فاطمه استیری: سفر وزیر امور خارجه امارات و ترکیه به ایران طی هفته گذشته و تاکیدات چندین باره رییس جمهور و وزیرامور خارجه در خصوص تلاش ایران برای بهبود روابط با کشورهای همسایه، این امید را ایجاد کرده است که دولت در راستای دیگر تحرکات دیپلماتیکش در عرصه هسته ای و روابط بین الملل، در مسیر رفع تنش‌ها و سوءتفاهمات چندسال اخیر با کشورهای منطقه نیز حرکت کند.
در همین راستا با حسن بهشتیپور کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید؛
آقای بهشتیپور! به نظر می‌رسد دولت جدید طی چندماه فعالیتش تحرکات دیپلماتیک خود در سه حوزه تنش زدایی با غرب، مذاکرات هسته‌ای و بهبود روابط با کشورهای منطقه را در دستور کار خود قرار داده است؟ موج سازی های دولت در این سه حوزه، خصوصا در برخورد با کشورهای منطقه را چطور ارزیابی می کنید؟
سفر وزیر خارجه امارات به ایران اقدام خوب و مثبتی بود که نشان می دهد ایران تلاش‌های خود برای ارتباط قویتر با همسایگان را آغاز کرده است. اخیرا هم وزیر خارجه ترکیه به ایران سفر کرده بود. هرچند این سفر در قالب شرکت در اجلاس وزرای خارجه اکو بود ولی مذاکرات دوجانبه اش با وزیرامورخارجه و رییس‌جمهور و زمینه‌سازی برای شرکت روحانی در اجلاسی در استانبول و سفر اردوغان به تهران همه و همه اقدامات و گام‌های مهمی برای بهبود مناسبات ایران و کشورهای همسایه جنوبی خلیج فارس و رفع تنش‌ها است.
اگر این اقدامات دیپلماتیک ادامه پیدا کند و به کشورهای دیگر چون عربستان سعودی، کویت و قطر تعمیم و تسری داده شود در روابط ایران با همسایگانش نیز مفید خواهد بود. قبلا هم که سلطان عمان به ایران سفر کرده بود.اخیرا هم که رییس جمهور تماس تلفنی با رییس جمهور سوریه داشتند.
ادامه این ماجرا به نفع کشورهای منطقه است، ایران باید به آنها نشان دهد که انعقاد قراردادنامه ژنو نه تنها تعارضی با امنیت منطقه ندارد بلکه در راستای تامین امنیت منطقه و گسترش آن در سطح خلیج فارس خواهد بود. وقتی آمریکا با ایران تنشی نداشته باشد بهانه ای برای مستقر کردن کشتی‌هایش در خلیج فارس ندارد. این موضوع خودش باعث گسترش امنیت در منطقه خواهد شد.
با توجه به ساز مخالف کشورهای منطقه خصوصا عربستان درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بهبود روابط با این کشورها تا چه اندازه روند به سرانجام رسیدن پرونده هسته‌ای را تسهیل خواهد کرد؟
باید توجه کنیم که کشورهای همسایه ما متوقع هستند که متن و جزئیات توافقنامه را برای آنها توضیح دهیم. یعنی قبل از اینکه اوباما برای آقای عبدالله پادشاه عربستان توضیح دهد ای کاش خود آقای روحانی برای آقای عبدالله حداقل به صورت تلفنی توضیح می‌داد. این کار نه تنها اشکالی ندارد و عزتمندانه هم هست بلکه نشان می دهد که علاقه ایران در مسیر کاهش تنش با کشورهای همسایه است. هرچقدر مناسبات ایران و کشورهای همسایه درگیر تنش و اختلاف باشد به نفع اسرائیل و کشورهایی است که به دنبال ایجاد تعارض در منطقه برای فروش بیشتر سلاح هستند است.
در واقع همان سیاست ایران هراسی که بیشترین منافع اقتصادی را برای کشورهای غربی به دنبال داشته است.
بله، سیاست ایران هراسی که آمریکا، انگلیس و فرانسه طی چند سال گذشته در منطقه خلیج فارس دنبال کردند موجب انعقاد چندین میلیارد قرارداد تسلیحاتی کشورهای منطقه با این کشورها شد. ما برای اینکه جلوی این سیاست را بگیریم باید با کشورهای همسایه تلفنی یا حضوری روابط را حسنه کنیم، سوءتفاهمات رفع شود و مناسبات گسترده تر شود تا به امنیت و صلح منطقه کمک کند. امنیت ایران تاثیر مستقیم بر امنیت کشورهای حوزه خلیج فارس دارد و برعکس امنیت آنها هم بر امنیت ایران تاثیرگذار است و ناامنی منطقه برای همه مضر خواهد بود.
در واقع ارتباط تنگاتنگ کشورهای خلیج فارس با یکدیگر به گونه ای است که امنیت یا برای همه است یا برای هیچ کس. این اصل اساسی است که کشورهای منطقه باید این امنیت را تامین کنند، نه اینکه امید داشته باشند امینت از طریق کشورهای فرامنطقه ای به منطقه تحمیل شود چرا که منافع آنها در ناامنی منطقه است تا بیشتر سلاح بفروشند. بنابراین معتقدم که سیاست اخیر دولت ایران سیاست مثبتی است و باید سریعتر و گسترده تر این اقدامات به انجام برسد.
برخی رسانه‌های غربی طی چند روز اخیر مطالبی رفتند با این مضمون که دولت جدید ایران با اقدامات دیپلماتیکش در منطقه قادر به ایجاد خاورمیانه جدید است. این تحلیل ها تا چه میزان نزدیک به واقعیت است؟
این تحلیل‌ها در واقع دفاع غیرمستقیم از ایران است، سیاست رسانه ای کشورهای اروپایی این است که ایران را بزرگ کنند تا در کنار آن کشورهای منطقه را به وحشت بیندازند. اینکه ایران قدرت برتر می شود بیشتر ظاهرش تعریف از ایران است اما در حال ترساندن کشورهای منطقه هستند. باید متوجه این معنا باشیم که ایران زمانی قدرت منطقه است که مناسبات دوستانه و سازنده ای با کشورهای منطقه بویژه همسایگانش داشته باشد. حتی اگر بدون کشورهای همسایه قدرتمند باشد کشور مفید و تاثیرگذاری نخواهد بود چون ضریب تهدیدش افزایش می یابد. کشوری امرزو قدرتمند است که ضریب تهدیدش کمتر باشد. زمانی هم تهدید کمتر می شود که روباط سازنده باشد.
این مقالات ظاهرش این است که از ایران تعریف می کند که ما خوشمان بیاید اما در باطن در حال تحریک و ترساندن همسایگان از قدرت یابی ایران است و توجه می دهد که حالا که ایران در حال قوی شدن است، شما باید بیشتر به غرب نزدیک شوید، بیشتر سلاح بخرید و این به نفع هیچ کس نیست.
سه گام حرکتی دولت فعلی در ارتباط با کشورهای غربی، مذاکرات هسته‌ای و روابط با کشورهای منطقه را اگر با دولت سابق مقایسه کنید چه تفاوت هایی دارند؟
اصلا قابل مقایسه نیست. دولت سابق نه در سیاست هسته‌ای موفق بود نه در سیاست منطقه‌ایش. رویکرد آن دولت رویکرد تقابل بود، دم از تعامل و همکاری می‌زد اما در عمل اقدامی انجام نمی داد و رویکردش برای کشور هزینه ساز بود.
/29220
نظر شما