وزیر امورخارجه ایران به ترکیه رفته است و دیدارهایی انجام داده است. با وزیر خارجه آن کشور، با نخست وزیر آن کشور و با برخی مقامات دیگر!

سید صادق روحانی: اگر خبرهای مربوط به سفر ظریف به ترکیه را نگاهی بیاندازید چیز خاصی دستگیرتان نمی​شود. همان حرف های روتینی که در سفر مسئولان هر کشور همسایه به کشور دیگر گفته می​شود. اینکه مبادلات تجاری باید افزایش یابد و دو طرف بر ارتقای روابط در کلیه سطوح تاکید دارند. صحبت​هایی که جلوی دوربین خبرنگاران زده می شوند معمولا با صحبت های جدی پشت درهای بسته متفاوت است. هر دیپلماتی مجبور است جلوی دوربین لبخند بزند و حرف از اهمیت طرف مقابل و درک مشترک از موضوعات بزند. آخر سر هم گفته می شود که ما درباره این موضوعات صحبت کردیم.

در نگاه اول شاید سفر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه خندان ایران به آنکارا هم به همین منوال باشد. خبری هم که از دیدارش با اردوغان منتشر شد چیزی بیشتر از همان​هایی که در سطور بالاتر گفتم نداشت. اینکه دو طرف می خواهند مبادلات تجاری را تا سال 2015 تا سقف 30 میلیارد دلار افزایش دهند و همچنین می خواهند موانع پیش روی روابط تجاری را رفع کنند. در سطرهای آخر هم آمده بود که بررسی تحولات منطقه از جمله مسایل سوریه، عراق، افغانستان و مصر از اهم مسایلی بود که در دیدار دو طرف مطرح شد.

برخی مواقع این مسایلی که در سطرهای آخر خبر می آید از همه پاراگراف های قبلی مهم تر است و این خبر هم از جمله همین خبرها بود. برای درک اهمیت این مسئله باید دوربین را کمی دورتر بگذاریم و به قول عکاس ها یک لانگ شات بگیریم. یک لانگ شات از کل منطقه خاورمیانه، طوری که ترکیه، سوریه، عربستان ، عراق و ایران در آن عکس بیافتند.

در این صحنه سه کشور ایران، عربستان و ترکیه در حال یک رقابت منطقه ای هستند، رقابتی که دامنه​ای فرامنطقه ای دارد اما به شکل یک منازعه خونین در سوریه در آمده است. عربستان خود را برادر بزرگتر همه کشورهای عربی می داند و می خواهد این بزرگتری را در تمام جهان اسلام به نمایش بگذارد. ترکیه با کمک متحدین قدرتمند غربی خود سودای بازسازی امپراتوری عثمانی را در سر می پروراند و ایران هم با تکیه بر گفتمان انقلابی خود و البته با حمایت کشورهای قدرتمندی مانند روسیه و چین سعی دارد قدرت اول منطقه بودن خود را ثابت کند.

با حمله آمریکا به عراق و سقوط حکومت صدام حسین به نظر می رسید که کفه ترازو به ضرر ایران است اما در عراق دولتی بر سرکار آمد که شیعه بود و همسو با ایران و عملا به قدرت ایران در منطقه افزوده شد. پیوندهای تاریخی ملت ایران و عراق محکم تر از آنچیزی بود که آمریکایی​ها و همپیمانانشان تصور می کردند. در جریان انقلاب های اخیر در منطقه نیز ترکیه سعی کرد نقش الگو را برای دولت​های برآمده از حرکت های مردمی ایفا کند. این دولت از حرکت های مردمی در کشورهای اسلامی حمایت کرد و نقش فعالی را بازی کرد اما این نقش در مسئله سوریه با یک مانع بزرگ روبرو شد. ایران هم بر حرکت های مردمی در منطقه نام بیداری اسلامی نهاد و از آن ها حمایت کرد. این دو کشور اما در مسئله سوریه در دو جبهه مخالف و متضاد قرار گرفتند و چالش جدی در منطقه شکل گرفت. در کارزار سوریه تکلیف عربستان و ایران مشخص تر است. عربستان به واسطه گرایش های ایدئولوژیکش و نیز منافع خود تمام قد برای سقوط اسد ایستاده است. ایران نیز دولت سوریه و بشار اسد را محور اصلی مقاومت می داند و به همین دلیل تمام قد برای بقای دولت سوریه تلاش می کند. اما ترکیه صرفا به دنبال وجهه بین المللی خود است و پشتوانه ایدئولوژیک برای حمایت از مخالفان ندارد. در ماه های اخیر هم که فیلم جنایات سلفی ها و تکفیری​ها در سوریه در فضای مجازی منتشر شده است جای حمایت از معارضان دولت سوریه را به بهانه دفاع از آزادی و حقوق بشر بسته است.

همچین در این فضا و با روی کار آمدن دولت اعتدالی در ایران امکان نزدیکی ایران و ترکیه برای حل و فصل منازعه سوریه فراهم است. به ویژه که پس از توافق هسته​ای در ژنو نگاه مثبتی در محیط بین المللی نسبت به رویکرد جدید ایران وجود دارد و امکان برقراری دیالوگ با غرب فراهم شده است. به نظر می رسد سفر وزیر امورخارجه ایران به ترکیه در این چهارچوب بسیار حائز اهمیت باشد. به خصوص که این سفر طبق گفته مقامات دو طرف آغاز گشایش بسیاری از روابط است. سفیر ترکیه در تهران در مصاحبه ای اعلام کرده است که قرار است در سال جاری حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران به ترکیه سفر کند. همچنین در همین سفر ظریف به ترکیه اعلام شد که به زودی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه به تهران سفر خواهد کرد. به نظر می رسد نزدیکی ایران و ترکیه می تواند یک توافق منطقه با حاصل صلح در سوریه را به همراه داشته باشد.

27219

 

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 330976

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 9 =