در فاصله 95 کیلومتری از شمال شهر شیروان - در نزدیکی مرز ترکمنستان - و در فاصله 2 کیلومتری روستای سرانی - یعنی در قلمرو منطقه حفاظت شده گلول و سرانی - روی دامنه کوه کونجه‌خور، رویشگاه بسیار جالبی از اُرس Juniperus excelsa استقرار یافته است که تراکم و آمیختگی خوبی با دیگر گونه‌های درختی و درختچه‌ای دارد. درختان اُرس در این منطقه به‌دلیل بعد راه، کمی جمعیت و اعتقادات موجود کمتر قطع شده و فرصت یافته‌اند تا به قطر و ارتفاع مطلوبی برسند. در این منطقه درختان اُرس با قطر بیش از یک متر به طور مکرر دیده می‌شود؛ ویژگی ارزشمندی که کمتر نظیر آن را در دیگر رویشگاه‌های اُرس کشور می‌توان دید. در عین حال و در میان این تناوران پری‌پیکر، ماه‌رویی ناهمتا وجود دارد که از نظر قطر و ارتفاع ممتاز می‌نماید؛ چنانکه بر بنیاد مطالعات همکارانم در بخش تحقیقات جنگل مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، با توجه به ابعاد آن و رشد محدودی که درختان اُرس دارند در شمار 5 درخت بسیار کهنسال ایران ثبت و گزارش شده است.
جالب آن که مردم منطقه اعتقاد دارند که این درخت نظرکرده است و برای آن احترام بسیاری قایل هستند. در بالای این زیباروی پیچ درپیچ، چشمه آبی وجود دارد که رطوبت آن گاهی تا اطراف این درخت گسترش می‌یابد. تراکم خوبی که از اُرس و دیگر درختان در محل وجود دارد، موجب شده تا درختان آن بخصوص اُرس از ارتفاع بیشتری نسبت به اُرس‌های رویشگاه‌های دیگر برخوردار باشند. در این محل پایه‌هایی از اُرس مشاهده می‌شود که با 8 الی 10 سانتی‌متر قطر بیش از 8 متر ارتفاع یافته‌اند. همچنین در این محل زاد آوری خوبی از تمامی گونه‌ها دیده می‌شود که در صورت قرق و مدیریت مطلوب مسلماً سال به سال شاهد پوشش بهتری در این منطقه خواهیم بود.
این اُرس کهنسال تنه‌ای کشیده دارد و از ارتفاع حدود سه متری، سه تنه شده و هر تنه کشیدگی خوبی دارد. تنه آن سالم، بدون پوسیدگی و آسیب خاصی است. تا ارتفاع 1.5 متری کنده آن گستردگی زیادی دارد و ادامه‌ی ریشه‌ها که به تنه‌ی آن منتهی می‌شود تا چندین متر در سطح زمین گسترده شده‌اند.
موقعیت جغرافیایی محل استقرار آن ً05 َ45 º37 عرض شمالی و ً14 َ55 º57 طول شرقی و ارتفاع این محل از سطح دریا 1797 متر است. اندازه دو قطر عمود برهم تنه آن 160*198 سانتی‌متر، دو قطر بزرگ و کوچک کنده آن 245*246 سانتی‌متر، محیط درخت (با لحاظ شدن دو شاخة جانبی) 8.6 متر، ارتفاع آن 18.5 متر، تاج آن به‌نسبت متقارن و بسیار شاداب است. طول و عرض تاج 4/23*9/19 متر، سطح تاج‌پوشش آن 368 متر مربع و جنسیت آن ماده است.
دست آخر آن که از منظر ارزش خدمات غیرقابل تبادل این درخت به طبیعت پیرامون و زیستمندان پرشماری که تاکنون درکش کرده‌اند، به نظر می‌رسد بهای خدماتش بین 8 تا 10 میلیون دلار باشد.
آیا قدر این سرمایه‌ها را می‌دانیم؟ آیا می‌دانید که دارند جاده‌ای در آن نزدیکی‌ها می‌کشند؟ چند تا از این پایه‌ها قرار است هلاک یک جاده‌ی دیگر شوند؟ من که دلم می‌لرزد از این نابخردی‌ها ... می‌لرزد ...
برای آگاهی بیشتر:
- خدمتی که گیاهان به تاریخ می‌کنند
- بنویسید کلخونگ، بخوانید اُسوه مقاومت!
- قصه پرغصه هفت برادر بوشهری ...
نظر شما