نقش نفوذ طبیعی ایران در تحولات منطقه به ویژه در سوریه اذعان دارند .پس عدم دعوت از ایران وتلاش برای متهم ساختن آن به دخالت های نظامی به دلیل اتخاذ مواضع متفاوت بیشتر برای تقویت مواضع مخالفین سوری ودر پاسخ به فشارهای عربستان سعودی انجام پذیرفت.
چراکه افشاگری ایران از عملیات آشکار وپنهان نیروهای امنیتی واطلاعاتی محور عربی ضد سوری توسط نماینده ایران وگفتن واقعیت های ملموس آن در صورت حضور می توانست موازنه قوارابیشتر به نفع دولت سوریه تغییر دهد .در حالیکه پیش شرط گذاشتن مبنی برپذیرش مفاد نشست ژنو1 برای حضور ایران ازسوی غرب بازی طراحی شده برای تقویت آرای مخالفین در نشست اخیر بود .
این اقدام نمایشی از سوی شخصیت برجسته بین المللی بان کی مون اعتبار مهمترین نهاد تصمیم ساز جهانی راخدشه دار نمود .وهمچنین نشان داد که آمریکا وحامیان عربی گروههای مختلف ضد دولت سوری به فکر حل منطقی بحران از طریق گفتگو وراه حل سیاسی نیستند . ایران بارها اعلام داشته حمایت از دولت ومردم سوریه به منزله حمایت از شخص بشار اسد نیست واگر قرار است تغییر در اوضاع سیاسی سوریه انجام پذیرد باید این تحول درونزا وبا مشارکت تمام طیف های سیاسی باشد .
از سوی دیگر ؛مگر آمریکا ودولت های عربی به دلیل حفظ نفوذ ومنافع خویش از معارضین سوری حمایت تمام عیار نمی کند وآیا ایران درمنطقه به عنوان بازیگر موثر منطقه ای نباید از منافع کلیدی خود دفاع کند ؟. تضاد منافع وبرخورد بر سر حوزه نفوذ در منطقه برای شکل گیری تربیات امنیتی جدید با محوریت سوریه (تجزیه)از سوی استراتژیست های آمریکایی درحال تدوین است . وگویا آمریکایی ها پس از ناکامی درمدیریت صحیح تحولات جهان عرب درقالب بهارعربی به فکر سیاست هرج ومرج سازنده وتضعیف هرچه بیشتر دولت های مستقل در منطقه اند .
بی شک تشکیل نشست ژنو 2هم برای وقت کشی وتقویت بیشتر شکاف های اجتماعی وقومی در سوریه صورت می گیرد وهیچ افق روشنی برای حل بحران وجود ندارد . شاید سوریه شروع بحران جهانی میان قدرت بین المللی ومنطقه ای باشد . عدم انعطاف مواضع میان دوبازیگر اصلی درنبود ایران یعنی روسیه و آمریکا وپشت گرمی مخالفین وموافقین دولت از ادامه حمایت های سیاسی ونظامی دراین نشست نشانگر عمق اختلافات می باشد . سوریه آوردگاه اصلی قدرت های جهانی ومنطقه ای است هرکدام براساس منافع واولویت های سیاست خارجی خویش تلاش می کند که رقیب را وادار به پذیرش خواسته ای خویش نمایند .

روسیه در قضیه لیبی صحنه جنگ راتمام عیار به حریف با خت وهرگونه عقب نشینی در مسئله سوریه نیز می تواند این قدرت جهانی رابه یک بازیگر منفعل تبدیل سازد . لذا درکنار مواضع اصولی چین وایران روسها حاضر به تسلیم سوریه نیستند از دیگر سو؛ ترس از گسترش اقدامات تروریستی در داخل خاک روسیه به ویژه مناطق مسلمان نشین با عث شده است که کرملین حاضر نیست از منافع راهبردی خویش درمنطقه چشم پوشی کند . لذا به نظر می رسد با پایان ترادژیک نمایش ژنو 2 شاهد افزایش خشونت های فزاینده در داخل سوریه ونیز گسترش اختلافات سیاسی برچگونگی حل وفصل بحران میان موافقین ومخالفین باشیم . از اینروبا ارسال سینگال های منفی به صحنه داخلی از ژنو2آرایش جدیدی برای تقابل وبرتری در عرصه نظامی مجدد ا شکل خواهد گرفت .
ارتش ودولت سوریه پس از تحمل خسارات های فراوان توانستد ضن بازسازی قوادرکنار حضور نیروهای حزب ا..لبنان در صحنه جنگ نسبت به بازپس گیری مناطق بیشتر از مخالفین امید وار باشند .ایران نیز به پشتیبانی سیاسی خویش از دولت سوریه ادامه خواهد داد. ولی در سوی دیگر میدان؛ تضاد گفتمانی دردورن مخالفین نامتجانس عمیق تر خواهد شد انزوای هرچه بیشتر نیروهای اتئلاف ملی بدلیل گست در جبهه حامیان وناکارآمدی این نیروها در جنگ با نیروهای دولتی وکنترل جریان تندرواسلامی دور از ذهن نیست . همچنین افزایش درگیرهادراردوگاه مخالفین وعدم رهبری یکپارچه به نفع دولت بشار اسد است .در این میان حساب کردهای سوری نیز با عدم مشارکت جدی آنان در نشست ژنو2 مشخص است .
امنیت نسبی درمناطق کردنشین وتلاش برای دور نگه داشتن این منطقه از درگیریهای خونین بیشتر به نفع دولت سوریه است . اگر بن بست استراتژیکی موجود درسوریه بدلیل توازن قوا وتن ندادن گروههای درگیر به راه حل سیاسی ادامه داشته باشد ؛ امکان تکرار الگوی کردها برای مناطق سنی نشین وعلوی ودروزی دوراز دسترس نیست . خود مختاری واستقلال گروههای قومی ومذهبی گرچه برای امنیت یکپارچه سوریه وحتی برای منطقه خطرناک است . ولی واقعیتی است که پس از تضاد منافع قدرت های درگیر وعدم درک مشترک دولت ومعارضین از منافع ملی درحال وقوع است

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 335927

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 10 =