اکبر اعتماد، موسس سازمان انرژی اتمی کشور با بیان این اعتقاد که دو چیز "مادر" و "وطن" را در زندگی نمی‌توان تغییر داد یا فراموش کرد با تاکید بر مشارکت جوانان در مدیریت کشور گفت: متاسفانه امروز جوانان کشور بدون توجه و بیشتر برای کار کردن نه تحصیل و کسب علم، کشور را ترک می‌کنند.
اولین رییس سازمان اتمی کشور در زمان رژیم پهلوی که پس از انقلاب اسلامی در کشور فرانسه اقامت دارد درباره نپذیرفتن درخواست مسوولان ایران چند سال بعد از انقلاب برای بازگشت وی به ایران و فعالیت در برنامه‌های اتمی کشور می‌گوید: قبول نکردم که مسوولیتی به عهده بگیرم چون واقعا مطمئن نبودم وضعیت در ایران به چه سمت پیش می‌رود و اصلا من می‌توانم در شرایط جدید در ایران کار کنم و اختیارات کافی داشته باشم یا خیر.
وی درباره ضرورت بازنگری در برنامه هسته‌ای ایران از سوی دولت "تدبیر و امید" گفت: باید بر اساس شرایط اقتصادی و سیاسی و نیاز آینده کشور به انرژی هسته‌ای به بازنگری در این برنامه بپردازند و نتیجه را به روشنی نیز برای مردم بازگو کنند و بیشتر از تبلیغات به واقعیت‌ها اشاره شود.
اعتماد گفت که متاسفانه نمی‌بینیم و نمی‌شنویم اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران درباره تحولات هسته‌ای نظرشان را بیان کنند.
اولین رییس سازمان انرژی اتمی کشور پیشنهاد داد که با توجه به در مضیقه نبودن ایران به لحاظ انرژی، برنامه هسته‌ای ایران بومی و ملی شود.
وی گفت که ای کاش به من چند سال دیگر وقت داده می‌شد تا خیلی از طرح‌های در دست انجام محقق شود. اما بعد از انقلاب هر‌چه کرده بودم، دور ریخته شد.
اعتماد درباره ساخت نیروگاههای جدید در ایران خاطرنشان کرد که در قراردادهای جدید ساخت نیروگاه باید سهم ایران بیشتر باشد و با کشورهایی که "ایمنی" برایشان یک "فرهنگ" است نه "دستورالعمل" دراین زمینه همکاری شود.
اکبر اعتماد با حضور در ایسنا اظهار کرد: قبل از این‌که دیگران برای‌مان تصمیم بگیرند یا ما را وادار به تصمیم‌گیری کنند، باید خودمان تصمیم بگیریم.
وی گفت: به عنوان یک ایرانی نمی‌پذیرم که به زور یا با کلمات چیزی را به ما تحمیل کنند.
وی با اشاره به ضرورت افزایش و گسترش استفاده از انرژی‌های نو در ایران بر ساخت راکتورهای کوچک در کشور در چارچوب برنامه‌ای ملی تاکید کرد و گفت: می‌توان نیروگاههای کوچک اتمی را در تعداد بالا و مشخص ساخت، چون ساخت نیروگاههای اتمی بزرگ ما را به کشورهای قدرتمند وابسته می‌کند. من سی سال پیش در یک کنفرانس بین‌المللی گفتم بهتر است کشورهای نیمه صنعتی به جای نیروگاههای بزرگ نیروگاههای کوچک مثلا 300 مگاواتی بسازند چون هم به لحاظ اقتصادی و هم تکنولوژیک در دسترس‌تر و با صرفه‌تر هستند.
کلید اصلی برنامه ملی و مستقل هسته‌ای ساخت راکتور اراک است
اولین رییس سازمان انرژی اتمی کشور با اشاره به اهمیت و ضرورت وجود راکتور تحقیقاتی 40 مگاواتی اراک برای تست سوخت نیروگاههای اتمی کشور در آینده تصریح کرد: وقتی برنامه درازمدت برای ساخت نیروگاههای اتمی در کشور داریم به راکتوری مثل IR-40 نیاز داریم تا بتوانیم سوخت این نیروگاه‌ها را در این راکتور تست کنیم.
اعتماد تاکید کرد: کلید اصلی یک برنامه ملی و مستقل هسته‌ای به ویژه برای حرکت به سمت تولید برق از طریق نیروگاههای هسته‌ای در کشور، ساخت راکتور تحقیقاتی اراک است که از نیازهای اساسی ایران در آینده محسوب می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که ساخت نیروگاههای آب سبک راحت‌تر است یا سنگین؟ و ایران قبل از انقلاب به سراغ آب سنگین رفت یا خیر؟ گفت: راکتورهای قدرتی که می‌سازیم باید از نوع آب سبک باشد، اما برای تست سوخت باید راکتوری داشته باشیم که این مواد را تست کنیم. در گذشته ساخت راکتور آب سنگین در دستور کار ما نبود، علاوه بر این در آن مقطع با دنیا ارتباط خوبی داشتیم و نیازی به حرکت و برنامه‌ریزی بر روی راکتورهای آب سنگین نبود. این مرحله (ساخت راکتور آب سنگین) برای ایران لازم است چون کشورهای صنعتی با ما در زمینه تکنولوژی هسته‌ای همکاری نمی‌کنند.
اولین رییس سازمان انرژی اتمی کشور با اشاره به برخورد غرب با ایران بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: در افتادن این‌ها (غرب) با ایران به خاطر مساله هسته‌ای نیست و اتم بهانه است، بهانه‌ای که توانستند با آن یقه ایران را بچسبند در حالی که ایران به دنبال سلاح نیست و آن را به صراحت نیز بیان کرده و آنها هم این را به خوبی می‌دانند.
باید به نوعی متفاوت از تعامل با دنیا برسیم
وقتی با آمریکا مذاکره می‌کنیم شعار مرگ برآمریکا چه معنایی دارد!
وی با بیان این‌که "باید به نوعی متفاوت از تعامل با دنیا برسیم" گفت: آنچه تا به امروز صورت گرفته است چندان جواب نداده است. تا وقتی روال خصومت‌آمیز و تنش‌زا نسبت به کشورها به کار گرفته می‌شود، نمی‌توان در تعامل با کشورهای دیگر منافعی به دست آورد. شعار "مرگ بر آمریکا" در حالی که با این کشور مذاکره می‌کنیم چه معنایی دارد! مگر در حالی که ما با روس‌ها تعامل حداقلی مثبت داریم و از آنها نیروگاه اتمی خریدیم، رفتارشان با ما خیلی خوب است؟
روس‌ها به دنبال آن هستند که دست ایران را در پوست گردو قرار دهند
اعتماد با اشاره به سفری که در یکی دو ماه اخیر به مسکو داشته است، اظهار کرد: تمام روس‌ها با تحریم‌های بین‌المللی و یک‌جانبه علیه ایران موافق بودند و به دنبال وسیله‌ای هستند که دست ایران را در پوست گردو بگذارند و ایران را زیر بال خودشان بگیرند، چون با ادامه اعمال تحریم‌ها بسیاری از درها به روی ایران بسته شده و بسته می‌ماند.
موسس سازمان انرژی اتمی با انتقاد از تعطیل کردن برنامه هسته‌ای کشور بعد از انقلاب، تصریح کرد: ما باید به نوعی از تعامل با دنیا می‌رسیدیم و به نحوی با آنها کنار می‌آمدیم. طبیعی است اگر آنها بفهمند طرف‌شان قدرتمند است با او کنار می‌آیند و اگر ببینند ضعیف است توی سرش می‌زنند. معتقدم با امکانات و کارهایی که قبل از انقلاب انجام شده بود امکان ادامه کار با قدرت وجود داشت.
درس خوب اعتماد برای شاه و فرانسه
وی افزود: فرانسوی‌ها تکنولوژی هسته‌ای خوبی داشته و دارند و در آن مقطع فکر می‌کردند هر چیز را به این دلیل می‌توانند به ما تحمیل کنند. پیشنهاداتی که برای پروژه‌های هسته‌ای به ما دادند را بررسی کردیم و دو سال مذاکره شد. ما اشکالاتی به قرارداد تنظیم شده و خواسته‌های مطرح از سوی آنها داشتیم اما سعی نمی‌کردند ایرادات و نقطه نظرات ما را که به طرح‌هایشان داشتیم برطرف کنند. آنها فکر می‌کردند در مرحله نهایی با فشار به شاه می‌توانند از رفع این اشکالات شانه خالی کنند. در سفری که به فرانسه رفته بودم متوجه شدم وزیر کشور فرانسه قرار است به تهران برود، این در حالی بود که وزیر کشور فرانسه، محرم رییس‌جمهور این کشور بود و حتما می‌خواست پیامی را به شاه برساند.
اعتماد ادامه داد: از آن‌جایی که به آنها شک داشتم، فورا قراری را با وزیر کشور فرانسه هماهنگ کردم و در منزلش با او ملاقات کردم. به او گفتم که حدس می‌زنم برای مسایل هسته‌ای قصد ملاقات با شاه را دارید. اما وقتی من (مسوول برنامه هسته‌ای ایران) اینجا هستم شما برای چه می‌خواهید با شاه ملاقات کنید؟ حتما می‌خواهید شاه را تحت فشار قرار دهید. به او گفتم که این روش نشان میدهد شما اخلاق سیاسی خوبی ندارید. من نمی‌توانم جلوی سفر شما به تهران را بگیرم، اما اگر شما به تهران بروید و با شاه درباره انرژی اتمی صحبت کنید و بخواهید او را تحت فشار قرار دهید، تمام قراردادها با فرانسه را از دستور کار خارج می‌کنم.
وی ادامه داد: بعد از اخطار من فوری وزیر کشور فرانسه تلفنی با رییس‌جمهوری فرانسه صحبت کرد و اخطار مرا برای او تشریح کرد. در نتیجه رییس‌جمهوری فرانسه به او دستو داد که سفر خود را به ایران لغو کند. بعد از مراجعت به ایران موضوع را با شاه مطرح کردم و گفتم که سفر فرستاده فرانسه را من لغو کردم چون نمی‌دانم در غیاب من که متخصص هسته‌ای هستم، شما چه پاسخی می‌توانستید به پیام رییس‌جمهوری فرانسه بدهید. این داستان درس خوبی هم برای فرانسوی‌ها و هم برای شاه شد.
اولین رییس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر ضرورت اعمال قدرت برای رسیدن به خواسته‌ها و منافع ملی تصریح کرد: بعد از چالشی که با فرانسوی‌ها بر سر قراردادهای هسته‌ای داشتیم و در حالی که حاضر نبودند ملاحظات ما را در قرارداد بگنجانند اما با اقدامات و اعمال قدرت از سوی ما آنها تمامی موارد حقوقی مورد نظر ما را که سعی داشتند از آنها شانه خالی کنند را لحاظ کردند.
وی ادامه داد: بنابراین استقلال عمل و متخصص بودن به حرفه خود مهم‌ترین دلایل موفقیت در کار است. اگر شاه می‌خواست می‌توانست من را از کار بی‌کار کند و من بارها به شاه گفتم اگر هر لحظه خواستید من را از کارم معاف کنید اشکالی ندارد، چون من به هر جای دنیا بروم می‌توانم با موفقیت کار کنم.
اعتماد گفت: با ضعف هیچ چیز به دست نمی‌آید، بلکه با قدرت می‌توان به مقاصد خود رسید.
اولین رییس سازمان انرژی اتمی درباره نیروگاه دارخوین که قرارداد آن قبل از انقلاب با فرانسوی‌ها بسته شد، با اشاره به این‌که ما با فرانسه چندین قرارداد داشتیم از جمله مرکز تکنولوژی هسته‌ای اصفهان اظهار کرد: تکنولوژی فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها واقعا در زمان خودش برتر بود و هنوز هم هست. قرار بود فرانسوی‌ها دو راکتور 900 مگاواتی را برای ما در دارخوین بسازند که با انقلاب در عمل این قرارداد متوقف شد. بعد از انقلاب آن را به 360 مگاواتی تغییر دادند که بتوانیم به طور بومی خودمان بسازیم و به نظرم ایده بسیار خوبی است.
برای خودکفا شدن می‌ارزد که صبر کنیم
وی یادآور شد: ما الان به اندازه کافی اطلاع برای ساخت راکتور داریم، ممکن است زمان ساخت آن طولانی شود اما برای خودکفا شدن می‌ارزد که صبر کنیم.
اعتماد درباره تاثیر تحریم‌ها در کند کردن ساخت راکتور‌هایی از جمله دارخوین و اراک گفت: اگر گرفتار تحریم نبودیم می‌توانستیم این راکتورها را در 10 سال بسازیم، اما الان که تحریم هستیم شاید 20 سال به طول انجامد. 30 سال طول کشید تا توانستیم فن‌آوری غنی‌سازی را در اختیار بگیریم، درست است روند طولانی می‌شود، اما بالاخره توانمند می‌شویم.
وی با اشاره به طولانی شدن ساخت نیروگاه بوشهر ضمن یادآوری انعقاد قرار داد با روس‌ها در شرایطی که شوروی از هم فرو پاشیده بود اظهار کرد: روس‌ها برای ساخت و تکمیل نیروگاه با مشکلات زیادی رو به رو بودند از جمله این‌که تکنولوژی ساخت برخی قطعات مهم نیروگاه در کشورهای تازه استقلال یافته قرار داشت و تا روس‌ها روند تولید و ساخت آن قطعات را در روسیه ایجاد کنند زمان زیادی می‌برد، هم‌چنین تغییر طراحی و ساختار نیروگاه به لحاظ ساختمانی و تجهیزات از سیستم آلمانی به روسی امر بسیار حساس و پیچیده و زمان‌بری بود که علاوه بر این‌ها ایمنی نیروگاه را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌داد و مهم‌تر این‌که آمریکایی‌ها در سال‌های گذشته فشار زیادی به روسیه آورند که این نیروگاه را راه‌اندازی نکند.
در قراردادهای جدید ساخت نیروگاه اتمی سهم ایران باید بیشتر باشد
باید در ساخت نیروگاه اتمی با کشورهایی که ایمنی برایشان یک فرهنگ است نه دستورالعمل همکاری کنیم
رییس سازمان انرژی اتمی در زمان قبل از اتقلاب درباره نیروگاه جدید هزار مگاواتی که گفته شده سال آینده ساخت آن توسط روس‌ها در بوشهر آغاز خواهد شد، تصریح کرد: معتقدم قرارداد بستن با روس‌ها خیلی مثبت نیست. در عین حال معتقدم در قراردادهای جدید برای ساخت نیروگاههای اتمی باید ایران سهم بیش‌تری در ساخت تجهیزات و جنبه‌های فنی آن داشته باشد و البته کلید در دست نباشد. باید با کشورهایی قرارداد ساخت نیروگاه امضا کنیم که مساله و مفهوم ایمنی برایشان به عنوان یک فرهنگ باشد نه یک دستورالعمل. در هر صورت روس‌ها از این نیروگاه باز برای دربند کردن ایران و تحت فشار قرار دادن ما استفاده خواهند کرد.
اتهامات وارد شده به ایران از سوی آژانس مبتنی بر منابع جاسوسی است
وی در ادامه درباره اتهامات و ادعاهای مطرح شده درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گذشته که آژانس تحت عنوان مطالعات ادعایی از آن نام می برد تصریح کرد که اتهامات وارد شده به ایران از سوی آژانس مبتنی بر منابع جاسوسی است و معتبر نیستند.
اعتماد با اشاره به سابقه و شناختی که از بازرسان آژانس دارد اظهار کرد: تمام بازرسان آژانس از توانایی جاسوسی برخوردارند و به کشورهایشان درباره همه مسایل ایران و نه فقط موضوع هسته‌ای اطلاعات می‌دهند.
دولت " تدبیر و امید" بیشتر از تبلیغ به واقعیت‌ها اشاره کند
برنامه فعلی سازمان انرژی اتمی کارشناسی و متناسب با شرایط کشور نیست
اولین رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که اگر امروز مدیریت برنامه هسته‌ای ایران را برعهده داشتنید اولویت را در چرخه سوخت به کدام بخش می‌دادید؟ گفت: معتقدم دولت جدید "تدبیر و امید" باید بر اساس شرایط اقتصادی و سیاسی و نیاز آینده کشور به انرژی هسته‌ای به بازنگری در برنامه هسته‌ای ایران بپردازد و نتیجه را به روشنی نیز برای مردم بازگو کند و بیشتر از تبلیغات به واقعیت‌ها اشاره کند. پیشنهاد می‌کنم با متخصصان فنی و سیاسی مشورت کنند و در برنامه هسته‌ای ایران تجدیدنظر کنند. پیشنهاد من این است با توجه به این‌که در مضیقه انرژی نیستیم برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند بومی و ملی شود. از آن‌جایی که تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای در بسیاری از تکنولوژی‌ها و زمینه‌های صنعتی و پزشکی و غیره موثر است این برنامه را باید بومی و ملی کنیم و بدون هیچ تعیین زمان مشخصی کار را جلو ببریم. به نظر من برنامه فعلی سازمان انرژی اتمی چندان کارشناسی و متناسب با شرایط کشور نیست.
مگر آمریکایی‌ها "اتم" را از روی انجیل خواندند که توانستند آن را اجرا کنند!
وی درباره مشکلات دسترسی به تکنولوژی هسته‌ای تحت تاثیر تحریم‌ها و کاهش روابط سیاسی با کشورهای پیشرفته در این زمینه گفت: مگر آمریکایی‌ها "اتم" را از روی انجیل خواندند که توانستند آن را اجرا کنند! ما هم می‌توانیم این کار را انجام دهیم اما در یک دوره زمانی طولانی‌تر.
اعتماد در ادامه گفت‌وگو با ایسنا درباره پذیرش غنی‌سازی از سوی 1+5 در چارچوب توافق ژنو با تاکید بر این‌که امروز ایران از مرز غنی‌سازی عبور کرده است، گفت: غنی‌سازی دیگر برای ما امر پیش پا افتاده‌ای است. امروز ما بیشتر به راکتورهای کوچک به ویژه ساخت راکتور تحقیقاتی اراک نیاز داریم. اما آنچه من از توافق برداشت کردم این است که آنها (1+5) غنی‌سازی را ممنوع نکردند اما در پایان شش ماه نباید ذخایر اورانیوم 5 درصدی‌مان افزایش یافته باشد.
به اعتقاد وی این به معنی آن است که در این مدت نباید به غنی‌سازی ادامه دهیم.
به گزارش ایسنا، بر اساس توافق ژنو ایران از تاریخ 30 دی‌ماه به غنی‌سازی 5 درصدی خود ادامه میدهد اما اورانیوم تا غنای 5 درصدی که از این تاریخ تولید می‌شود باید به اکسید اورانیوم تبدیل شود و به این ترتیب ذخایر اورانیوم 5 درصدی ایران از تاریخ اجرای توافق به مدت شش ماه افزایش نخواهد یافت. شایان ذکر است ایران در حال حاضر بیش از هفت تن ذخایر اورانیوم 5 درصدی در اختیار دارد.
تلاش کشورهای عربی برای تاثیرگذاشتن بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بیهوده است
وی درباره درخواست برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای ورود به مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 بعد از توافق ژنو با بیهوده خواندن تلاش این کشورها برای تاثیرگذاشتن بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران اظهار کرد: آمریکایی‌ها مرتب به این کشورها سفر می‌کنند و ایران را به عنوان یک تهدید مطرح می‌کنند و درباره نیروگاه بوشهر نیز تبلیغات منفی می‌کنند. اسراییل دشمن درجه اول کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بود و چند بار به آنها حمله کرده است در حالی که ایران به هیچ وجه به سرزمین و ملتی حمله نکرده است چرا که اساسا در فرهنگ خود گرایشی به اعمال زور و خشونت ندارد.
رد درخواست صدام برای مشارکت در برنامه هسته‌ای عراق
اولین رییس سازمان انرژی ایران در زمان قبل از انقلاب با اشاره به درخواست صدام حسین از وی برای حضور در عراق و مشارکت در برنامه هسته‌ای این کشور در زمان جنگ تحمیلی گفت: در فرانسه بودم که به روش‌ها و طرق مختلف درخواست برای سفر من به عراق مطرح شد و در نهایت به واسطه یکی از دوستانم سفیر عراق در فرانسه سعی کرد من را ببیند و پیشنهاد صدام را مطرح کند. اما پاسخ من این بود که در زمان جنگ غیرممکن است که به عراق بیایم اما اگر صلح شد، هر کاری از دستم برآید انجام می‌دهم ولی نه الان که با ایران در جنگ هستید. عراق باید دوست ایران باشد نه این‌که با ایران بجنگد.
نباید مردم را فراموش کنیم
اعتماد با اشاره به تجربیاتش از دوره مدیریتش در سازمان انرژی اتمی با تاکید بر این‌که در تمامی لحظات باید به این فکر کنیم که برای مردم کار می‌کنیم، گفت: وقتی خیلی درگیر کارها شده بودم یک روز به این فکر کردم که نکند اتم و مشغله کار باعث شود که ما از هدف اصلی‌مان که خدمات رساندن به مردم از طریق انرژی اتمی است بازمانیم . به خاطر همین در روز نیم ساعت به میان مردم در کوچه و خیابان می‌رفتم و با مردم از نزدیک در رفت و آمد بودم تا یادم نرود که برای مردم ایران کار می‌کنیم.
مردم ایران از انرژی هسته‌ای دفاع می‌کنند به شرط این‌که با آنها رو راست باشیم
وی تاکید کرد: جدایی از مردم سم مهلک برای حکومت و دولت است. متاسفانه امروز در کشور نمی‌بینیم و نمی‌شنویم که اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران درباره تحولات هسته‌ای نظرشان را بیان کنند. سیاست و دموکراسی این است که مردم درباره مسایل کشور خود نظر دهند. مردم ایران از انرژی هسته‌ای دفاع می‌کنند اما به شرط این‌که با آنها رو راست باشیم و واقعیات را به آنها بگوییم. معتقدم غیر ممکن است این دولت بتواند چیز قابل قبولی به دست آورد، بدون این‌که ملت را در آن مشارکت دهد. مادامی که مردم را توجیه نکنیم و برایشان مسایل را توضیح ندهیم پیشرفتی صورت نمی‌گیرد.
در نیت روحانی برای عبور از وضع فعلی شکی ندارم
وی درباره عملکرد 100 روزه دولت حسن روحانی خاطرنشان کرد: معتقدم آقای روحانی در مقطعی رییس‌جمهور شدند که کشور در وضع بسیار بدی بود و اداره کشور در این شرایط بسیار سخت است. او صادقانه می‌خواهد کشور از وضع بغرنج فعلی عبور کند و کشور بتواند بهتر کار کند. همکارانی که انتخاب کرد خوب هستند، اما متاسفانه طیف مشکلات به قدری در داخل و خارجه وسیع است که شانس موفقیت را پایین می‌آورد. این‌که تا چه حد دستگاه‌های دیگر از جمله مجلس شورای اسلامی به اتفاق هم پیش روند مبهم است اما در نیت آقای روحانی برای عبور از وضع فعلی شکی ندارم.
اعتماد با اشاره به مصاحبه تلویزیونی اخیر رییس‌جمهور گفت: سیاست آقای روحانی را قبول دارم، اما ایشان باید مشکلاتش را شفاف‌تر بیان کند. مشکلات سیاسی کشور جای دیگر است که رییس‌جمهور در آن مصاحبه آنها را نگفتند.
مشکل برنامه هسته‌ای ایران سیاسی شدن آن است
وی با بیان این‌که مشکل برنامه هسته‌ای ایران سیاسی شدن آن است درباره تاکید غرب بر تعلیق غنی‌سازی ایران در سطح 20 درصد گفت: اگر کشوری غنی‌سازی می‌کند و عضو ان پی تی است و این معاهده نیز فعالیت غنی سازی را برای اعضا پذیرفته است چرا باید درخواست تعلیق این فعالیت را کند؟ اگر آنها درباره برنامه و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مساله و سوال یا نگرانی دارند باید مذاکره کنند نه این‌که ما را از حقوقمان محروم سازند و یا ما برای رفع ابهامات و نگرانی آنها از حقوقمان کوتاه بیایم.
وی در پاسخ به این پرسش که اخیرا از سوی برخی مقامات کشورمان عنوان شده است که بر اساس برخی اسناد در آمریکا غنی‌سازی در خاک ایران در زمان شاه و همزمان مدیریت شما بر سازمان انرژی اتمی از سوی این کشور پذیرفته نشده است، گفت: این ادعا صحیح نیست چون ما با تکنولوژی لیزر سراغ غنی‌سازی رفتیم و آمریکایی‌ها نه از ما خواستند و نه در شرایطی بودند که از ما بخواهند غنی‌سازی را انجام ندهیم. ما به دنبال تکنولوژی هسته‌ای رفتیم بدون تکیه بر آمریکا و قرارداد دوجانبه با آمریکا را چون خلاف مصالح ملی‌مان بود، امضا نکردیم در حالی که چهار سال هم با آنها مذاکره کردیم.
اعتماد ادامه داد: ما برای غنی‌سازی از لیزر استفاده کردیم که در آن مقطع آمریکا و فرانسه این تکنولوژی را تازه آزمایش می‌کردند. ما در مرکز اتمی امیرآباد سعی بر این داشتیم که این تکنولوژی را مهار کنیم اما بعد این پروژه که در سطح آزمایشگاهی بود با تحولات انقلاب اسلامی ناتمام ماند.
همیشه می‌ترسیدم آمریکا و اروپا یک روز به ما سوخت ندهند
اولین رییس سازمان انرژی اتمی کشور در پاسخ به این پرسش که چرا وقتی رابطه سیاسی ایران در زمان شاه با آمریکا و کشورهای اروپایی خوب بود اصرار بر غنی‌سازی در خاک ایران داشتید؟ اظهار کرد: از آن‌جایی که در شرکت تولید سوخت فرانسوی یورودیف شریک شده بودیم می‌گفتند نباید از بابت سوخت نگرانی داشته باشید اما من همیشه فکر می‌کردم و می‌ترسیدم که این‌ها (آمریکا و اروپا) یک روز بهانه آورند و به ما سوخت ندهند، بنابراین به این سمت رفتیم که خودمان هم این تکنولوژی را یاد بگیریم. چند سال بعد از انقلاب، فرانسه اعلام کرد که اورانیوم غنی‌شده به ایران از سهمی که در شرکت یورودیف دارد را نمی‌دهد.
وی درباره قرارداد هسته‌ای آمریکا با هند که حق غنی‌سازی برای هند در قالب این قرارداد مورد تایید قرار گرفته است، گفت: کشورهایی از جمله هند، پاکستان و اسراییل خارج از قانون هستند و با وجود ساخت بمب اتمی آمریکا با آنها قرارداد هسته‌ای می‌بندد اما در مواجهه با ایران از روی شک و ابهام و تهدید برخورد می‌کند. ما با آمریکا چهار سال درباره موافقت دوجانبه صحبت می‌کردیم و در نهایت به دست هم آمد، اما برای تصویب به مجلس شورای ملی نرسید. آمریکا برای دست یافتن به خواسته خود درباره گرفتن حق بازفرآوری سوخت از ایران توجیه می‌کرد که آنچه در قرارداد درباره بازفرآوری است فقط برای شما (ایران) نیست، بلکه برای سایر کشورها هم وجود دارد و زیر بار پذیرش آن برای ایران نمی‌رفتند. در نهایت ما پیشنهاد دادیم که آمریکا باید در این قرارداد ایران را کشوری "کامله‌الوداد" بشناسد و تمام شرایط آن را برای ایران نیز اعمال کند؛ یعنی آمریکا هر رفتاری با کشورهای دیگر به خصوص کشورهای صنعتی بزرگ در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای داشت باید درباره ایران هم همان رفتار به اجرا درآید.
درخواست آمریکا از شاه را رد کردم چون خلاف حاکمیت ملی ایران بود
اعتماد ادامه داد: آنها تاکید داشتند که بعد از آن‌که سوخت مصرف شده از نیروگاه خارج می‌شود، هر کاری خواستیم با آن انجام دهیم با اجازه و موافقت آمریکا باشد اما من با این مساله موافقت نکردم. حتی رییس‌جمهور آمریکا به شاه نامه نوشت که شرایط آمریکا را در چارچوب دوستی دو کشور بپذیریم اما من به درخواست آمریکا پاسخ رد دادم چون این مساله خلاف حاکمیت ملی ایران بود. شاه هم نظر من را پذیرفت.
رییس پیشین سازمان انرژی اتمی با اشاره به قرارداد تکمیل نیروگاه بوشهر با روسیه تصریح کرد: آنچه ما در قرارداد با آمریکا و فرانسه قبول نکردیم متاسفانه در قرارداد تکمیل نیروگاه بوشهر با روس‌ها پذیرفته شد. بر اساس این قرارداد نه تنها باید سوخت نیروگاه پس از استفاده به روسیه بازگردد بلکه باید هزینه انتقال سوخت را هم ایران بپردازد.
ورود و فعالیت اعتماد در سازمان انرژی اتمی
اعتماد که موسس سازمان انرژی اتمی و متولی برنامه هسته‌ای ایران پیش از انقلاب اسلامی در زمان حکومت پهلوی است درباره چگونگی ورودش به برنامه هسته‌ای ایران می‌گوید: من مشغول کار برای تشکیل دانشگاه بوعلی‌سینا در همدان بودم که یک روز من را صدا کردند و گفتند "اتم" می‌خواهیم. به تهران آمدم و به دفتر شاه رفتم. آنها می‌خواستند به سرعت کارها را انجام دهند، اما من یک ماه زمان خواستم تا گزارشی درباره شرایط انجام برنامه هسته‌ای ایران تهیه کنم. بعد از یک ماه گزارش را به شاه دادم و او هم عینا آن را قبول کرد.
وی ادامه داد: من تک و تنها مسوول فعالیت‌های هسته‌ای شدم. دو سال طول کشید تا فعالیت‌ها شکل گیرد و بعد از چهار سال، چهار نیروگاه در دست ساخت داشتیم. برای 30 الی 40 سال اورانیوم خریداری کردیم و مقداری هم اکتشاف کرده بودیم. اکتشاف اورانیوم کار بسیار سختی است، اما با استفاده از دستگاه‌های مخصوص اندازه‌گیری در داخل هواپیما و برای اولین‌بار در دنیا در سطحی وسیع خاک ایران را 500 متر به 500 متر بررسی کردیم و نقشه جامعی از مناطقی که احتمالا دارای ذخایر معدنی اورانیوم بودند، شناسایی کردیم، اما متاسفانه بعد از انقلاب تمام این اقدامات به خاطر ناآگاهی از بین رفت.
آنچه من را ناراحت کرد قطع شدن کارهایی بود که ما انجام داده بودیم
این مدیر با سابقه هسته‌ای کشور در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین "ای کاش" شما در سال‌های گذشته در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای ایران چه بوده است؟ گفت: آنچه من را ناراحت کرد قطع شدن کارهایی بود که ما انجام داده بودیم، متاسفانه هنوز هم آن کارها به سرانجام نرسیده است. اگر به من چند سال دیگر وقت داده می‌شد خیلی از طرح‌های در دست انجام محقق می‌شد. اما بعد از انقلاب هر‌چه کرده بودم، دور ریخته شد.
"انرژی اتمی" پرقدرت‌ترین و پاک‌ترین سازمان ایران در زمان شاه
اعتماد در پاسخ به این پرسش که مسوولان ایران بعد از انقلاب برای استفاده از تجربیات شما به سراغتان آمدند؟ اظهار کرد: 10 سال بعد از انقلاب هیاتی از ایران با من در سوییس ملاقات کرد و به من پیشنهاد دادند که به ایران بازگردم تا فعالیت‌های هسته‌ای در چارچوب سازمان انرژی اتمی که از قبل انقلاب وجود داشت را دنبال کنم. آنها به من گفتند بعد از 10 سال معلوم شده سازمان انرژی اتمی در زمان شاه پرقدرت‌ترین و پاک‌ترین سازمان در ایران بوده است و به این خاطر به من تبریک گفتند. اما من به آنها گفتم، این حرف‌ها را به من نگویید، به مردم بگویید، چون من از کاری که انجام داده ام آگاه و مطمئن هستم و در این سال‌ها هم سرم را راحت بر بالین گذاشته‌ام. آن ها چندین بار از من خواستند که برگردم اما من قبول نکردم چون واقعا مطمئن نبودم که وضعیت در ایران به چه سمت پیش می‌رود و اصلا من می‌توانستم در شرایط جدید در ایران کار کنم و آیا اختیارات کافی خواهم داشت؟ بنابراین من پیشنهاد بازگشت به ایران و قبول مسوولیت سازمان انرژی اتمی ایران را نپذیرفتم.
/2727
نظر شما