موضع مرجعیت در قبال انتخابات استانی عراق

خمیس البدر*

علی رغم این که بسیاری از خواسته ها و مطالبات از مرجعیت غیر واقعی است و بسیاری خواستار کوتاه آمدن ها و دادن امتیازهای غیر قابل قبول از سوی مرجعیت هستند و می گویند که مرجعیت باید وارد میدان سیاست شده و بی محابا نظرش را در رسانه ها و میدان اعمال کند، اما مرجعیت به این توقعات با هوشمندی و درایت برخورد می کند و همچنان با زیر نظر گرفتن دقیق هر آن چه در میدان می گذرد و حفظ حدود و مرزها تلاش دارد تا وزن و ثقل خود را همچنان حفظ کند.
ما به مرجعیت به عنوان پناهگاهی امن می نگریستیم و همچنان هم می نگریم و اعتقاد داریم که تنها این پناهگاه امن است که می تواند ما را از مخاطرات و اشتباهات ویرانگر نجاتمان دهد. مرجعیت برای ما تنها ناجی، پناهگاه و منصفی است که از تک تک شهروندان در برابر اتفاقاتی که نمی توانیم خود به تنهایی از آنها دفاع کنیم، دفاع می کند و برای حفظ جان و مقام و شان ما قدرت بالای چانه زنی دارد و برای حفظ حدود هیچ مجامله ای را نمی پذیرد و حاضر است همه سختی ها را به جان بخرد.
مرجعیت چیزی را می داند که دیگران نمی دانند و افقی را می بیند که دیگران نمی توانند ببینند و توانایی ایجاد انسجامی دارد که دیگران چنین توانایی ای ندارند، برای همین همواره در چارچوب خاص خود باقی مانده است و با دقت و وسواسی که دارد تلاش دارد راهی میانه جذب و دفع را بپیماید.
مرجعیت همیشه در اعلام مواضع و رویکرد خود صریح و ساده بوده، هیچ گاه دنبال پیچیدگی نبوده است، نه از رمز برای بیان اظهارات و مواضع خود استفاده می کند و نه بر خلاف برخی افراد از طلسم و جادو بهره می برد. پرسش کننده و نیازمند و مظلوم را همیشه به یک چشم و با مسافتی یکسان نگریسته و ضمن خودداری از برتری دادن کسی بر دیگری با مسئولیت شرعی و اخلاقی خود رفتار کرده است.
اگر کسی از او چیزی پرسید، به صراحت پاسخ می دهد، اگر وارد مساله ای شد، زیاد با آن دور نمی شود، و اگر مصلحت را دید مختصرا آن را بیان می کند، هیچ گاه از حدود و مرزها خارج نشده است، هر جا نیاز داشته وارد عمل شده و هر جا که نیاز به سکوت بوده، موضع سکوت اتخاذ کرده است.
هنگامی که موضوع حرام و حلال در میان باشد و امور دین به اسم مرجعیت مردد شده باشد و بسیاری بخواهند بدانند که نظر آن چیست تا بتوانند مسئولیت خود را بر اساس آن عمل کنند، مرجعیت مجامله را کنار گذاشته و به صراحت نظر خود را بیان کرده است. در تمام امور دنیوی مرجعیت دقیقا همین راه را پیموده است. مرجعیت در همین چارچوب همواره از دین و دنیا صحبت کرده و دقیقا برای همین است که می گوید: "من امنته على الاخرة فلا استکثر علیه امر الدنیا." به ویژه که دنیا فانی است و آخرت ابدی است و به این مساله مرجعیت بیش از هر کسی ایمان دارد. بسیار ساده باید بگویم این حقیقتی است که مرجعیت همواره به آن پایبند بوده است.
اما کسانی که خیال می کنند، امور دنیوی بزرگ تر از توان مرجعیت هستند ( به ویژه کسانی که به دنبال کرسی و قدرت و حکومتند) کسانی که برای رسیدن به اهداف خود وارد هر باب نظری ای می شوند و از همه دیدگاه ها استفاده می کنند و بر طبل جدایی دین از سیاست می کوبند و اصول میهن پرستی را بهانه قرار می دهند، با کمال احترام به نظریات آزاد آنها، باید بگوییم که مرجعیت از این دست افراد دور شده است، آنها را یا فراموش کرده یا از آنها فاصله گرفته است و راه آنها را مخیر کرده که میان سیاست و دین یکی را برگزینند و از دین برای رسیدن به اهدافشان استفاده نکنند که راه دین همواره در برابر چنین نیازهای دنیوی روشن و برگشت ناپذیر بوده است.
همان طور که شاهدیم که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بزرگ کردار اخلاق، مصالح اجتماعی را خوب می شناخت و هیچ گاه به فکر حکومت داری نبود، هر گاه بحث های حکومتداری مطرح می شد، امور سیاسی را به صحابه اش واگذار می کرد و تلاش می کرد خود وارد چنین مسائلی نکند. یا دیدیم امیر المومین علی بن ابی طالب (علیه السلام) هیچ گاه به محدوده یک فرد سکولار یا سوسیالیست یا چنین خصیصه های دنیوی وارد نشد بلکه به عنوان مرد دینی وارد سیاست شد و حتی دیدیم که در برابر بسیاری از انتقادها و خرده گیری ها در راستای حفاظت از دین ایستاد و یک لحظه از راه راستین خود عدول نکرد.
این روزها مشابه همین وضعیت برای مرجعیت پیش آمده است. مرجعیت اگر از حکومت انتقادی هم کرده است، هیچ گاه این انتقاد را برای ورود به حکومت بیان نداشته بلکه برای رفاه حال و انصاف در حق مردم بیان داشته است. اگر در طول این 10 سال به نصحیت های عالمانه مرجعیت گوش داده می شد بسیاری از مشکلات حل می شدند و عراق با بسیاری از مشکلاتی که اکنون دست به گریبان است، مواجه نبود. انتقادهای مرجعیت همواره کارساز بوده است. همواره از ویرانی و خرابی انتقاد کرده و همواره خواستار تشکیل حکومتی قدرتمند برای مواجهه با مشکلات شده است. مرجعیت همیشه خواسته است که حرف ها در حد حرف باقی نمانند بلکه عملی شوند و عملا به اجرا در آیند.
این روزها بسیاری درباره شرکت در انتخابات می پرسند و می خواهند بدانند که آیا مرجعیت حاضر به قبول مسئولیت اخلاقی در این زمینه هست. مروری بر سال های تلخی که بر عراق گذشته جواب این پرسش را به روشنی می دهد. کوتاهی و بی توجهی به انتخابات حتی نزد کسانی که می گویند نسبت به انتخابات بی اعتماد شده اند، باعث خواهد شد تا افرادی ناکارامد و نالایق بر سر کار آیند.
از مرجعیت خرده می گیرند که هر گاه از آن خواسته شده است که نسبت به انتخابات به صراحت موضع بگیرد و به روشنی بگوید که می خواهد مردم چه کسانی را انتخاب کنند و ویژگی های افراد مورد نظرش را بیان کند، پاسخ روشنی نداده است، اما کسی نمی گوید گناه مرجعیت چیست که توصیف های مرجعیت با آن چه نامزدها پیش می گیرند، مطابقت ندارد؟
*خمیس البدر، روزنامه نگار عراقی نزدیک به مجلس اعلای اسلامی عراق است که این یادداشت را به طور اختصاصی برای خبرآنلاین نگاشته است.

ترجمه: علی موسوی خلخالی
49262