مذاکره هسته ای در ترکیه،اشتباه راهبردی است

مخصوصا اوضاع سوریه و دخالت خارجی و تحولاتی که در روزهای جاری در شرف وقوع است و ممکن است ترکیه را به دخالت مستقیم تر نظامی که  قبلا نیز حدس زده ام[1] بکشاند می تواند مبنای خوبی برای  مناسب نبودن مذاکرات در این کشور باشد.

ایران و غرب به رهبری آمریکا دارای مجموعه ای از مشکلات و عدم تفاهم در مسائلی هستند که هر یک از مشکلات  نیز دارای چند وجه است که مجموعه این مسائل حل نشده را به یک موضوع بغرنج تبدیل کرده است. از آنجا که غربیها با هدف روشن و صداقت کافی با این مسائل روبرو نمی شوند و اهداف اصلی خود را در ورای مسائل عامه پسند که بتوانند با راه اندازی کارزار تبلیغاتی ایران را در موضع انزوا قرار دهند پنهان می نمایند لذا این مسائل علیرغم حسن نیت ایران تا بحال حل نشده.

با توجه به پیش شرطهائی هم که در رسانه منعکس شده بعید به نظر میرسد که نه تنها در این دور از مذاکرات بلکه در آینده نزدیک هم قابل حل باشد. ولی صداقت در رفتار و اهداف مذاکره کنندگان میتواند شرایطی را برای حصول به توافقی تدریج و بصورت روش برد-برد در آینده رقم بزند.

یکی از مهمترین ابعاد اختلاف ایران و آمریکا مسائل خاورمیانه است که با دخالت مستقیم و غیر مستقیم آمریکا در مسائل سوریه روند اختلافات تا حدی تشدید نیز شده است. و اگر جز این بود نیازی به حل مسئله هسته ای در قالب چنین مذاکراتی نبود و این مشکل هسته ای از طریق سازمان بین المللی انرژی اتمی قابل حل بود.الان حتی در غرب نیز بوضوح آشکار شده است که گزارشات آمونو علیه ایران جانبدارانه بوده و از سیاق فنی خارج و صبغه سیاسی به خود گرفته است و وی متهم به زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی و حرفه ای خویش است. امری که متاسفانه فقط استفاده تبلیغی از آن بعمل آمد و مورد بهره برداری سیاسی از سوی ایران واقع نشد. در حالیکه برخورد فعالتر دیپلماتیک از سوی دستگاه سیاست خارجی میتوانست کل روند این مذاکرات را عوض کند و هنوز هم دیر نشده و لازم است این مسئله از سوی ایران بر سر این دور از مذاکره چنانچه قرار باشد در وقت مقرر صورت گیرد سایه بیاندازد و طرفهای غربی مذاکره کننده باید نسبت به این امر پاسخگو باشند.

در مقاله ای قبلا" در زمینه دلایل اصرار آمریکا به نشان دادن ترکیه به عنوان مدل موفق کشور اسلامی نوشته ام که ترکیه با استراتژی بازی با غرب با کارت شرق فاقد اطمینان لازم برای سرمایه گذاری سیاسی ایران بعنوان یک متحد است. ترکها از مشکلات ایران با غرب از جنگ تحمیلی تا کنون در صدد بهره برداری در زمینه محکم کردن بندهای اطمینان سیاسی با غرب به عنوان یک متحد استراتژیک و نیز ساختن زیر ساختهای کشور خویش با سرمایه مادی و معنوی ایران هستند و لزومی ندارد که ایران نیز خود با سیاستهایش آب به آسیاب ترکها بریزد.

چرا ایران باید به گونه ای رفتار کند که اینچنین تلقی شود که هم مشکلات غرب با ایران در این کشور حل و فصل میشود و هم مشکل اوضاع داخلی سوریه؟! در حالیکه ایران نسبت به دخالت خارجی در مسائل سوریه و اهداف پیچیده آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه کاملا" آگاهی داشته و با سیاستهای ترکیه در همراهی با غرب نیز مخالف است. نگاهی به عکس العمل منفعلانه و خشن سیاسی- تبلیغی مقامات ترکیه در پی پیشنهاد تعدادی از دست اندرکاران سیاسی ایران برای تغییر محل مذاکرات ایران و 5+1 بخوبی نشان از اهداف و دست آوردهای این مذاکرات برای ترکیه دارد و معلوم نیست اگر ترکیه چنین منافعی دارد ما در قبال آن چه امتیازی از ترکها کسب می کنیم؟!

تنها توجیه منطقی برگزاری هر نوع مذاکره در کشوری بجز محل اصلی حقیقی و حقوقی شرکت کنندگان در مذاکره یا پرهیز از مشروعیت بخشی به یکی از شرکت کنندگان است که در مورد این مذاکرات مصداق ندارد و یا به دلیل عدم توازن بین اطراف مذاکره کننده عنصر ضعیفتر حلقه مذاکره در صدد انتخاب محلی است که بتواند در صورت عدم پایبندی طرفهای مذاکره اش به تفاهمات و یا دریافت پیشنهادات غیر منطقی و خارج از روال و زمینه مذاکرات از سوی طرف مقابل، از نیروی کشور میزبان برای تحقق خواسته هایش استفاده معنوی نموده و نه تنها از پذیرش آن پیشنهادات خودداری بلکه اراده اش را به طرف دیگر تحمیل نموده و سایر اطراف مذاکره کننده را به پذیرش مسئولیت خویش وادار نماید. که طبعا به نظر می رسد موضع ایران در کسب حداکثری منافع ملی از این مقوله است و صحبت کردن از کشورهای دیگری که چنین خاصیتی ندارند بیمورد به نظر میرسد.

نگاهی به سرنوشت تفاهم قبلی با ترکیه و برزیل و جرزنی آمریکا و زیربار نرفتن اثرات این تفاهم نشانه بارزی از بی خاصیتی ترکیه برای تحقق اهداف ایران است. تجربه دور قبل مذاکرات با این مجموعه در استانبول نیز کاملا نشان از بهره برداری تبلیغی ترکیه برای نشان دادن خود به عنوان محور حل مشکلات منطقه و جهانی است در حالیکه از جهت سیاست خارجی ترکیه در شرایط کنونی نه تنها چنین پتانسیلی ندارد بلکه با توجه به نقشی که در مسائل سوریه و لیبی به نیابت از غرب پذیرفته است حتی آن وجاهت تبلیغی هم که در جریان کشتی کمک رسانی به غزه پیدا کرده بود را نیز از دست داده است. لذا اگر قصد ایران از ادامه این مذاکرات یار گیری و شفاف کردن نیت غربیها برای افکار عمومی دنیا است باید این مذاکرات را در کشورهائی برگزار کند که این توانائی و اراده را داشته باشند که جلوی زیاده خواهیهای غرب را بگیرند.

بردن مذاکرات در کشورهائی مانند چین و روسیه باعث می شود آنها در این زمینه مسئولیت بعهده بگیرند. مشکلات بین ایران و غرب خیلی پیچیده نیستند که نیاز به اینهمه زمان برای حل آن باشد. مشکل اصلی زیاده خواهی غرب است چه در مسئله هسته ای و چه در مسائل خاورمیانه و سایر مشکلات جهانی که خود غرب بوجود آورنده آنها است که اتفاقا دامن این دو کشور را نیز گرفته است و این زمینه خوبی برای پیگیری این سیاست است.

نکته مهمتر در شرایط کنونی توجه به اهداف آمریکا در هدایت این دور از مذاکرات است. در حالیکه از بعضی از محورهای نامه رئیس جمهور آمریکا به مسئولان ایرانی بر می آید در این مذاکرات قصد اصلی غرب اخذ موافقت ایران با تعطیلی روند کنونی فعالیتها هسته ای اش و مشخصا تعطیلی تاسیسات فردو است که قطعا مورد مخالفت طرف ایرانی قرار خواهد گرفت و در آنصورت بنگاههای تبلیغاتی غرب دور تازه ای از هجوم سیاسی روانی علیه ایران را آغاز خواهند کرد و متعاقب آن نیز دور تازه ای از تحریمهای بیشتر بین المللی و فردی شکل خواهد گرفت.

متاسفانه برخورد سیاسی- تبلیغی و یا حتی دیپلماتیک لازم در برابر این پیش شرط هنوز صورت نگرفته است و ایران نیاز به زمان دارد و همین طرح چنین مسائلی میتواند نقطه ای برای تاخیر مذاکرات باشد تا همه اطراف خود را برای یک مذاکره منطقی و در جوی برابر و ناشی از اراده حل مشکلات فی مابین آماده نمایند. و هنوز طرفهای غربی مذاکره کننده به این سئوال پاسخ نداده اند که با وجود پیش شرطی که قطعا" مورد مخالفت ایران قرار گرفت چگونه میتوان وارد این مذاکره شد. این نیز از همان نا صداقتیها و اهداف پنهان غرب در دنبال کردن مذاکرات هسته ای است.

[1] http://khabaronline.ir/detail/162727/