در بخش پنجم از این سلسه مقالات به بررسی نگاه پوتین به مسائل هسته ای جهان امروز پرداخته شده است . نگاهی که در یک چالش دو طرفه قرار دارد از یکسو روسیه خود را طرفدار جدی مقابله با گسترش سلاح های هسته ای نشان می دهد و از سوی دیگر همچنان در یک رقابت تسلیحاتی با آمریکا به روند مدرن سازی سلاح های هسته ای ادامه می دهد.
دیدگاه روسیه که خود در حال حاضر بعد از آمریکا بزرگترین زرادخانه هسته ای جهان را دارد در جای خود قابل تامل و بررسی بیشتر است اما در مقاله پوتین او سعی کرده است دیدگاه خود را در باره مهم ترین مسائل روز هسته ای جهان در قالب چهار محور اساسی ذیل مطرح کند .
اول درباره موضوع هسته ای ایران که از سال 2002 به یک مساله بین المللی تبدیل شده است.
دوم در باره روند هسته ای شدن کره شمالی
سوم در باره راههای جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای
چهارم کمک به ترویج انرژی صلح آمیز هسته ای
20- پرونده هسته ای ایران و خطر حمله به ایران
پوتین در ادامه مقاله خود در تنها پارگرافی که به موضوعی مرتبط با ایران ایران اشاره می کند به بیان دیدگاه خود در باره تهدید های مطرح شده در باره حمله نظامی به ایران می نویسد:
« درحال حاضر ایران در مرکز توجه عمومی قرار دارد. شکی نیست که خطر حمله نظامی به این کشور باعث نگرانی روسیه می شود. اگر چنین چیزی رخ دهد ، پی آمد های آن واقعا فاجعه بارخواهد بود. تصور ابعاد واقعی این پی آمد ها غیرممکن خواهد بود. مطمئن هستم که مساله را می توان فقط از راه صلح آمیز حل کرد.
ما پیشنهاد می کنیم که حق تهران برای پیشبرد برنامه هسته ای صلح آمیز قبول شود، اما این کار در مقابل قرارگرفتن تمام فعالیت هسته ای ایران تحت کنترل مطمئن وهمه جانبه آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شود.اگردراین کارتوفیق حاصل شود،باید تمام تحریم های موجودعلیه ایران ازجمله تحریم های یکجانبه درمقابل قرارگرفتن تمام فعالیت هسته ای ایران تحت کنترل مطمئن وهمه جانبه آژانس بین المللی انرژی اتمی لغو شود.
غرب بیش ازحد بفکر"مجازات"برخی ازکشورها است و با کمترین بهانه به اعمال تحریم وگاهی حتی به "چماق نظامی" رومی آورد. یادآورمی شوم که ما در قرن 19 وحتی قرن 20 قرار نداریم.»
پوتین در این پارگراف از مقاله خود به چهار نکته اساسی اشاره دارد که در سه مورد انتقاد از سیاست های جاری غرب به رهبری آمریکا علیه ایران است و در یک مورد هم پیشنهاد اجرایی و عملیاتی برای حل مساله ای می دهد که آمریکا ومتحدانش از یک دهه گذشته به عنوان ابزار تبلیغاتی و اهرم فشار علیه ایران استفاده می کنند.
الف: هشدار در باره عواقب حمله نظامی به ایران که می تواند ابعاد فاجعه باری برای جهان داشته باشد زیرا این حملات با واکنش قاطع ایران روبرو می شود و صحنه درگیری محدود به ایران نخواهد بود
ب: حل موضوع از طریق روش های مسالمت آمیز امکان پذیر است. به شرط آنکه غرب دست از لجاجت و تاکید بر اعمال زور بردارد.
پ: حق تهران برای پیشبرد برنامه صلح آمیز هسته ای اش به رسمیت شناخته شود . این به معنای آن است که ایران بتواند از چرخه سوخت هسته ای بطور کامل بهره مند شود که غنی سازی اورانیوم بخش لاینفک آن است. پوتین اگرچه این موضوع را تصریح نمی کند اما به خوبی روشن است که او دریافته است برخورداری از انرژی صلح آمیز هسته ای که در بند چهارم پیمان ان پی تی تصریح شده است ، تنها مصرف کننده ان مورد نظر نیست بلکه همه کشورها که ان پی تی را پذیرفتند و توافق نامه پادمان هسته ای را به عنوان آئین نامه اجرایی آژانس بین المللی انرژی هسته ای امضاء کردند ، حتی می توانند از کمک های آژانس و سایر کشورها در این زمینه بهره مند شوند.
البته پوتین تاکید دارد برای رفع نگرانی ها در مورد آنکه ایران به سمت تولید بمب هسته ای پیش نرود ، نظارت ها و کنترل های آژانس بر فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران در سطح گسترده تری انجام شود. در این مورد هم که ایران اساسا همانگونه که تاکنون بیشترین نظارت های تاریخ این سازمان را پذیرفته است، از این پس هم مشکلی نخواهد داشت.
ت: دربحث استفاده ازتحریم ها که فراترازقطعنامه های شورای امنیت ،علیه ایران اعمال شده ومی شود پوتین بصورت غیرمستقیم با بکار بردن واژه " مجازات " و "چماق نظامی" ازاین روش انتقاد می کندو یادآور می شود که امروزه در قرن 21 این روش ها کهنه شده و کارایی خود را از دست داده است.
نکته ای پوتین از آن سخنی به میان نیاورده است بی تفاوتی روسیه در قبال اعمال تحریم های ناجوانمردانه علیه ایران است. این انتظار وجود دارد که روسیه وقتی آنچه را که تحریم های یکجانبه غرب می خواند، قبول ندارد به صرف انتقاد بسنده نکرده و در این مورد از اقدام های حقوفی بین المللی و راهکارهای سیاسی بازدارنده بهره گیری کند تا روسیه در عمل نشان دهد مخالف اعمال این گونه تحریم های ناجوانمردانه علیه مردم این است .
21- مخالفت با هسته ای شدن کره شمالی و حمایت از مذاکرات دو کره
پوتین در ادامه مقاله خود در باره سیاست های هسته ای کره شمالی می نویسد:
« پیونگ یانگ با نقض رژیم منع گسترش هسته ای بطورآشکاردرباره ادعاهای خود برای بدست آوردن "اتم نظامی" سخن گفته و تا به حال دوبارکلاهک های هسته ای را آزمایش کرده است. جایگاه هسته ای کره شمالی برای ما قابل پذیرش نیست.ما همواره خواستارغیرهسته ای کردن شبه جزیره کره منحصرا با استفاده ازوسایل سیاسی ـ دیپلماتیک بوده وبه ازسرگیری هرچه زودترمذاکرات شش جانبه فرا می خوانیم.
با این حال بنا به شواهد موجود همه شرکای ما با چنین راهکاری موافق نیستند. یقین دارم که اکنون باید دقت وظرافت خاصی نشان داده شود. تلاش ها برای آزمایش قدرت رهبرجدید کره شمالی که در ماهیت امر باعث تحریک تدابیر متقابل نسنجیده خواهد شد، غیر قابل قبول است.
یادآورمی شوم که کره شمالی و روسیه دارای مرز مشترک هستند و بقول معروف کشورها همسایگان خود را انتخاب نمی کنند. ما به گفتگوی پرتحرک با مقامات کره شمالی و پیشبرد روابط توام با حسن همجواری با این کشور ادامه داده وبطورهم زمان پیونگ را بسوی حل مساله هسته ای سوق خواهیم داد. با این حال اگر محیط اعتماد متقابل در شبه جزیره کره حکمفرما و گفتگو میان دوکره از سرگرفته شود، انجام این کارآسانتر خواهد بود.»
سیاست غیر هسته ای ماندن شبه جزیره کره از سوی روسیه دنبال می شود اما پوتین اشاره غیر مستقیمی به این واقعیت دارد که بین دیدگاه روسیه با چین در این مورد اختلاف نظر وجود دارد . که البته این هر دو با دید گاه آمریکا ومتحدانش دراین منطقه یعنی ژاپن و کره جنوبی نیز اختلاف های اساسی تری دارند .
همین اختلاف نظرها موجب شده است تا دست کره شمالی برای ایجاد مانور بیشتر در مواضع سیاسی اش بازتر باشد. کره شمالی با رهبری جدید جوان خود راه تعامل با چین و روسیه را به خوبی می داند . آنچه که پوتین از انم غفلت می ورزد بدگمانی مطلقی است که بین آمریکا و کره شمالی بخاطر عملکرد کاخ سفید در حاکمیت بوش پسر در کاخ سفید برقرار شده است. کره شمالی که با نابود کردن برج هسته ای خود در عمل آمادگی اش را برای همکاری نشان داد اما بوش پسر با محور شرارت خواندن ایران ، کره شمالی و عراق در عمل نشان داد که آماده اقدام متقابل مسالمت آمیز نیست و همچنان به زیاده خواهی خود ادامه می دهد. بنابراین پوتین برای انکه بتواند دراین کشورهمسایه ضریب تهدید هسته ای را کاهش دهد ، با کمک چین می تواند شرایطی را فراهم کند که رهبری جدید کره اعتماد از دست رفته را برای مذاکرات شش جانبه بدست آورد تا زمینه برای توافق نهایی فراهم گردد.
22- راهکار مقابله با خطر اشاعه سلاح هسته ای در جهان
پوتین در ادامه مقاله خود به عنوان رئیس جمهور کشوری که بر اساس تخمین ها بیش ار ده هزار کلاهک هسته ای دارد دیدگاه خود را در باره مقابله با خطر گسترش سلاح های هسته ای در جهان چنین توضیح می دهد:
« خطراشاعه سلاح هسته ای چگونه بوجود می آید؟ و چه کسانی به آن دامن می زنند؟
این احساس وجود دارد که افزایش موارد دخالت ناهنجار و حتی قهری خارجی درامور داخلی کشورها می تواند رژیم های خود کامه (ونه فقط آنها) را به کسب سلاح هسته ای سوق دهد.
گویا اگربمب اتمی داشته باشم،هیچکس به من دست نمی زند چون می ترسد. به عبارت دیگر این تصور باطل ترویج می شود که اگرکسی بمب اتمی نداشته باشد ، باید درانتظاردخالت مسلحانه "بشر دوستانه" باشد.
چه خوشمان بیاید و چه خوشمان نیاید، دخالت خارجی چنین اندیشه ای را بوجود می آورد و این واقعیت است. به این دلیل کشورهای باصطلاح "واقع درآستانه" یعنی کشورهایی که درفاصله نزدیک به فناوری های "اتم نظامی" هستند ، نه فقط کمتر بلکه بیشترمی شوند.
در این شرایط اهمیت ایجاد نواحی عاری ازسلاح کشتارجمعی درنواحی گوناگون جهان افزایش می یابد. طبق ابتکار روسیه بحث در مورد مشخصات چنین ناحیه ای در خاورنزدیک آغاز شده است. باید تمام کارهای ممکن انجام شود تا هوس به دست آوردن سلاح هسته ای در هیچکس به وجود نیاید. برای این کار خود مبارزان بخاطر منع گسترش بویژه کسانی که به مجازات کشورهای دیگر با کمک نیروی نظامی وجلوگیری ازکار دیپلماسی عادت کرده اند، باید رفتار خود را عوض کنند. مثلا در عراق که مسایل آن پس از تقریبا ده سال اشغال فقط شدیدتر شده ، وضع چنین بوده است. »
پویتن با مطرح کردن دو سئوال اساسی سعی دارد خود پاسخ منطقی به این دو سئوال ارائه کند. این درست است که وقتی تهدید کشورهای توسعه طلب علیه سایر کشورهای در حال توسعه افزایش می یابد تعداد کشورهایی که در آستانه دستیابی به تکنولوژی هسته ای هستند و تمایل دارند از بازدارندگی قدرت هسته ای به نفع خود استفاده کنند افزایش می یابد . اما وقتی کشورهای دنیا می بینند که کشورهای دارنده سلاح هسته ای با تولید بمب های پیشرفته هسته ای روز به روز بر قدرت هسته ای خود می افزایند چگونه باور کنند که به راستی قدرتهای هسته ای امروز جهان به دنبال از بین بردن سلاح های هسته ای در جهان هستند ؟ حتی در راستای اجرای پیمان استارت یک و دو تنها سلاح های هسته ای نابود شده که نگهداری آنها هزینه بر و پس از گذشت دهها سال از عمر انها دیگر کارایی لازم را نداشتند. آنها باید در یک اقدام تبلیغاتی از رده خارج می شدند تا بتوان بمب های نسل سوم و چهارم هسته ای را که قدرت تخریب انها دهها برابر است ، جایگزین کرد.
بنابراین می توان کشورهای به اصطلاح در آستانه دستیابی به تکنولوژی ساخت بمب هسته ای را متقاعد کرد که از این اقدام خطرناک که بشریت را تهدید می کنند صرف نظر کنند اما به شرط آنکه قبل از هر چیز دنیا شاهد اقدام های داوطلبانه و موثر از سوی کشورهای دارنده سلاح های هسته ای باشد که با خلع سلاح هسته ای در عمل نشان دهند به راستی دنبال منع تولید و تکثیر سلاح های هسته ای در جهان هستند.
23- ترویج انرژی صلح آمیزدربرابرایجاد مناطق عاری از سلاح هسته ای
روسیه که با راه اندازی راکتور اتمی بوشهر نخستین بار پس از فروپاشی شوروی به جهان نشان داد که می تواند شریک مطمئنی برای تولید انرژی صلح آمیز هسته ای باشد با انعقاد قرار دادهای متعدد با کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ، همچنان امیدوار است بتواند این روند را به نتیجه نهایی برساند در همین راستا پوتین می نویسد:
« اگربالاخره در ریشه کن سازی انگیزه های کشورها برای به دست آوردن سلاح هسته ای توفیق حاصل شود، می توان بر اساس قراردادهای موجود، رژیم بین المللی منع گسترش را واقعا همگانی و پایدار کرد. چنین رژیمی به کشورهای ذینفع امکان خواهد داد ازمواهب "اتم صلح آمیز" تحت کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی بطور کامل استفاده کنند.این برای روسیه فوق العاده مفید خواهد بود چون ما بطورفعال در بازارهای بین المللی کارمی کنیم،نیروگاه های جدیدی را براساس فناوری های امروزی وبی خطرمیسازیم ودرکارایجاد مرکزچند جانبه برای غنی سازی اورانیوم وبانکهای سوخت هسته ای شرکت می کنیم. »
ایجاد منطقه عاری از سلاح های هسته ای در خاورمیانه که یکی از اصلی ترین مشتریان روسیه برای ساخت راکتور برق اتمی هستند اهمیت فوق العاده ای دارد . اما پوتین در برابر سیاست آمریکا که در همین دسامبر گذشته برگزاری کنفرانس بین المللی خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای در فنلاند را به عقب انداخت، هیچ واکنش قاطعی از خود نشان نداد . آمریکا برای منافع نوزاد سرکش خود در خاورمیانه یعنی اسرائیل مانع از برگزاری کنفرانسی شد که در سازمان ملل تصویب شده بود. برای پوتین بهترین فرصت بود تا با اتکاء به همین مصوبه آمریکا و اسرائیل را تحت فشار قرار دهد که نمی توانند با تاخیر بر اقدام های ماجراجویانه هسته ای تل آویو سرپوش گذارند. اما چنین نشد شاید برای ورود روسیه در چنین عرصه هایی مستقل ، هنوز زود است.
برای مشاهدۀ وبلاگ حسن بهشتی پور در صفحۀ وبلاگ نخبگان خبرآنلاین اینجا کلیک کنید
4952
نظر شما