زهرا خدایی
ایران، خاورمیانه، آفریقا و اروپا مهمترین چالش های جهان در سال 2014 میلادی است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامۀ اقتصادی لزاکو چاپ پاریس، در ششمین نشست کنفرانس" سیاست جهانی" که به مدت 3 روز در شهر موناکو برگزار شد، 300 کارشناس روابط بین الملل، روسای شرکتها و دیپلماتها از کشورهای مختلف در خصوص مهمترین چالش های سیاسی و اقتصادی جهان در سال 2014 به بحث و گفتگو پرداختند. شخصیت های سیاسی زیادی به این نشست دعوت شده بودند که از جمله آنها محمدظریف، وزیر خارجۀ کشورمان، لوران فابیوس، همتای فرانسوی‌اش، شاهزادۀ آلبرت دوم موناکو، هرمان ون رومپوی، رئیس شورای اتحادیه اروپا، احمد باباجان، مشاور رجب طیب اردوغان و سایر شخصیت ها و روسای نهادهای اقتصادی بین المللی بودند.
اما مهمترین چالش های جهان در سال 2014 کدامند؟ آیا امیدی به حل کانون های بحران هست؟ مهمترین موضوعاتی که نظام بین‌الملل در سال میلادی جدید با آنها روبرو خواهد بود، بدین شرح است:
*کورسوی امید برای آفریقانشانه هایی از رونق برای قارۀ آفریقا دیده شده است. به رغم زیرساخت های ضعیف در این حوزۀ جغرافیایی، قارۀ آفریقا علائم مثبتی به سرمایه گذاری های آمریکا، اروپا و آسیا از خود نشان داده است. امروزه بیش از 30 کشور جهان که رشد اقتصادی قابل توجهی داشتند، در این قاره محروم حضور دارند. آمار تاجران، بازرگانان از داکار تا کوناکری، از نایروبی تا لاگوس گویای آنست طبقۀ متوسط در قارۀ آفریقا سیر صعودی قابل توجهی به خود گرفته است. این جمعیت متوسط امروز 150 میلیون نفر است و پیش بینی می شود در 10 سال آینده به 300 میلیون برسد.
* آمریکایی‌ها دیگر تمایلی به خاورمیانه ندارندخاورمیانه به خصوص با آغاز تحولات جهان عرب، همچنان چالش اصلی آمریکاست؛ آنهم در حالیکه واشنگتن توجه زیادی به این منطقه از خود نشان نمی دهد و تمرکز خود را بر روی آسیا قرار داده است. اما ترور سفیر آمریکا در بنغازی، سقوط دولت مرسی در مصر، استفاده از سلاح های شیمیایی در سوریه بار دیگر توجه آمریکا را به خاورمیانه معطوف کرد. اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل اولویت های آمریکا را در چند محور برشمرد: صلح اسراییل- فلسطین، توافق هسته ای با ایران و حل بحران سوریه. اما افزایش استفادۀ آمریکا از پهپادهای آمریکایی در حذف القاعده این فرضیه را تقویت کرده است که آمریکا دیگر قصد دخالت مستقیم در بحران های منطقه را ندارد؛ به خصوص آنکه افکار عمومی آمریکا دیگر خواهان دخالت مستقیم کشورشان در هیچ بحرانی نیستند. از طرفی، با افزایش استقلال آمریکا در حوزۀ انرژی، این کشور وابستگی کمتری به کشورهای نفتی خلیج فارس خواهد داشت که البته این مسئله نگرانی و عصبانیت متحدان سنتی خاورمیانه را به همراه داشته است.
*چین در آستانۀ انفجار است؟انفجار در میدان تیان آنمن پکن در ماه اکتبر آنهم چند روز پیش از نشست رهبران حزب کمونیست زنگ خطری برای امنیت چین بود که تهدید استقلال طلبی مسلمانان ایغور را به گوش رساند. این در حالیست که پکن همزمان اصلاحات اقتصادی را آغاز کرده و در حالی تلاش می کند جمعیت همراه با سیاست های خود را افزایش دهد که ظاهراً با چالش های عدیده ای روبروست. کاهش رشد اقتصادی، افزایش تنش های اجتماعی از مهمترین چالش هایی است که چین در سال 2014 با آن روبرو خواهد بود.
*آیا بحران اروپا مهار شدنی است؟آیا اروپا می تواند بحران اقتصادی را پشت سر می گذارد، یا اینکه در این بحران محو خواهد شد؟ این پرسشی است که بسیاری از اروپایی ها آن را از خود می پرسند. در حدود یکسالی است که اروپا کمربندهای ریاضتی خود را محکم کرده، اما قدرت خرید مردم کاهش و در کنار آن بیکاری افزایش یافته است. شهروندانی که از این وضعیت خسته شده اند، امید دارند دولت هایشان با ایجاد اصلاحاتی رشد اقتصادی را به کشورشان بازگردانند. اما به نظر نمی رسد که اروپا در حال حاضر آمادۀ مقابله با بیکاری باشد؛ در حال حاضر مجموع رقم بیکاری در اروپا 12% و در میان جوانان کمتر از 25 سال نزدیک به 25% است. در صورتی که اروپا نتواند چالش بیکاری را حل کند، مردم، اعتمادشان را به دولت هایشان از دست خواهند داد.
*جهان نگران قدرت روسیه استغرب همچنان روسیه را به عنوان مهمترین رقیب خود می داند. روسیه بزرگترین دارندۀ انرژی جهان و همچنین دومین دارندۀ سلاح هسته ای در جهان است. نقش آفرینی مسکو در منازعات و کانون های بحران نیز روند رو به صعودی دارد و کرملین با وتوهای خود در شورای امنیت سازمان ملل بارها این قدرت را اعمال کرده است. روسیۀ پیشتر نیز خشم خود از شکست در افغانستان را با حمله به گرجستان(که 30 برابر کوچکتر از روسیه است) نیز نشان داده بود. روسیه با توافق با آمریکا توانست واشنگتن را در منازعۀ سوریه یک گام به عقب براند.
*آیا راه حلی برای جاسوسی هست؟افشاگری های اسنودن بار دیگر جهان را با چالش جاسوسی و درز اطلاعات اینترنتی مواجه ساخت. برزیل که رییس جمهورش تحت شنود آمریکایی ها قرار گرفته بود، کنفرانسی بین المللی را در ماه آوریل به منظور مقابله با جاسوسی برگزار خواهد کرد. بیش از 500 نویسنده و برندگان جایزه نوبل فراخوانی را ترتیب داده اند تا از طریق آن بتواند طرحی را در حمایت از متوقف کردن جاسوسی و شنود در سازمان ملل ارائه کنند. نتیجۀ این تلاشها هر چه باشد، دولتها سیستم و راهکاری جدیدی را برای مقابله با این تهدید در پیش خواهند گرفت. اما آنچه مسلم است اینکه بهانۀ مقابلۀ با تروریسم برای شنود مکالمات دیگر قابل توجیه نیست.
*آشتی ایران و آمریکاتوافق ژنو پس از 35 سال قطع رابطه میان ایران و آمریکا تحول مهمی بود. اما در این مسیر چالش های بیشماری وجود دارد. رییس جمهور ایران با فشار قابل توجهی از سوی سپاهیان روبرو خواهد بود. از سویی اوباما نیز باید کنگره را راضی کند که در عین همپیمانی با اسراییل در مقطع فعلی تحریم ها علیه ایران را متوقف کند؛ این بازی هنوز تمام نشده است.
*اسلام سیاسی در باتلاق بهار عربی در حال غرق شدن است؟سقوط محمد مرسی در مصر، بحران النهضه در تونس، وضعیت عدالت و توسعه در ترکیه اسلام سیاسی در خاورمیانه را در سال 2013 در وضعیت دشواری قرار داد. البته این بدان معنا نیست که اسلام سیاسی در حال محو شدن از خاورمیانه است. در مصر به رغم سرکوب ها و کشتارها بعد از سقوط مرسی، اخوان المسلمین همچنان در حال مقاومت است، از سویی انتخاب حسن روحانی در ایران نشان داد که ایران همچنان می تواند با شیوه ای جدید خود را با محیط سازگار کند. لذا نبرد میان اسلام سیاسی و لائیسیته یکی از مهمترین چالش‌ها در سال 2014 خواهد بود.
4952
نظر شما