محمود حاج‌زمان: اگرچه گوش دادن به آهنگهای غمناک قاعدتا باید احساس بدی روی ما بر جای بگذارد، اما در واقع همه ما به نوعی تمایل به لذت بردن از آنها داریم. به عنوان مثال، نتیجه مطالعه‌ای که در سال 2008 / 1387 انجام شد نشان می‌داد که اگرچه برای اغلب مردم، موسیقی با گام کوتاه غمگین‌تر از موسیقی با گام بلند به نظر می‌رسد؛ اما مردم آنها را دوست‌داشتنی‌تر می‌دانند.
گروهی از محققان ژاپنی مامور شدند تا دلیل این مساله را کشف کنند: چرا ما علی‌رغم گریه کردن با آهنگ مشهور «قلب شکسته» (آهنگ خواننده معروف انگلیسی، آدل) از آن لذت میبریم. اگرچه همه ما درک میکنیم که این آهنگ برای برانگیختن حزن و دلتنگی است، اما احساس نهایی گوش دادن به این آهنگ مثبت و یا حداقل احساسی دوگانه است.
در مطالعه انجام شده روی 44 نفر، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا از میان سه قطعه کلاسیک کمتر شناخته شده، یکی از آنها را در هر دو گام بلند و کوتاه گوش دهند. هدف از انتخاب آهنگهای کمتر شناخته شده این بود تا از تاثیرات احساسی خاطرات مربوط به گوش دادن به آهنگی که شرکت‌کنندگان قبلا شنیده بودند جلوگیری شود. از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا به احساس خود هنگام شنیدن موسیقی با کوچک‌ترین جزئیات اشاره کنند. محققان همچنین از شرکت‌کنندگان خواستند تا برداشت خود را از احساسی که دیگران هنگام گوش دادن به آهنگ تجربه می‌کنند، پیش‌بینی کنند.
اگرچه برداشت شرکت‌کنندگان از موسیقی غمگین (آهنگهای با گام کوتاه) حزن‌انگیز و تراژیک بود؛ اما میزان زجرآوری موسیقی برای آنها به اندازه‌ای نبود که گمان می‌کردند دیگران هنگام شنیدن همان آهنگ احساس می‌کنند. محققان در این باره می‌گویند: «در مقایسه با درک واقعی‌شان از همان موسیقی؛ شنوندگان آهنگ کمتر احساس افسردگی، بدبختی و ناراحتی می‌کردند؛ و در عوض بیشتر احساس شیدایی، عشق، شادی، سرزندگی و سرخوشی داشتند.»
یکی از دلایل این موضوع می‌تواند این باشد که ما انتظار داریم احساس اندوه داشته باشیم، و بنابراین با گذشتن انتظارات خود احساس رضایت میکنیم؛ پدیده‌ای که با نام «انتظار شیرین» شناخته میشود. در نتیجه‌گیری مقاله محققان مذکور آمده است: «حتی اگر شنوندگان هنگام گوش دادن به موسیقی غمگین احساسات منفی را تجربه کنند، انتظار شیرین کماکان به آنها امکان می‌دهد تا احساسات مثبتی داشته باشند. حتی اگر خود موسیقی به عنوان چیزی منفی برداشت شود، و احساسات منفی تا اندازه‌ای شنوندگان را تحریک کند؛ به لطف ارزیابی شناختی‌مان، همه ما تمایل داریم تا احساسات دوگانه را تجربه کنیم.»
دلیل دیگر این موضوع می‌تواند این حقیقت باشد که غمی که ما احساس میکنیم، نتیجه مستقیم یک وضعیت غمناک نیست. گوش دادن به آواز یک نفر دیگر درباره حزن و اندوهش تجربه‌ای نیابتی است؛ بنابراین غمی که ما حس میکنیم برای موجودیت ما تهدیدآمیز به شمار نمی‌آید. ما به راحتی می‌توانیم گوشه‌ای بنشینیم و از دلشکستگی شخصی دیگر لذت ببریم.
نتایج این تحقیق در شماره اخیر نشریه Frontiers In Emotion Science منتشر شده است.
53275
نظر شما