نابودی گردشگری عراق در نبود ایرانی ها

غزل حضرتی : اما مرقد تنها یکی از یازده امام شیعیان در یکی از شهرهای ایران است و باقی امامان و خانواده شان در کشورهای همجوار به خاک سپرده شده اند. کم نیستند کشورهایی که قبور ائمه و پیامبران در دل خاک آنهاست، اما بیشترین بقاع ائمه شیعیان در عراق، همسایه محروم و مهجورغربی مان واقع شده است، کشوری که خود نمی تواند از پس هزینه های این بقاع برآید و شاید هم دلیلی برای هزینه کرد در این حوزه نمی بیند، که شاید هزینه های واجب تری از خرج کردن در حرم های شیعی داشته باشد.

کشورهایی چون عربستان هم هستند که خانه خدا و مزار پیغمبر اسلام و بسیاری از ائمه در شهرهای مقدس اش قرار دارد و سفر به این کشور، اصلی ترین سفر زیارتی مسلمانان جهان محسوب می شود، سفری که امسال با حذف ارز مرجع و به جای آن ارز مبادله ای به دو برابر قیمت رسیده است، اما خبرهای چند روز گذشته نشان از این می داد که ممکن است ارز مرجع به این سفر زیارتی اختصاص یابد، ارزی که از روی دارو برداشته شده است.

ضریح جدید امام حسین 400 سال عمر می کند

اما ستاد بازسازی عتبات عالیات، ستادی ست مخصوص رسیدگی به قبور ائمه در هرکجای دنیا، که البته بیشترین تعداد آنها هم در همسایه غربی ایران واقع شده اند. این ستاد از بازسازی ضریح های ائمه تا ساختن آنها از نو و رسیدگی های لازم برای وسعت هرچه بیشتر حرم ها پروژه دارد تا ساختن زائرسراها و مجتمع های خدماتی رفاهی برای زائران ایرانی و غیر ایرانی. این ستاد که هزینه هایش از محل نذورات مردمی و درصدی هم بودجه دولتی تامین می شود، سال گذشته پروژه بزرگ ساخت ضریح امام سوم شیعیان را در دستور کار خود داشت که پس از 4 سال تلاش هنرمندان و سازندگان این اثر، در پاییز سال گذشته آماده ارسال به کربلا شد، ضریحی که در شهرهای مختلف ایران چرخید و مردم برای دیدن و زیارت آن گردش جمع می شدند تا به مقصد رسید و با نظارت کارشناسان ایرانی در محل نصب شد. این ضریح 12 تنی که توسط استاد فرشچیان طراحی شده بود، 15 روز در شهرهای ایران به نمایش گذاشته شد تا مردم بتوانند ضریح را پیش از نصب ببینند و آنرا بدرقه کنند.

ساخت ضریح 12 تنی با 120 کیلوگرم طلای 18 عیار، 4.5 کیلو نقره، 2 تن مس و 700 کیلو برنج و 600 کیلو فلزات دیگر و چوب برمه ای ، 4 میلیارد تومان هزینه در بر داشت، هزینه ای که به گفته رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات از محل نذورات مردمی ساخته شده است.

حسن پلارک، رئیس ستاد بازسازی اعلام کرده بود ضریح قدیمی مرقد ، ضریحی 76 ساله بود که دیگر برای زیارت پاسخگو نبود به همین دلیل احساس خطر می‌شد و در نهایت با عنایت آیت‌الله سیستانی پیشنهاد ساخت ضریح جدید داده شد که توافق‌نامه این کار نیز به امضای دو طرف رسید. سازه جدید هم با رعایت شرط نگهداری و تعویض برخی قطعات 400 سال طول عمر برای آن پیش بینی شده است.

این مقام ستادی از طرح تعویض کل سنگ های حرم امام حسین هم خبر داد، سنگ های دیوارها و ستون ها که برای این کار 5 هزارمتر سنگ درنظر گرفته شده است. گذشته از ساخت و تعویض داخل حرم ، توسعه صحن های حرم ها نیز از برنامه های این ستاد است، توسعه صحن حضرت زهرا(س) در نجف اشرف با زمان بندی 4 ساله به طوری که مساحت صحن به بیش از 10 برابر خواهد رسید، و توسعه صحن حرم امام حسین با برنامه حذف بین الحرمین و انتقال آن به زیرزمین از دیگر برنامه های در دست اجرای این ستاد خواهد بود.

حجت الاسلام والمسلمین تکیه ای، سخنگوی هیات امنای ساخت ضریح هم از سیل طلای اهدایی از طرف مردم در ساخت ضریح امام حسین خبر می دهد. وی در این خصوص اعلام کرد: "حتی یک مثقال از این طلا را ما نخریدیم. با این که با بانک مرکزی رایزنی کرده بودیم و درخواست خرید کرده بودیم، اما دیدیم دارد سیل طلا می آید. تماما طلاهایی است که دلدادگان اباعبدالله داده بودند که به قیمت روز پرده برداری معادل 7میلیارد تومان بود. همه عیارها را روی عیار 21 بردند. همه طلاها ریز به ریز، مثقال به مثقال و گرم به گرم به دست همه مردم متبرک شده است و در آن سهیم بوده اند. بجز طلا همه ملزوماتش تقریبا 7 میلیارد تومان هزینه شده است، اعم از تهیه نقره، چوب، هزینه های کارگاه."

از روپوش های میلیونی تا ضریح های میلیاردی

پروژه ساخت ضریح یکی از چندین پروژه این ستاد است و شاید از پروژه های اصلی که ساخت آن توسط ستاد اصفهان انجام شد. پروژه های دیگری چون ساخت ضریح های خانواده و یاران ائمه هم در دستور طرح های این ستاد قرار دارد، از جمله آنها ضریح مسلم بن عقیل پسرعموی امام حسین و حبیب بن مظاهر از یاران امام سوم شیعیان است که در میان پروژه های ستاد به چشم می خورد. حرم حبیب ابن مظاهر، از حرمهای کوچک به حساب می آید، حرمی که در چندمتری حرم امام حسین ساخته شده است و استان البرز بازسازی آن را بر عهده گرفته است،  اصل بدنه چوب است با 500 کیلو گرم مس ، ۱۰۰ کیلو گرم استیل  و  ۱۲ متر مکعب چوب ساج،  ۱۰۰۰ کیلو گرم نقره و 3 کیلوگرم طلا که به شکل تکه تکه در آن به کار رفته است. این حرم تا اواخر شهریور ماه سال جاری به اتمام خواهد رسید.

ضریح مسلم بن عقیل را هم هنرمندی ایرانی طراحی کرده است، ضریحی با 6 کیلوگرم طلا، 2500 کیلوگرم نقره و900 کیلوگرم مس. این ضریح همزمان با روز پدر و ولادت امام علی رونمایی خواهد شد.

ضریح مادر امام محمد باقر از دیگر ضریح هایی ست که در دست ساخت ستاد اصفهان است، این بانو که دختر امام حسن مجتبی و همسر امام سجاد محسوب می شود، فاطمه شریفه نام دارد که مزارش در نزدیکی شهر حله عراق واقع شده است. این ضریح که به طور کامل در اصفهان ساخته شده بود، هفته گذشته به عراق ارسال شد. حیدری، رئیس ستاد بازسازی عتبات در اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما از روند پروژه بازسازی ضریح دختر امام حسن مجتبی گفته است: " میزان طلای آبکاری شده به کار رفته در این ضریح، تنها 233 گرم است، نقره ای در ساخت این ضریح به کار نرفته و مس به کار رفته در آن هم 300 کیلوگرم است. ارزش هنری این ضریح با اعلام کاهش بخش زیادی از هزینه ها و خودداری تعدادی از هنرمندان از گرفتن دستمزد خود، 250 میلیون تومان است که از این مبلغ 29 میلیون تومانش توسط نذورات مردمی خود امامزاده تامین شده است که صرف خرید مصالح برای ضریح شد."

ضریح  یک تنی این بانو که دختر، همسر و مادر سه تن از دوازده امام شیعیان است را 25 هنرمند اصفهانی به سفارش اداره وقف الشیعه عراق درمدت سه سال ساختند. این ضریح که در ساخت آن از هنرهای قلمزنی، میناکاری و درودگری استفاده شده به آیات قرآن و اسامی ائمه اطهار (ع) هم مزین است.

اما ستاد اصفهان پروژه های دیگری هم در دست دارد، پروژه هایی کمی متفاوت تر از ساخت و ساز ضریح و صحن. بخش بانوان ستاد روپوش می دوزد، البته دوخت روپوش مختص اصفهان نیست، اما روپوش هایی که برای پوشاندن روی قبر ائمه دوخته می شود مجهز به انواع میلیله دوزی هاست، ملیله دوزی ها و ظریف دوزی های هنری که قیمت روپوش ها را به 200 میلیون تومان می رساند.

حیدری با ارزش گذاری بر روپوش جدید مزار امام حسین که کار دست روپوش دوزان اصفهانی ست به خبرنگار ما می گوید: " روپوش جدید مزار امام حسین 6 سال پیش تعویض شد، روپوش جدید هم در حال آماده سازی ست. این روپوش ها معمولا توسط کشورهای مختلف دوخته و اهدا می شود، اما نفیس ترین روپوش ها در اصفهان دوخته می شود . ارزش هنری روپوش جدید مزار امام حسین با هزینه ها و ارزش های جانبی اش 200 میلیون تومان است."

فقط ملیله دوزی های روپوش نیست که در ستاد عتبات عالیات ساخته و پرداخته می شود، درهای قلمزنی شده، کاشی های معرق، فرش های دستباف، پرده حرم ها و کتیبه های ملیله دوزی شده هم از فعالیت های زنانه ستاد محسوب می شود.

مطلاکاران، آفرینندگان شکوه بقاع متبرکه

مطلاکاری حرم ها رسمی ست سنتی که از دیرباز در مورد حرم های مقدس مسلمانان استفاده می شود، رسمی که از زمان شاهان صفویه به جا مانده است، مطلاکاران با کشیدن روکشی از آب طلا بر روی خشت های مسی، سعی در باشکوه تر جلوه دادن نمای حرم دارند، شاید در گذشته، این رسم در جاهایی غیر از حرم امامان و امامزادگان هم استفاده می شد، شاید در دربار شاهان و حرمسراها از آن استفاده می شد تا ابهت حرم شاهان را به نمایش بگذارد. ستاد بازسازی عتبات از این رسم برای مرمت گنبد امام جواد و امام موسی کاظم و گنبدهای دیگر استفاده کرده است تا شکوه و عظمت حرم بیش از پیش عیان شود.

پای طرح های توسعه ای هم در میان است، قرار است مساحت حرم علوی را به 218 هزار مترمربع برسانند، غیر از بازسازی ضریح ها، پروژه هایی دیگر هم در دست ساخت است، پروژه هایی چون مجتمع خدماتی، فرهنگی و آموزشی سید الشهدا که در کربلا برای زائران ساخته شده است . این مجتمع که خدمات رسانی روزانه به 6 هزار زائر را در برنامه خود دارد که در میان زائران ایرانی، زائران کشورهای دیگر هم دیده می شوند.

این مجتمع در پنج طبقه و در زمینی به وسعت دوهزار و 520 مترمربع با بیش از 14هزار مترمربع زیربنا و با کاربری پزشکی، فرهنگی، علمی، کلاس‌های آموزشی، غذاخوری زنانه و مردانه، واحدهای اقامتی، مرکز کامپیوتر، انبار و نانوایی، سرویس بهداشتی و دیگر موارد، طراحی و از آخرین فن‌آوری روز دنیا برای تجهیز بخش‌های مختلف آن استفاده شده است. هزینه ساخت این مجتمع 14 میلیارد تومان شده است که خیرین ایرانی هزینه ها را تأمین کردند.

اما ستادی ها می گویند بیشتر هزینه هایشان بر اساس نذورات مردمی ست و کمتر از 15 تا 20 درصد آن از بودجه دولتی ست که آنهم باید دولت خودش بودجه ای را در نظر بگیرد. نذوراتی که از سوی مردم در حرم ها ریخته می شود و یا به طور خاص برای ساخت حرمی خاص آنرا کنار می گذراند. حرم ها ومکان های زیارتی عراق را ما بازسازی می کنیم ، توسعه و بازسازی ها، صنعت گردشگری عراق را بهبود می بخشد و این بهبود شدن عراقی ها را از ما راضی نگه خواهد داشت و این چرخه ادامه خواهد داشت، همه حرم های عراق مسلما نیاز به بازسازی دارند و آْنچه همیشه در بین بوده نذورات مذهبی مردم است.

جدول نذورات مردم ایران در قالب فلزات گرانبها برای اماکن مقدس عراق