سپیده سعیدی: کافی نبودن اعتبارات مالی در حوزه نظام سلامت کشور از مباحثی است که این روزها مسئولان را در این حوزه بیش از پیش نگران می‌کند. ضمن آنکه بحث حذف یارانه‌ها از این حوزه نیز مطرح است و بعید به نظر می‌رسد که وضعیت سلامت در کشور با این تصمیمات نگران‌کننده نباشد. از طرفی دیگر افزایش بیماریهای غیرواگیر، پیر‌شدن چهره جمعیتی، گرانی تکنولوژی، دارو، تنوع فناوری‌ها و داروها و امکانات تشخیصی گران قیمت وابسته به ارز و متأثر از تحولات اقتصادی همگی می‌توانند از مشکلات مطرح در نظام سلامت کشور باشند. دکتر علیرضا زالی قائم‌مقام سازمان نظام پزشکی کشورنیز با بیان این مطلب که متأسفانه برای سرمایه‌گذاری کافی در نظام سلامت هنوز عزم ملی در میان مسئولین و مردم دیده نمی‌شود. می‌گوید که مجموع پولی که دولت برای نظام سلامت اختصاص می‌دهد، بسیار پایین باشد.
وضعیت منابع مالی در چند سال اخیر را در حوزه سلامت چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما این وضعیت در سنوات گذشته تغییری داشته است و اگر داشته عامل این تغییرات چیست؟
مهمترین مسئله‌ای که به نظر می‌رسد سلامت را دچار چالش‌های مزمن کرده است کمبود اعتبارات در این زمینه است علاوه براینکه مجموعه قدر مطلق اعتبارات تخصیص یافته به نظام سلامت از کفایت کافی برخوردار نیست همین منابع نسبتاً اندک نیز با باز‌توزیع مناسب روبه‌رو نیستند و به دلیل بروز برخی مشکلات در عرصه مصارف کمبود اعتبارات جلوه بیشتری پیدا می‌کنند. علی‌رغم اینکه افزایش نسبی سرانه درمان به دلیل آنکه عدد در نظر گرفته شده با عدد مورد نیاز واقعی فاصله قابل‌توجهی دارد.
به نظر شما با اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در حوزه سلامت چه مشکلاتی در حوزه سلامت پیش خواهد آمد؟
بگذارید این‌گونه برایتان توضیح دهم که علی‌رغم تلاش‌های دولت و مجلس به دلیل ماهیت تأثیر‌پذیر خدمات بهداشتی درمانی باز‌هم از جنبه‌های اقتصادی این مسئله با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده است و ما امسال در عرضه سلامت داشتیم، از طرف دیگر با توجه به اینکه برای باز‌توزیع منابع نظام سلامت و حفظ مؤلفه‌های واقعی جهت اصل سودمند بودن منابع اعتباری سلامت که بسیار هم ضروری به نظر می‌رسد باز هم به مشکلات بر‌می‌خوریم. باید بگویم که در حوزه سلامت اگر با حذف یارانه‌ها مواجه شویم قطعاً باید مشکلاتی را که در پی آن خواهد آمد را نیز بپذیریم.
با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت نه تنها با معضلاتی روبه‌رو است، بلکه با حذف یارانه‌ها به این معضلات هم افزوده خواهد شد؟
متأسفانه برای سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت هنوز نه در میان مردم و نه در میان مسئولان با عزم جدی مواجه نشده‌ایم و همچنان این عدم‌جدی‌نگری به مقوله سلامت همواره برای افراد مشکل‌ساز می‌شود. مشکلاتی که تبعات آن را هم مسئولان باید به دوش بکشند و هم مردم با آن مواجه می‌شوند. در این میان بیراه نیست اگر بگوییم که دولت همین پولی را هم که به نظام سلامت اختصاص می‌دهد بسیار پایین است چه رسد به آنکه یارانه‌ها نیز حذف گردد.
می‌توانید اشاره‌ای به سرانه درمان در سال گذشته داشته باشید و اینکه این سرانه تا چه اندازه برای رسیدگی به امور سلامت و خدمات درمانی مناسب بوده است؟
محاسبات نشان می‌داد که این رقم باید 12 هزار و 900 تومان باشد که خروجی آن 7 هزار تومان بود.
در این رابطه حتی با ناکافی بودن پوشش بیمه‌ای بیماری‌ها، نیز مواجه هستیم. بیمه‌ها از بضاعت کافی برخوردار نیستند و کار غربالگری در بیمه‌ها دیده نمی‌شود.
بند ب تبصره 15 بودجه 87 از اتفاقات خوب در دولت نهم بود و نمی‌توان آن را کتمان کرد بر این اساس 46 قطب درمان سرطان در کشور برای 16 سرطان راه‌اندازی شد که 56 هزار بیمار سرطانی از این خدمات بهره‌مند شدند. در ادامه باید اضافه کنم که هزینه 112 میلیارد ریالی برای بیماران سرطانی به موجب بند "ب" تبصره 15، 313 میلیون دلار مجموع یارانه‌ای است که به بخش دارو تعلق گرفته اما بر اساس بحث‌های مطرح شده در مجلس، 56 میلیون دلار از آن کسر خواهد شد که قطعاً در نیمه دوم سال برای تأمین دارو با مشکل مواجه خواهیم شد.
در این رابطه با مشکل دیگری نیز مواجه هستیم و آن از بین رفتن نامحسوس شرکت‌های دارویی است که پیش از این نیز توسط رئیس سازمان نظام پزشکی اعلام شده بود.
خوشبختانه در طول سالیان اخیر دارو‌سازی از صنایع پیشتاز در عرصه خود‌کفایی بوده است و ما معمولاً در صنایع دارو‌سازی پیشروبوده‌ایم و افتخار آفرین بوده است. به طوری که در حال حاضر بدون اغراق می‌توان گفت بالغ بر 90 الی 95درصد داروهای مورد نیاز با توانمندی حرفه‌ای و بومی در کشور تولید می‌شود اما به دلیل برخی از مشکلات در صنعت دارو‌سازی این صنعت پیشرفته روبه افول می‌رود.
دارو‌سازی به طور خاص با چه مشکلاتی روبه‌رو است و شما در چه زمینه‌ای نیمه دوم سال را به لحاظ تأمین دارو پر معضل می‌دانید؟
عدم تخصیص قیمت تمام شده دارو و عدم رشد قیمت دارو متناسب با هزینه‌های صنایع دارو‌سازی کشور، وابستگی مواد‌خام صنایع دارویی به نوسانات ارزی و گران‌تر شدن هزینه‌ای خدماتی و هزینه‌های سرباری در صنعت دارو‌سازی کشور امکان بالندگی اقتصادی صنایع دارو‌سازی کشور را با مشکل روبه‌رو می‌سازد.
مگر نه آنکه بخش قابل توجهی از نقدینگی مورد نیاز شرکت‌های دارویی توسط دولت تأمین می‌شود؟
بله همین طور است و علاوه بر آن بیمارستان‌های دولتی و مراکز دولتی طرف قرار‌داد با شرکت‌های دارویی با مشکلات اعتباری مواجه هستند و امکان تسویه حساب به موقع با این شرکت‌ها را ندارند لذا بخش عمده‌ای از نقدینگی مورد نیاز شرکت‌های دارویی موکول به وصول مطالبات از مراکز دولتی شده‌اند و به دلیل دیر کرد تحقق وصول این مطالبات وقفه تأثیر‌گذاری در گردش نقدینگی مورد لزوم شرکت‌های دارویی فراهم شده است.
در حال حاضر می‌توان مقدار این مطالبات وصول نشده توسط شرکت‌های دارویی از دولت را محاسبه کرد؟
این آمار محاسبه شده است و در دو تا سه سال اخیر مطالعات در این زمینه نشان داده که میزان مطالبات شرکت‌های دارویی از مراکز دولتی سیر تصاعدی دارد به طور مثال از عدد 60 میلیارد به 90 میلیارد تومان رسیده است و در حال حاضر به عددی بالغ بر 312 میلیارد تومان رسیده است.
این رقم را می‌توان جبران کرد و از نابود شدن شرکت‌های دارویی جلوگیری نمود؟
بله می‌توان راه حلی ارائه کرد. باید بگویم که در سال 88 با کمک اعتبارات دولتی و استفاده از بخشی از اعتبارات متمرکز و با نظارت حوزه معاونت دارو و غذای وزارت بهداشت شاید بتوان معضلات را حل و فصل کرد.
نظر شما