محمد هیراد حاتمی:
در ارتباط با سرمایه گذاری مستقیم خارجی با نگاه به وضعیت سرمایه گذاری خارجی در طی 3 سالی که گزارش آن بر اساس گزارش های آنکتاد مستند شده است، مشاهده می کنیم که در این 3 سال رشد نسبتأ خوبی داشته ایم، اما رکورد سرمایه گذاری مستقیم خارجی ما در سال 2010 میلادی 3 میلیارد و 600 میلیون دلار بوده است. در مقایسه با آن اگر به وضعیت کشورهای مطرح در منطقه چشم انداز نگاه کنیم متوجه می شویم که کشورهای دیگر وضعیت بسیار بهتری از ایران دارند.
اما نکته حائز اهمیت یا شاخص صحیح تر این است که نسبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی به تولید ناخالص ملی چقدر است؟ در این خصوص کشور ما در منطقه در جایگاه پایین ترین قرار دارد، یعنی سرمایه گذاری مستقیم خارجی که بخشی از سرمایه گذاری های مورد نیاز برای رشد اقتصادی ما را تامین کند در اقتصاد ایران کمترین میزان در منطقه است و به نسبت اقتصادهایی که رقیب اصلی ما قلمداد می شوند بسیار پایین است.
در پیش بینی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال های آینده برای ایران، ارقام کماکان نگران کننده ای وجود دارد. در ارزیابی آثار ناشی از این اتفاق در طی 15 سال گذشته نیز با بررسی میزان انباشت سرمایه گذاری مستقیم خارجی در می یابیم که در طی این مدت چقدر فاصله ما با دنیای پیرامون مان افزایش یافته است. در سال 1995 ارقام سرمایه گذاری مستقیم خارجی انباشته یعنی آنچه که از گذشته تا آن سال انجام شده بود درکشور ما در مقایسه با کشورهای رقیب در منطقه چشم انداز، فاصله قابل توجهی نداشته است، اما در سال 2010 کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی که در کشور انجام شده 6/27 میلیارد دلار بوده است درحالیکه کشورهای رقیب ما جهش بالایی در این زمینه داشته اند. از جمله کشور ترکیه که تا سال 2010 میلادی 181 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده است و در سال 1995 این رقم در این کشور 9/14 میلیارد دلار بوده است. در عربستان سعودی هم این رقم از 17 میلیارد دلار در سال 1995 به 5/170 میلیارد دلار در سال 2010 افزایش یافته است.
سرمایه گذاری مستقیم خارجی در منطقه چشم انداز
| میزان سرمایه گذاری خارجی به درصد تشکیل سرمایه ثابت | میزان سرمایه گذاری خارجی به میلیون دلار | |||||
| 2010 | 2009 | 2008 | 2010 | 2009 | 2008 | |
| 4 | 3/7 | 1/6 | 3617 | 3016 | 1492 | ایران |
| 7/5 | 8/1 | 18/3 | 2016 | 2338 | 5438 | پاکستان |
| 6/5 | 8/1 | 13/4 | 9071 | 8411 | 19504 | ترکیه |
| 25/4 | 35 | 40/9 | 28105 | 32100 | 38151 | عربستان سعودی |
| 4/9 | 4/6 | 16/8 | 3948 | 4003 | 13724 | امارات متحده عربی |
| 15/8 | 18/9 | 25/8 | 6386 | 6712 | 9495 | مصر |
نسبت یابی میزان انباشت سرمایه گذاری مستقیم خارجی به تولید ناخالص داخلی هم بیانگر شکاف عمیق با کشورهای عمده منطقه چشم انداز است. درحالیکه کل سرمایه گذاری انجام شده درکشور ما در سال 2010 میلادی 7 درصد تولید ناخالص داخلی بوده است، همین رقم در ترکیه 5/24 درصد، در عربستان صعودی حدود 40 درصد ، در امارات 27 درصد، در مصر 34 درصد و متوسط جهانی آن و متوسط جهانی آن 6/32 درصد است. یعنی به طور متوسط کشورهای دنیا 6/32 درصد تولید ناخالص داخلی خود را جذب سرمایه گذاری خارجی کرده اند و این عدد درکشور ما تقریبأ یک پنجم متوسط جهانی است.
بدیهی است که کمبود سرمایه گذاری خارجی موجب افزایش رجوع دولت، شرکت های دولتی، شبه دولتی و در ادامه آن ها بخش خصوصی به بانک ها شده است، زیرا نیاز به سرمایه گذاری در کشور می بایست به طرق دیگر تأمین گردد.
بنگاههای تامین مالی از طریق استقراض که شامل بانک ها، بیمه ها و شرکت های سرمایه گذاری هستند در بسیاری از کشورها توسط شرکت های چند ملیتی توسعه پیدا کرده اند، مانند بانک های خارجی که در بیش از 100 کشور دنیا شعبه زده، سرمایه گذاری کرده و سهام بانک های محلی را خریده اند. بنابرین در بخش توسعه موسسات تامین مالی هم متاسفانه در مقایسه با رقای خود با محدودیت مواجه هستیم.
/39/39
نظر شما