افشاگری های اسنودن آمریکا را روی پل برد

رضا رضایی
حتی پیش از تصویب قطعنامه ضد آمریکایی در سازمان ملل علیه جاسوسی های آمریکا در سراسر دنیا که حتی رهبران کشورهای همسو با این کشور را نیز شامل می شد، محدودیت های فراوانی برای برنامه های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا فراهم شده بود.
به گزارش خبرآنلاین قطعنامه ای که روز چهارشنبه با اکثریت آراء در سازمان ملل علیه جاسوسی های بعمل آمده توسط آمریکا در سراسر جهان به تصویب رسید کار را برای دستگاه های اطلاعاتی آمریکا بویژه آژانس امنیت ملی آمریکا بیش از پیش سخت خواهد کرد.
آژانس امنیت ملی آمریکا یا ای.ان.سی همان جایی است که ادوارد اسنودن، آقای افشاگر، به عنوان پیمانکار برایش کار می کرد و ناگهان پرده از اسرار مگوی آن برداشت و جهانیان را بواسطه ابعاد جاسوسی های آمریکا از شهروندان خود، سایر کشورها و حتی رهبران آنها بهت زده کرد.
بدین ترتیب افشاگریهای حیرت انگیز ادوارد اسنودن که ولوله ای در سراسر جهان انداخت توانست کاری کند تا برای اولین بار سازمان ملل متحد که همواره جهت قطعنامه هایش علیه کشورهای جهان سوم و کشورهای غیرهمسو با آمریکا و غرب بوده است، این بار قطعنامه ای علیه آمریکا صادر کند و از قضا این بار عمده متحدان استراتژیک او نیز به آن رأی مثبت دهند.
این مطلب از آن جهت مهم است که قطعنامه سازمان ملل علیه آمریکا در نوع خود در برگیرنده شدیدترین اعتراضات بین المللی به تلاش‌های جاسوسی امریکا، محسوب می شود و هدف آن حفاظت از حریم شخصی افراد دربرابر نظارت‌ غیرقانونی است.
بانیان این قطعنامه آلمان و برزیل بودند که رهبران آنها بیشترین اعتراض را به شنود مکالمات تلفنی رهبرانشان خانم مرکل و دیلما روسف توسط آمریکایی ها از خود بروز دادند. این قطعامه از اعضای سازمان ملل می‌خواهد تا درباره حفاظت از حریم شخصی کاربران اینترنتی و دیگر اشکال ارتباطات الکترونیکی اطمینان دهند . قطعنامه همچنین از کشورها می‌خواهد تا با توجه به تعهداتشان در قبال قوانین بین‌المللی حقوق بشر و همچنین حفاظت از حریم شخصی افراد، شیوه‌ها، رفتارها و مصوبات خود را درباره نظارت برارتباطات، رهگیری و جمع آوری اطلاعات شخصی را مورد بازنگری قرار دهند.
توصیه های کمیته مشورتی به اوباما
پیش از تصویب چنین قطعنامه ای، روزنامه نیویورک تایمز از تشکیل یک هیئت مشورتی برای رئیس جمهور آمریکا در خصوص رسوایی های مربوط به جاسوسی های اخیر خبر داده بود. براساس این گزارش این کمیته در اولین اقدام به اوباما توصیه کرده بود عملیات جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا مورد بررسی مجدد قرار گرفته و محدودیت هایی برای آن وضع شود.
با این همه این کمیته مشورتی که مسئول بررسی عملیات آژانس امنیت ملی این کشور شده ، ‌ به این نتیجه رسیده است که برنامه جمع آوری اطلاعات مربوط به همه تماس های تلفنی در آمریکا باید ادامه یابد، گرچه لازم است محدودیت های وسیع جدیدی با هدف افزایش حفاظت از حریم خصوصی افراد اعمال شود. در گزارش این کمیته همچنین توصیه شده است آمریکا علنا اعلام کند چه اقداماتی برای حفظ حریم شخصی شهروندان خارجی که تماس های تلفنی، ارتباطات اینترنتی یا تحرکات آنها تحت کنترل آژانس امنتیت ملی قرار دارد، تدوین و اتخاذ خواهد شد.
اوباما شخصا وارد شود
با این همه معلوم نیست این طرح تا چه حد اجرایی می شود و مقامات اطلاعاتی با جدیت گفته اند در شنود مکالمات غیرآمریکایی ها در خارج از کشور که در قانون اساسی آمریکا حفظ حریم خصوصی آنها پیش بینی نشده است، نباید با محدودیت های چندانی مواجه باشند. این گروه مشورتی همچنین توصیه کرده است مقامات کاخ سفید از جمله رئیس جمهور مستقیما فهرست رهبران خارجی را که مکالمات آنها به طور معمول تحت کنترل آژانس امنیت ملی آمریکا است، بررسی نماید. مقامات دولت اوباما می گویند، کاخ سفید قبلا نظارت این برنامه را بر عهده گرفته است اما این مسئله احتمالا با مقاومت آژانس های اطلاعاتی مواجه خواهد شد. گزارش این کمیته مشورتی در واقع اولین نشانه های تاثیرگذاری افشاگری های ادوارد اسنودن بر روند اجرای برنامه هایی است که آنها را فاش کرد. انتظار می رود این گروه مشورتی پنج نفره متشکل از کارشناسان اطلاعاتی و حقوقی که برخی از آنها روابط دیرینه با اوباما دارند ، گزارش مفصل خود را تا اواخر این هفته به کاخ سفید تحویل دهد. اعضای این گروه مشورتی از صحبت درباره توصیه هایشان تا زمان انتشار گزارش خودداری کرده اند اما بخش هایی از نتیجه گیریهای اصلی آن به تدریج به بیرون راه یافته است. دو مقام رسمی گفتند، انتقاد مشاوران از رویه عمل آژانس های اطلاعاتی بیش از حد انتظار بوده است. تاکنون آژانس های اطلاعاتی با اکثر پیشنهادهای مطرح شده برای تغییرات عمده در برنامه هایی که پس از حوادث یازده سپتامبر تدوین کردند، در سطح وسیعی مخالف بوده اند.
قطعنامه سازمان ملل چه فایده ای دارد
اما سوال این است که آیا تصویب قطعنامه روز چهارشنبه در سازمان ملل در محکومیت و تعیین خط قرمز برای اقدامات اطلاعاتی و امنیتی آمریکا تا چه اندازه می تواند راهگشا و مفید فایده باشد؟ آلفرد لامبرمونت وبر، یک وکیل بین المللی معتقد است ادامه برنامه جاسوسی آمریکا از این پس ناقض قطعنامه سازمان ملل متحد است و تبعات حقوقی برای این کشور به بار خواهد آورد.
آنگونه که واحدمرکزی خبر گزارش داده، این وکیل بین المللی در گفتگو با پرس تی وی گفته است، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب این قطعنامه اصول بسیار قدرتمندی را در مقابله با جاسوسی های گسترده به ویژه آن گونه که آمریکا انجام می دهد، تدوین کرده است. این قطعنامه تاکید می کند همان حقوقی که مردم در خارج از فضای مجازی و اینترنت دارند و باید به آن احترام گذاشته شود ، همان حقوق نیز در اینترنت و فضای مجازی برقرار است که مهمترین آن حق حریم خصوصی است. به این ترتیب تضمین هایی که قانون اساسی کشورها برای این حقوق قائلند و برای مثال جستجو و جمع آوری بدون مجوز اطلاعات را ممنوع می داند، باید به همان شکل که برای شرایط خارج از اینترنت اعمال می شود، برای فضای مجازی نیز اعمال شود.
جاسوسی در اینترنت نیاز به مجوز قانونی دارد
به گفته این کارشناس مسائل حقوقی و قضایی، قطعنامه ضد آمریکایی تصویب شده در سازمان ملل حاوی این پیام است که مقامات برای جستجو و جمع آوری اطلاعات افراد، همانطور که در خارج از اینترنت به مجوز قانونی نیاز دارند، در اینترنت نیز باید همین مجوز را بگیرند. بنابراین عملا جاسوسی گسترده در این حد غیرقانونی و ممنوع خواهد بود. به علاوه بر اساس قوانین، مجوزی که برای این کار گرفته می شود باید شفاف و علنی باشد. همچنین یکی دیگر از کارایی های این قطعنامه این است که تضمین می کند قوانین داخلی کشورها مغایرتی با قوانین حقوق بشری بین المللی نداشته باشد.
تصویب این قطعنامه در حالیست که با وجود افشاگریهایی که ادوارد اسنودن کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا درباره جاسوسی های گسترده این نهاد آمریکایی انجام داده، عملا بسیاری از مردم به فضای اینترنت بی اعتماد شده اند و آنهایی هم که از این فضا استفاده می کنند، بیشتر از گذشته احتیاط می کنند و دست کم اطلاعات مهم خود را در اینترنت قرار نمی دهند.

26149