اعراب بی‌وفایی آمریکا را فراموش نمی‌کنند، آقای اوباما!

دیپلماسی فعال دولت تدبیر و امید نگرانی های بسیاری را در میان مطبوعات و رسانه های جهان عرب برانگیخته است. با نگاهی گذرا به ستون تحلیل ها و یادداشت های مفسران و تحلیل گران عرب می توان به فضای سنگین و بی اعتمادی حاکم بر جهان عرب نسبت به چرخش در سیاست خاورمیانه ای واشنگتن پی برد.
حسن براری، تحلیل گر جهان عرب در یادداشتی در پایگاه اینترنتی عرب نیوز رویکرد جدید آمریکا در خاورمیانه را مورد انتقاد قرار داده و بر این باور است که آمریکا با چرخش به سمت ایران برای خود نه دوستی باقی گذاشته و نه دشمن.
خلاصۀ یادداشت براری را در ذیل می خوانید:
امروز حتی آمریکایی هایی دربارۀ نفوذ کشورشان در خاورمیانه مطمئن نیستند. شمار بدبین ها یعنی آنهایی که معتقدند ایالات متحده آمریکا به قهقرا می رود، در حال افزایش است. گراهام فولر، نایب رییس شورای ملی اطلاعات در سازمان سیا و یکی از نویسندگان برجستۀ آمریکایی در این باره می گوید:
" وضعیت برای آمریکا دشوار می شود نه به دلیل سیاست های ضعیف مان بلکه به این دلیل که وضعیت و زمان در حال تغییر است و توان و انرژی ما محدود. و هنوز این مسئله را تشخیص نداده ایم. وضعیت فعلی به ما اجازه نمی دهد کارهایی را که نباید از ابتدا شروع می کردیم را ادامه بدهیم".
هرچند طرفدار این فرضیه نیستم که جای خالی عقب نشینی آمریکایی ها از خاورمیانه توسط روسها پر خواهد شد، اما درک اعراب از نقش آیندۀ ایالات متحده آمریکا به آرامی، اما قطعاً در حال تغییر است.
بسیاری از متحدان عربی بر این باورند که آمریکا به آنها پشت کرد. بر همین اساس بود که رهبران مصر نسبت به قابل اعتماد بودن آمریکایی ها تردید کرده اند و از همین روست که برای خرید تجهیزات نظامی به سمت روسها بازگشته اند و شاید این همان نتیجۀ منطقی ای باشد که آنها از رویکرد جدید آمریکا گرفته اند. مصریها بر این اعتقادند که آمریکا دیگر نه نگاه و نه استراتژی ای خاصی برای خاورمیانه دارد.
حتی اگر اینگونه هم نباشد باراک اوباما در نشان دادن مدیریت و رهبری‌اش شکست خورده است. نه دوست و نه دشمن در خاورمیانه از سیاست های جدید آمریکا استقبال نکرد. حتی اسراییل، نزدیکترین متحد آمریکا نگران آنست که سیاست های اوباما برای همه در بلندمدت زیان آور باشد.
متحدان آمریکا تصور می کنند، معامله با ایران که همواره برای پایان دادن به برنامه هسته ای این کشور سالهاست که با شکست مواجه می شود، می تواند در آینده برای منطقه زیان آور باشد. شاید به همین دلیل بود که فرانسه در مذاکرات ژنو اختلال ایجاد کرد.
اما متحدان کلیدی آمریکا در منطقه مطمئن هستند که تهران در این مسیر صادق نیست. به نظر می رسد واشنگتن در این مسیر به ناچار مجبور به حصول به یک معامله با ایران است. چرخش آمریکا به سمت ایران نشان داد که منافع آمریکا همیشه در راستای منافع متحدانش نیست. برخی تحلیل گران و مفسران رفتار متحدان آمریکا در خاورمیانه را ناسپاسی و قدرنشناسی توصیف کردند. توماس فریدمن در این باره می گوید: " ما آمریکایی ها فقط وکلای پنهانی و مذاکره کننده برای اسراییل و اعراب سنی منطقه نیستیم که در نهایت حرف آخر را می زند".
با این حال کنگره آمریکا در حال مذاکره و گفتگو بر سر این مسئله است که آیا می تواند تحریم های بیشتری را علیه ایران وضع کند. اوباما تصور می کند که می شود در آینده ای نزدیک با ایران به معامله ای دست یافت و تمایلی به اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران ندارد. اوباما تلاش می کند با چشم اندازهای خود دربارۀ ایران و تحریم ها، تندروهای آمریکایی در کنگره را متقاعد کند.
عدم اتخاذ تحریم های جدید در کنگره - که باب میل اوباما هم بود - سیگنال بدی برای متحدان آمریکا بود و آمریکا را در نزد آنها غیرقابل اعتماد جلوه داد.
اعراب بر این باورند معاملۀ هسته ای آمریکا با ایران نه تنها به معنای پشت کردن آمریکا به آنها در لحظۀ حساس است، بلکه نشانۀ زوال و ضعف آمریکا نیز هست. برخی تحلیل گران و مفسران حتی پا را فراتر نهاده و از احتمال نقش جایگزینی روسیه در منطقه سخن به میان آورده اند. اندک اند تحلیل گرانی که هنوز به "عصر آمریکا" در خاورمیانه اعتقاد داشته باشند، نقش و حضوری که پس از پایان جنگ سرد واضح و آشکار بود.

ترجمه: زهرا خدایی

5252