بازگشت آرامش به آموزش و پرورش، پس از تلاطم رأی عدم اعتماد

سرانجام تلاطم روزهای گذشته آموزش وپرورش ،که در جریان رای عدم اعتماد به وزیر پیشنهادی شدت گرفته بود، به آرامشی نسبی مبدل گردید. معرفی علی اصغر فانی به سمت سرپرست وزارت آموزش وپرورش این باور را تقویت می کند که رئیس دولت قصد ندارد سکان کشتی تعلیم وتربیت را به دست عناصر نا آشنا و ناکارآمد با مدیریت تعلیم وتربیت بسپارد.

دکترعلی اصغر فانی دکترای« مدیریت دولتی » و دارای سوابق ارزشمند در سطوح مختلف مدیریتی است . او پیش از این مدرس دانشگاه تربیت مدرس بوده است.شناخت عمیق او از مباحث تعلیم وتربیت ، و تسلط وی به مدیریت منابع انسانی اکنون فضای جدیدی را پیش روی آموزش وپرورش گشوده است.
نخستین اظهار نظر های دکتر فانی در جلسه معارفه، نشان از پختگی اظهارات ، و باورمندی جدی وی به ارزش وکرامت نیروی انسانی دارد. او نه تنها جایگاه آموزش وپرورش را در کشور مهم تلقی می کند، بلکه معتقد است :« این وزارتخانه به عنوان نهادی که سرمایه انسانی را در هر جامعه ای تامین می کند، شناخته می شود، بنابراین نقش آن فراتر از یک وزارتخانه است. »
این نوع نگاه حاکی از آن است که رویکرد ابزاری به این نهاد که در بعضی مقاطع در جامعه قوت داشته است،در ذهن وی جایی ندارد . از همین روی معتقد است:« وزارت آموزش و پرورش نهادی است که بر تمام جامعه سایه می اندازد ،و تا وقتی که به عنوان یک وزارتخانه در کنار وزارتخانه های دیگر ، قرار می گیرد ، هیچ تحولی در آن اتفاق نخواهد افتاد. »
غالب نبودن این نوع نگاه در جامعه تا کنون سبب گردیده تا به غلط ، آموزش وپرورش یک نهاد عریض وطویل مصرفی تلقی شود ،که توجه به آن ،سبب بازماندن نظام اجتماعی از حوزه های دیگر می شود.
البته همچنان درک صحیح از نقش وزارت آموزش وپرورش در توسعه کشور ،بدلیل طولانی بودن زمان بازدهی ،فقط برای دوراندیشان عاقبت نگر ،قابل درک می باشد.
قطعا تغییر نگاه جامعه به نقش آموزش وپرورش ،با برجسته نمودن جایگاه این نقش اجتماعی در تحولات کشور،امکان پذیر است. به همین دلیل وی عنوان می دارد،« راه توسعه کشور از طریق ارتقای سطح کرامت و مهارت حرفه ای و افزایش انگیزه معلمان،امکان پذیر است. »
پر واضح است از این نگاه، اهمیت وضرورت بهبود وضعیت مادی آموزش وپرورش و وضع معیشتی معلمانواوج نشینی آنها،ابتدا قائم به خروج این نهاد از انزوای اجتماعی وقرار گرفتن در کانون تحولات و توجهات جامعه وکشور در عمل است ،و منزلت یابی نیروی انسانی شاغل در آن نیز در سایه توجه متوازن به منزلت مادی وارزش ذاتی این نهاد اجتماعی امکان پذیر است.به تعبیر دیگر نخست باید«منزلت نقش ونهاد» در جامعه بهبود یابد سپس ابعاد مادی آن تقویت گردد. بدیهی است «تقدم ارزش نهادی ونقش »یک تقدم ذاتی است نه تقدم زمانی.
شاخصه عمده دیگر ی که شناخت عمیق فانی از آموزش وپرورش را نمایان می سازد ،وبنظر می رسد محور عمده جهت گیری های او را در آینده شکل دهد ،مفهوم مشارکت است .او به درستی، ضرورت توسعه مشارکت و بهسازی نظام آموزش و پرورش را ، از سیاست ها و برنامه هایش قلمداد می کند ،و ابعاداین توسعه مشارکت را ،مردم، دانش آموزان ، و نهادهای غیردولتی و معلمان می داند. واقیعیت آن است که سیاست های نهاد تعلیم وتربیت و وزارت آموزش وپرورش را نمی توان به شیوه دستوری در حوزه ستادی پیگیری نمود و خواهان عملیاتی شدن آن در مدرسه شد.
محور دیگری که علامتی از تغییر نگاه در این سیستم تلقی می شود ،قائل شدن به ضرورت تفکر راهبردی و آینده نگری در آموزش و پرورش است .این اصل نیز در ملازمت با نقش آموزش وپرورش در تحولات عمیق فکری و توسعه ای جامعه است. برنامه های آموزش وپرورش ، پروژه هایی منقطع از هم نیستند تا در بازه زمانی معینی شروع ،و بی ارتباط با دیگر برنامه ها خاتمه یابند .به همین دلیل داشتن تفکر راهبردی وبرنامه ریزی استراتژیک از ضرورتهای بنیادی آن محسوب می شوند.
عامل دیگری که در دیدگاههای فانی نمودی برجسته یافته است ،تاکیدی است که او بر بهبود منابع انسانی دارد . او بهبود منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش را به عنوان یکی از محور های تحول در نظام تعلیم و تربیت یاد کرد و معتقد است :این وزارتخانه به تنهایی دو سوم کارکنان دولت را تشکیل می دهد از این رو با توجه به دارا بودن میانگین سواد بالای آن ، مدیریت منابع انسانی به عنوان یک اصل به شمار می رود.
اکنون امید می رود بازگشت دکتر فانی به عرصه مدیریت کلان آموزش وپرورش ،سبب شکل گیری و تقویت رویکرد های نوین در آموزش وپرورش کشور شود. فانی به دلیل آشنایی کامل به مبانی نظری تعلیم وتربیت اسلامی وتعلیم وتربیت جهانی بخوبی قادر است، فرایندهای اجرایی سند تحول بنیادین را نیز مدیریت کند، وبه پراکندگی ها وآشفتگی ها در این مقوله پایان دهد.
این رویکرد در انتصاب مدیریت کلان دستگاه تعلیم وتربیت نشان می دهد، دولت اعتدال نسبت به حاکمیت عقلانیت وتدبیر در آموزش وپرورش کشور، مصمم است.

کارشناس مسائل آموزش وپرورش و تحلیل گر مسائل اجتماعی

4545