چاقی و افسردگی در کمین زنان ایرانی

موج فزاینده چاقی و اضافه وزن 55 درصد زنان بالای 30 سال کشور را درگیر کرده است.
وزیر سابق بهداشت در مورد سلامت روان زنان گفت: وقتی در مورد شاخصهای سلامت روان صحبت می‌کنیم باید متوجه باشیم که در مورد بیماریهای شدید روانی که نیازمند مراقبت طبی هستند، میزان شیوع بیماریهای شدید روانی با کشورهای دیگر تطبیق دارد و کمتر از 5 درصد است.
وی افزود: اما وقتی در مورد اختلالات روانی و خلقی خفیف تر صحبت می‌کنیم و حیطه بحث را وسیعتر می‌کنیم و مثلاً مواردی مانند اضطراب، افسردگی ملایم و تغییرات خلقی را هم وارد می‌کنیم میزان شیوع افزایش بسیار بیشتری پیدا می کند، در این گروه بخصوص عمده مداخلات مداخله پزشکی و طبی نیست و با مشاوره و راهنمایی و افزایش مهارتهای زندگی می توان با این عوارض مقابله کرد.
وی گفت: با این گروه از زنانی که دچار اختلال خلقی هستند نباید به عنوان بیمار برخورد کرد، این افراد نیازمند افزایش مهارت در زندگی هستند و اکثر آنها هیچ نیازی به قرص و دارو ندارند و اغلب تأثیر مشاوره و راهنمایی برای این افراد بسیار موثر است درمان طبی است.
باقری لنکرانی در پاسخ به این پرسش که شیوع این دسته از اختلالات روانی در بین زنان کشورمان چقدر است گفت: آماری اخیراً در این زمینه اعلام شده که بیش از 30درصد شیوع را نشان می دهد اما من در مورد این آمار اطمینان ندارم و برای اینکه با آمار وزارت بهداشت دچار دوگانگی نشویم بهتر است همان آمار قبلی وزارت بهداشت را ملاک قرار دهیم.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا وزارت بهداشت در این زمینه کمتر ورود کرده است، گفت: این مسئله‌ای است که اگر فقط از منظر وزارت بهداشت به آن نگاه کنیم خیلی موفق نخواهیم بود، نقش وزارت بهداشت در این زمینه بیشتر هشدار دهنده و نشان دهنده تغییرات است.
وی گفت: راه حل این معضلات را بیشتر باید در جای دیگر جست و جو شود، آنچه به مراقبت طبی نیاز دارد بخش کوچکی از این اختلالات است، راه حل این است که کاری کنیم تا زنان قدرت تطابق با مشکلات را بیشتر داشته باشند و مهارتهای زندگی بیشتر به دست آورند.

کامران باقری لنکرانی افزود: موضوع سلامت زنان از جمله مباحثی است که به دلایل تاریخی به توجه بیشتری نیاز دارد دلیلش هم این است که اغلب اطلاعات ما که در نظام سلامت و تجقیقات بخش سلامت وجود دارد مرد محور بوده است. هم پژوهشگران بیشتر مرد بوده‌اند هم آزموده‌ها بیشتر مرد بوده‌اند به همین علت اطلاعات ما در مورد سلامت زنان کمتر از مردان است.
رئیس همایش بین المللی سلامت زنان ادامه داد: در واقع مسائل خاص سلامت زنان در نظام سلامت ما مورد غفلت قرار گرفته است حتی کسانی که داعیه دفاع از حقوق زنان را دارند،نگاهشان این است که مسائل زنان نیز باید مانند مردان دیده شوند در حالی که مسائل زنان ویژه و خاص خودشان است و باید به طور خاص و ویژه دیده شوند.
باقری لنکرانی گفت: با توجه به این مسائل در مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت به این تصمیم رسیدیم که همایشی را با همکاری دانشگاه لیدن هلند در مورد سلامت زنان با حضور استادانی از 10 دانشگاه بزرگ دنیا برگزار کنیم که 24 و 25 خرداد در شیراز برگزار می‌شود.
باقری لنکرانی در پاسخ به این پرسش که میزان افزایش موارد مرگ در سزارین نسبت به زایمان طبیعی چقدر است،توضیح داد: در کشور ما میزان مرگ و میر نوزادان در سزارین حدود 40 درصد بیشتر از مواردی است که زایمان طبیعی انجام می‌شود البته باید توجه داشته باشیم که تعدادی از موارد سزارین برای زایمانهای پر خطر است.
رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت ادامه داد: از جمله محورهای اهداف توسعه هزاره سوم این است که کشورهای جهان در سال 2015 میزان مرگ و میر مادران باردار را تا حدود 75درصد نسبت به میزان سال 1990 کاهش دهند که ما در کشور ایران در سال 2008 و 7 سال زودتر به این هدف رسیدیم.
وی گفت: این دستاورد در سال 2008میلادی در بیاتیه آلمائاتا در قزاقستان در حضور مدیر کل سازمان بهداشت جهانی اعلام شد. ما در زمینه شاخص های سلامت زنان با یک وضعیت دوگانه مواجه هستیم، برخی بیماریها مثل کزاز، بیماریهای عفونی در بین خانمها روند کاهنده چشمگیری دارد اما برخی بیماریهای روند صعودی داشته است.
وی افزود: مثلاً با افزایش شیوع سرطانها مانند سرطان پستان یا برخی سرطانهای دیگر در بین زنان رو به رو هستیم یا تعداد موارد ابتلا به HIV در بین زنان طی سالهای اخیر روند افزاینده داشته‌ایم، بنابراین ضمن دستاورهای مثبتی که داشته‌ایم با چالشهای جدی هم رو به رو هستیم که باید برای آنها راه حل پیدا کنیم.
باقری لنکرانی ادامه داد: خوشبختانه در بین خانمها مشارکت در بحثهای ارتقای سلامت و پیشگیری را بیشتر از آقایان داریم اما مشکل اینجاست که بسیاری از زنان از روشهای زندگی سالم و نحوه برخورد با مخاطرات آگاهی کافی ندارند از جمله موارد آن موج اپیدمی چاقی و اضافه وزن است که حدود 55 درصد زنان بالای 30 سال را درگیر کرده است. مهمترین راه کنترل این پدیده افزایش آگاهی زنان در مورد روشهای حفاظت از سلامتشان است و با افزایش آگاهی زنان با توجه به محوریت آنها در خانواده ها می توانند سطح سلامت خانواده را هم ارتقا دهند.

متولی بهبود مهارت زندگی زنان نداریم
وزیر سابق بهداشت در پاسخ به این پرسش که متولی بهبود مهارت زندگی زنان کجاست،گفت: این از همان مباحثی است که چند متولی دارد و مصداق همان ضرب‌المثل آشپز است و اشکال کار هم همین جاست اما این مسئله به تعبیری یک مقوله فرهنگی است و به تعبیر دیگر مقوله اجتماعی، اقتصادی یا مقوله سلامت است که هر یک از بخشهای آن به یکی از ارگانها مربوط می‌شود و هر کدام نیز در این زمینه مداخلاتی کرده‌اند اما چون این مداخلات هماهنگ نبوده است نتوانسته موفق باشد و باعث شده با چنین موج بزرگی از اختلالات روانی در بین زنان مواجه شویم.
باقری لنکرانی ادامه داد: به رغم تلاشهای زیادی که برای رفع این معضل( شیوع اختلالات روانی در بین زنان) شده است اما شاهد تغییر و تحول چشمگیری در این عرصه نیستیم و به نظر من این عرصه از جمله مواردی است که نیازمند ورود مدیریت کلان کشور از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد.
رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت در تبیین علل این معضل در کشور گفت: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که به مقدار قابل توجهی ناهمگن است، از طرفی ساختهای سنتی و بومی را داریم که در آن هنوز خانواده گسترده و حمایتهای تعریف شده از آن در این خانواده ها وجود دارد و در یک جامعه دینی زندگی می‌کنیم که توصیه های منحصر به فردی برای حفظ و ارتقای سلامت روان دارد و از طرف دیگر با گسست شیوه زندگی سنتی، تغییر شیوه زندگی، کوچک شدن و سلولی شدن خانواده های جدید مواجه هستیم که دیگر تحت حمایت خانواده های بزرگ نیستند و به همین علت بیشتر آسیب پذیرند.
وزیر بهداشت و درمان دولت نهم ادامه داد: این دوگانگی به طور طبیعی آثارش را در افزایش میزان افسردگی، اضطراب نشان می‌دهد و به خصوص شاهد این هستیم که میزان شیوع اختلالات روانی در بین افشار تحصیلکرده به مراتب بیشتر از اقشار با تحصیلات پایین تر است که چسبندگی آنها به ساختارها سنتی بیشتر است.
وی گفت: این مسئله نشان می دهد که باید همزمان با افزایش سطح سواد و تحصیلات در بین خانواده ها و زنان باید چسبندگی به ساختهای بومی و سنتی را هم حفظ کنیم.

حاملگی پرخطر قابل درمان است
باقری لنکرانی همچنین در مورد علل بالا بودن میزان مرگ زنان به علت خونریزی حین زایمان نیز توضیح داد: تفریباً در تمام کشورها خونریزی حین زایمان عامل مهم مرگ مادران است و شاخص ها از این نظر در کشور ما با دنیا تفاوتی ندارد و همان طور که اشاره کردم میزان مرگ زنان باردار حدود 35سال پیش درکشور ما حدود 5هزار نفر بود که در سالهای اخیر به حدود 250 نفر در سال رسیده است.
وی گفت: بررسی ها نشان می‌دهد که اکثر این مرگها نیز در بیمارستان رخ می‌دهد که نشان می‌دهد دسترسی به خدمات درمانی برای زنان در حین زایمان وجود دارد بنابراین مشکل و اختلالی در نحوه ارائه خدمت در بیمارستانها و زایشگاهها وجود دارد یا هماهنگی بین اجزای مختلف خدمت وجود نداشته که منجر به مرگ این تعداد از زنان درحین زایمان می شود.
وزیر سابق بهداشت درباره علت این مرگها توضیح داد: علت این مسئله بیشتر این است که با یک نوع بی‌توجهی به علایم هشدار دهنده در حاملگی‌های پر خطر در بیمارستانها مواجه هستیم که باعث تأخیر در شروع مراقبت می‌شود، حاملگی پر خطر از بدو ثبت آن قابل تشخیص و پیگیری است و نیازمند مرافبت ویژه است.
وی گفت:‌ اشکال اینجاست که سیستم بهداشتی و درمانی ما نسبت به علایم هشدار حاملگی های پر خطر حساسیت لازم را ندارد و برای اقدام به موقع در برابر این پیامهای هشدار بر اساس یک پروتکل مشخص آماده نیست البته بخشی از توفیقاتی که به کاهش موارد مرگ مادران در سالهای اخیر منجر شده است به علت توجه به همین علایم هشدار در حاملگی های پر خطر بوده است که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد و در واقع باید زنان با حاملگی پر خطر را به نوعی نشان دار کنند تا از ابتدا تحت مراقبتهای ویژه قرار گیرند.
باقری لنکرانی ادامه داد: البته اجرای پروتکل توجه به هشدار در حاملگی های پر خطر در وزارت بهداشت شروع شده و نوید این را می‌دهد که در آینده نزدیک کاهش موارد مرگ زنان باردار در کشور باشیم.
وی در مورد حوادث شایع زنان نیز گفت: مهمترین حوادث که بیشتر زنان را در معرض خطر قرار می‌دهد یکی حوادث در منزل است که انواع مختلفی دارد و راه کاهش آن نیز آموزش زنان و افزایش آگاهی، مهارتها و توانمندی های آنان است و مسئله بعدی میزان قابل توجه خودکشی و خودسوزی زنان در برخی استانهای غربی کشور مثل کرمانشاه،ایلام و لرستان است که البته با مداخلات و اقداماتی که طی سالهای اخیر انجام شده است میزان آن کاهش چشمگیری داشته است.
45232